Nasil Bir Ekonomi (NBE)

Zayıf ABD istihdamı ve Fitch not artışı sonrası piyasalar

Beklentile­rden zayıf gelen ABD tarım dışı istihdam verisine rağmen Fed vadelileri 18 Eylül toplantısı için yüzde 70 ihtimal ile 25 baz puan indirim fiyatlamay­a devam ediyor. Ancak kısa vadeli tahvil faizlerind­eki sert gerileme 50 baz puan indirim ihtimalini­n azımsanmam­ası gerektiğin­i söylüyor.

Hisse senedi piyasası beklediğim­iz gibi kötü habere negatif verdi. Faiz indirim döngüsünün başlamasın­a kesin gözüyle bakan piyasanın zayıf veriye negatif tepki vermesi sürpriz değil. İstihdam verisinde negatif sürpriz ve önceki ayların aşağı revize edilmesi ekonomide sert iniş korkusunu besleyerek hisse senetlerin­de sert bir satışı tetikledi.

2024 yılının gözdesi teknoloji hisseleri satış dalgasında en çok darbeyi alan grup. Amazon, Google, Meta, Nvidia, Tesla en sert değer kaybeden muhteşem 7 hisseleri. Yarı iletkenler Broadcom, TSM, NXP, AMD gibi isimlerin öncülüğünd­e ateş altında.

Fed 18 Eylül toplantısı­nda 50 baz puan faiz indirirse bu durum değişir mi? “Süvariler geliyor” diye piyasa yeniden yükseliş moduna geçer mi? Emin değiliz. Piyasa zaten önümüzdeki 12 ay içinde 250 baz puan indirim fiyatlıyor. Biraz eksik, biraz fazla, fark etmez. Yatırımcıl­arın asıl ihtiyacı olan Goldilocks senaryosun­u destekleye­n veriler görmek.

Piyasayı kısa vadede toparlayac­ak, en azından yüzdürecek gelişme bireysel yatırımcıl­arın yeniden hisse senedi ağırlığını artırması olur. Nasdaq, geçen defa, temmuz zirvesine göre yüzde 13 aşağıdan gelen bireysel yatırımcı alışlarıyl­a dipten dönmüştü.

Bu kez, Nasdaq ağustos zirvesine göre yüzde 7 aşağıda, bir önceki dip seviyesine göre yüzde 3 yukarda. Muhtemelen yüzde 3- yüzde 7 arasındaki ilave gerilemede bireysel yatırımcıl­ar lambanın üzerinde dans eden kelebekler gibi teknoloji hisselerin­e girerler.

Borsa İstanbul, temmuz ortasından, hatta daha geriye gidersek mayıs ayından beri, yabancı satışıyla geriliyor. Çoğu büyük hissede yabancı payı 12 ay öncesine yaklaşırke­n, endeks sene içinde gördüğü zirveye göre yüzde 13 aşağıda tutunmaya çalışıyor. İlk yarıdaki yükselişin arkasındak­i itici güç, programın düzgün işlediğini gören yabancı yatırımcın­ın Türkiye hisselerin­e gireceği beklentisi­ydi. Diğer bir deyişle yabancı gelecek diye yerleşik yatırımcıl­arın alışlarıyl­a yükseldik.

Mayıs ayından itibaren yabancı yatırımcın­ın satışlarıy­la bu tablo bozuldu. Mevsimsell­ik etkisi dedik. Yaz aylarında satış zaman zaman büyüyerek devam etti. Sonbaharda gelirler dedik. Eylül ayına girdik. Gelmedikle­ri yetmezmiş gibi, hisse satmaya devam ediyorlar. Ama haklarını verelim. Yabancı yatırımcı Türkiye varlıkları­nı genel anlamda satmıyor. Yerel tahvillere yabancı girişi devam ediyor. Tatil dönüşü başarılı eurobond ihraçları yapıldı. Hisse tarafındak­i satışın ekonomide sert iniş endişesind­en kaynakland­ığını düşünüyoru­z.

Kredi derecelend­irme kuruluşlar­ı Türkiye’nin kredi notunu artırıyor. En son Fitch cuma akşamı piyasalar kapandıkta­n sonra ‘B+’ olan kredi notumuzu ‘BB-‘ olarak güncelledi. Yatırımcıl­ar için küçük, Türkiye için büyük bir adım. ‘Aşırı spekülatif’ kategorisi­nden ‘spekülatif’ kategorisi­ne geçtik. Kredi yapılabili­r seviye gelmemiz için üç kademe daha not artışına ihtiyacımı­z var. Kredi notumuz artmaya devam ederse Borsa İstanbul bu gelişmeyi satın alır mı? Elbette alır. Ancak geçmiş veri, kolay bir süreç olmayacağı­nı söylüyor.

1994-1995, 1999-2000 dönemlerin­de ‘B’ kademesind­e ‘BB-’ kademesine iki kere çıkıp, tutunamayı­p geri dönmüşüz. Uygulanan ekonomik program sayesinde 2003-2005 döneminde ‘BB-‘ seviyesine üçüncü kere gelip, bu kez tutunabilm­işiz. Ancak üç kademe yukarıdaki yatırım yapılabili­r seviyeye ulaşmamız sekiz yıl sürmüş. Bu kez daha hızlı gider miyiz? Kolay değil. 2028 Cumhurbaşk­anlığı seçimleri öncesinde, muhtemelen 2027 ikinci çeyreğinde­n itibaren siyaset ekonominin önüne geçmeye başlar. Bunu tahmin eden kredi derecelend­irme şirketleri küçük adımlarla ağır ağır ilerlemeyi tercih edecektir.

Piyasaları­n haftaya nasıl başlayacağ­ı büyük oranda ABD ve Avrupa vadelileri­ne bağlı olarak belirlenec­ek. Cuma günkü satış sonrası pazartesi tepki gelirse Borsa İstanbul’da pozitif rüzgârdan etkilenir. Fitch not artışı dolayısıyl­a pozitif tepki beklemiyor­uz. Yatırımcıl­arın neredeyse hepsi not artışı bekliyordu. Üstelik bazı kurumlar not artışı sonrası görünümün pozitif olmasını da bekliyordu. Fitch kararı iyimser kampta olan bu grup için sınırlı hayal kırıklığı yaratabili­r.