Birinden biri tutmayacak
Gelin adım adım giderek iki oran arasındaki çelişkiyi ortaya koyalım:
Yüzde 17.5’lik 2025 enflasyonu için ■ aylık ortalama artışın yüzde 1.35 olması gerekiyor.
Aylık yüzde 1.35 artışta kalındığı
■ takdirde 2025’in yıllık ortalama artışı ya da TÜFE deflatörü yüzde 22.7 oluyor. Bu durumda TÜFE ve GSYH deflatörleri arasında(22.7 ve 33.9) çok büyük fark ortaya çıkıyor.
TÜFE deflatörü yıllık yüzde
■
17.5 hedefi sapmadan daha yüksek oluşabilir. Bunun için aylık oranların eşit değil, ilk aylarda çok yüksek oluşması gerekir. Hiç olmayacak şöyle bir varsayımda bulunup ilk çeyrekteki artış aylık yüzde 5, sonraki dokuz aydaki artış aylık yüzde 0.2 oldu diyelim. Bu durumda yüzde 17.5 yine tutar. Ancak böyle olursa yıllık ortalama artış yüzde 29.5 olur ve yüzde 33.9’luk deflatör hedefine yaklaşır.
TÜFE deflatörü ile OVP’de geçen
■
GSYH deflatörü 2021 yılına gelinceye kadar çok küçük farkla örtüşürdü. Son üç yılda; 2021, 2022 ve 2023 yıllarında bu fark açıldı. Özellikle 2021 yılındaki fark çok büyüdü.
Her ne kadar yüzdenin yüzde
■ olarak farkını almak pek doğru değilse de fikir vermesi açısından bu kez bunu yapmak gerekiyor; 2021’de GSYH deflatörü TÜFE deflatörünün yüzde 48 üstünde gerçekleşti.
2021’de TÜFE deflatörü yüzde
■
19.6 olurken, yıl sonu enflasyonu tam yüzde 36.08’e tırmandı; iki oran arasında müthiş bir uyumsuzluk oluştu. Hani şu faiz indirimi ve ardından gelen kur tırmanışı ve fiyatların rekor artış gösterdiği aralık ayı var ya, işte o yüzden. Bu da iki deflatör arasındaki farkın büyümesiyle sonuçlandı.
2025’te ise öngörülen oranlara
■ göre GSYH deflatörü TÜFE deflatörünün yüzde 49 üstüne çıkacak. Niye böyle olacak ki? İki oran arasındaki fark, istisna bir yıl olan 2021’i bile geride bırakacak ölçüde niye böyle açılacak?
Aslında iki oran arasındaki makas
■ göründüğü kadar açılmayacak. Çünkü yüzde 17.5 gibi bir gerçekleşme olmayacak. Bu oran yüzde 20’nin çok üstüne çıkacak ve yıl sonu oranı ile deflatör birbirine şu an için öngörülenden çok daha yakın gerçekleşecek.