SERBEST TİCARET ANLAŞMALARI YABANCI YATIRIMCIYI ÇEKİYOR
Son yıllarda Moldova’nın Avrupa’ya yaklaşmasıyla, ülkenin ekonomi ve ticaret politikaları büyük oranda Avrupa Birliği’ne uyum hedefleri çerçevesinde yürütülüyor. Ülkede gelişmiş bir sanayiden bahsedemeyiz. Tarım ve hizmetler sektörünün daha öncelikli sektörler olduğunu söyleyebiliriz. Bunun tarihsel nedenleri de olabilir. Sovyetler Birliği döneminde Moldova temel tarım ürünlerinin üretilmesine yoğunlaşmış ve taze sebze-meyve, şarap ve tütün üretiminde önemli bir rol oynamış. Ülke GSYİH’sının yaklaşık %12’lik payı tarım ve hayvancılık sektöründen geliyor. Buna gıda işleme sanayini de dahil edersek ülkenin ekonomisinin %16’sının tarım ve hayvancılık sektöründen geldiğini söyleyebiliriz. Bunun yanında toplam işgücünün yaklaşık %30’u tarım sektöründe istihdam ediliyor.
Hizmetler sektörüne bakacak olursak; hizmetler sektörünün Moldova’nın GSYİH’sında yaklaşık %64’lük pay aldığını ve nüfusun yarısından fazlasına istihdam sağladığını görüyoruz. Moldova da gelişmekte olan birçok ülkede olduğu gibi perakende ve müteahhitlik sektörleri hizmetler sektörü içinde en büyük paya sahip. Bunların yanında son zamanlarda bilgi ve iletişim sektöründeki büyüme göze çarpıyor. Bilgi ve iletişim sektöründeki ürün ve hizmet ihracatı, Moldova için geleneksel ihracat ürünleri olan şarap ve alkollü içkiler ihracatını geride bırakmış ve IT sektörünün payı, ülkenin ekonomisi için hala büyük önem taşıyan tarım sektörünün tümü ile karşılaştırılabilir hale gelmiş.
Sanayi sektörüne bakacak olursak, yine tarımın bir sonucu olarak bağcılığın gelişmesiyle şarap ve diğer alkollü içecekler üretiminin öne çıktığı bir sanayi yapısı bulunuyor. Şarap ve diğer alkollü içkilerin üretimi gerek Moldova ekonomisi gerekse de ülke ihracatı için önemli bir yer tutuyor. Bunun yanında tekstil, demir ve çelikten mamul ürünler, enerji, taşıtlar için elektrik aksam ve parçaları, çimento, şeker, meyve suyu ve konserve üretimi diğer önemli sanayi kolları. Moldova 43 ülkeyle serbest veya tercihli ticaret rejiminden faydalanmakta. Bunlar 28 AB üyesiyle DKSTA (Derin ve Kapsamlı Serbest Ticaret Alanı); Kuzey Makedonya, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Karadağ, Sırbistan, Kosova ile birlikte CEFTA (Orta Avrupa Serbest Ticaret Anlaşması); Gürcistan, Ukrayna ve Azerbaycan ile GUAM Serbest Ticaret Anlaşması; Arnavutluk, Azerbaycan, Gürcistan, Rusya, Türkiye, Ermenistan, Bulgaristan, Yunanistan, Romanya, Sırbistan ve Ukrayna ile KEİ (Karadeniz Ekonomik İş birliği Örgütü); Rusya, Belarus, Ermenistan, Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan ile BDT Serbest Ticaret Anlaşması ve ABD’nin Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi’dir.
Tüm bunların yanında Çin Halk Cumhuriyeti ve EFTA ülkeleriyle STA görüşmeleri devam etmektedir. Moldova özellikle sanayi konusunda doğrudan yabancı yatırımcı çekmek için çeşitli destek ve teşvikler uygulamaktadır. 2022 yılında 587 milyon dolar ile doğrudan yabancı yatırım çeken ülkeler arasında 109. sıradadır.