İstanbul’un konumu
▶Ülke nüfusunun %18,7’sini barındıran İstanbul, ekonomiye olan katkısı açısından diğer illere kıyasla açık ara önde olup bütün
göstergelerde ilk sırada yer almaktadır.
▶İstanbul’un 2020 yılındaki 15 milyon 462 bin 450 kişilik nüfusu; dünyadaki 235 ülkenin 162’sinden, Avrupa’daki 49 ülkenin ise 38’inden daha büyük değerdedir.
▶Sosyo Ekonomik Gelişmişlik (SEGE) düzeyi açısından Türkiye’nin ilk beş ilçesinin dördü İstanbul’dadır (Şişli, Beşiktaş, Kadıköy ve Bakırköy). Fatih ilçesi ise 8. sırada yer almaktadır. 39 ilçenin 30 tanesi gelişmişlik açısından ilk 80 ilçe arasında bulunmaktadır.
▶İstanbul, Türkiye toplam GSYH’sinin %30,7’sini tek başına sağlarken,
imalat sanayi hasılasının %25’ini gerçekleştirmektedir.
▶İstanbul ekonomisi ağırlıklı olarak hizmetler sektöründen (%80,9) oluşmaktadır.
▶İstanbul, büyük imalat kapasitesini çok sınırlı bir alanda gerçekleştirmekte, ilde yeterli sanayi arsası bulunmamaktadır.
▶Yüzölçümü açısından 546.100 hektar alan ile iller arası sıralamada 64. sırada olan İstanbul, Türkiye’deki sanayi alanlarının %3,1’ lik kısmını oluşturmaktadır.
▶2020 verilerine göre il imalat sanayinde yaklaşık 100 bin işyerinde 1 milyonun üzerinde sigortalı işçi çalışmaktadır.
▶İmalat sanayinin il GSYH’si içindeki payı 2004’te %21,7 iken 2019’da %16,6’ ya gerilemiştir.
▶İstanbul’un ekonomik yapısında sanayiden; finans, danışmanlık, bilgi iletişim sektörlerine doğru bir dönüşüm söz konusudur.
▶Ülkedeki IT faaliyetlerinin %65’ i, finans faaliyetlerinin ise %58’i İstanbul’da gerçekleştirilmektedir.
▶İmalat sanayinin yoğunlaştığı ilk beş sektör konfeksiyon, metal eşya, tekstil, gıda ve kauçuk-plastik ürünleridir. Bu beş sektör imalat sanayi faaliyetlerinin yaklaşık %60’ ını oluşturmaktadır.
▶Konfeksiyon İstanbul’un en önemli imalat sanayi sektörüdür. 24 bin işyeri ile kendisinden sonra gelen metal eşya sektörünün iki katı, 274 bin sigortalı çalışanı ile de yine kendisinden sonra gelen metal eşya sektörünün yaklaşık 3 katı istihdama sahiptir.
▶İstanbul’da imalat sanayisinin yoğunlaştığı ilk beş ilçe Tuzla, Esenyurt, Bağcılar, Başakşehir ve Ümraniye’dir.
▶Esenyurt; tekstil, gıda, kauçuk-plastik ve deri ürünleri sektörlerinde ilk sırada yer alırken, Tuzla; elektrikli teçhizat, makinelerin kurulum ve onarımı ve metal eşya üretimi gibi daha büyük ölçekli işletmelere ev sahipliği yapmaktadır. Bağcılar konfeksiyon,
Ümraniye mobilya, Başakşehir ise makineekipman üretiminde ilk sırada bulunmaktadır.
▶Önemli bir liman, elleçleme ve lojistik kapasitesi ve altyapısı bulunan İstanbul; Türkiye ihracatının %49’ unu, ithalatının ise %58’ ini gerçekleştirmektedir.
▶2020 yılında 81 milyar doların üzerine çıkan imalat sanayi ihracatında motorlu kara taşıtları, konfeksiyon, ana metal, elektrikli teçhizat ve tekstil sektörleri ilk beş sırada yer almıştır. Bu beş sektör toplam İstanbul ihracatının yaklaşık %60’ ını gerçekleştirmektedir.
▶2020 yılındaki 118 milyar dolarlık ithalatın yüzde 32’si ana metal sektörüne aittir. Bu sektörü yüzde 15’ ler civarındaki paylarıyla kimyasallar ve motorlu kara taşıtları sektörleriyle, yüzde 10’ lar civarındaki paylarıyla makine ekipman ve bilgisayar, elektronik ve optik ürünler izlemektedir.
▶Dış ticarete teknoloji açısından bakıldığında, İstanbul imalat sanayisinde genellikle yüksek teknolojili ürünler ithal edilip, daha düşük teknolojili ürünler ihraç edildiği görülmektedir. Orta Yüksek ve Yüksek teknolojili ürünlerin ihracat içindeki payı yüzde 40 civarında iken, ithalatta aynı pay yüzde 55’ lere yakındır.
Kaynak: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı İstanbul İli Sanayi Sektörü Yapısı Raporu Saptamaları (21 Kasım 2021)