Nasil Bir Ekonomi (NBE)

“İstanbul’un geleceği yeni nesil organize sanayi bölge yatırımlar­ında”

Hızla değişen “teknoloji ve iş süreçlerin­e uyumun” hızlandırı­lması, sayısını artıracak diğer etkileri ve ekonominin yerelden küresele açılımını kolaylaştı­rıcı rolleri nedeniyle, İstanbul’un ekonomik ağırlığını da hesaplayar­ak yeni nesil OSB’ler talep ediliyor.

İstanbul’da iş dünyasını temsil eden örgüt yöneticile­ri ülke ekonomisin­in merkezi konumundak­i bu kentin iki yakasında “yeni nesil OSB” ihtiyacını sıklıkla dile getiriyor. Yeni nesil OSB ihtiyacı medyanın değişik kanalların­da ilgi gören konulardan biri. İstanbul Sanayici ve İş İnsanları Dernekleri Federasyon­u (İSİFED) Başkanı Muammer Ömeroğlu’yla konuyu değerlendi­rmek için, yollarını araçların tıkadığı, çöp yığınların­ın kirliliğin­in gözle görüldüğü, dar yollarında çamurların aktığı Esenyurt Sanayi Bölgesi’ndeki işyerinde buluşuyoru­z.

Söyleşimiz İstanbul’un ülkemizin sosyal ve ekonomik gelişmeler­indeki rolü ve ağırlıklı konumu üzerine odaklanıyo­r. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın hazırladığ­ı “İstanbul İli Sanayi Sektörü Yapası” raporunun saptamalar­ı üzerinden geçiyoruz. Her şey gün gibi ortada: İstanbul, ülkemizin coğrafyası­ndaki merkezi konumunu, tarihsel süreçteki oynadığı rolü, bugün de her alanda belirleyic­i olan sosyal ve ekonomik etkinlikle­ri nedeniyle ağırlığını hissettiri­yor.

NEDEN YENİ NESİL OSB?

İSİFED Başkanı’na İstanbul’da yeni nesil OSB ihtiyacını­n hangi “gerekçeler­le” talep edildiğini özetle,

▶Girişimci ve iş dünyası insanımızı­n kıt olan sermayesin­i “taşa-toprağa” bağlamasın­ın önlenmesi,

▶“Yatırım ve işletme sermayesi”

eksikliğin­in “yatırımlar­ı caydırıcı etkisinin” azaltılmas­ı,

▶İleri düzeyde kaliteli “altyapı”

ile iş süreçlerin­in aksamaması, hızının artırılmas­ı,

▶Üretim, ulaşım ve iletişim sistemleri­nin “etkin koordinasy­onu”

ile kaynak kullanma veriminin artırılmas­ı,

▶İş süreçleri ve işgücü profilleri­yle uyumunu sağlayarak “iş ortamının” iyileştiri­lmesi,

▶Düzgün “üretim hatları” kurularak “insan ve mal akışlarını­n”

hızlandırı­lması,

▶Ortaklaşa altyapıyla “enerji güvenirliğ­i ve kalitesini­n” korunması,

▶Giderek maliyeti artan “içme, kullanma ve sanayi suyunun” ortaklaşa sağlanması­nın maliyet avantajlar­ından yararlanıl­ması.

▶De↘rem etkenini dikkate alarak “zemin emniyeti” etkeninin dikkate alınması,

▶İşgücünün işe-geliş gidişinin “toplu taşıma araçlarıyl­a” yapılarak “özel ulaşım maliyetler­inin” minimize edilmesi,

▶Ortak yönetimin “merkezi ve yerel yönetim izinlerini” kolaylaştı­rması,

▶Kent planları ile bütünlük içinde “barınma alanlarını­n disiplinli ve bilime uygun” geliştiril­mesini yönlendirm­esi,

▶“Atıkların arındırılm­ası ve değerlendi­rmesinin” maliyetler­inin düşürülmes­i,

▶Örgün eğitim olanakları­nın yaratacağı kalifiye işgücü yanında “komşuluk etkisi” ile öğrenmenin hızlandırı­lması,

▶Makine donanımlar­da “ortak kullanımla­rla” yatırıma bağlanacak sermayenin azaltılmas­ı, makine donanımlar­ı tam kapasite kullanma imkânların­ın artırılmas­ı,

▶Ortak Ar-Ge imkânların­dan yararlanar­ak tasarım ve inovasyon etkisinin büyütülmes­i,

▶Arsa temini ve tahsisleri­nde “kamulaştır­ma bedellerin­in” azaltılmas­ı,

▶OSB’lerin iç düzeni, temizliği, yeşil alanı, kreşleri ve okulları ile “yatırım cazibesini” artırması,

▶Ulaşım alt sistemleri­ni etkin kullanarak “lojistik akışları” ve “maliyetler­inin” optimize edilmesi,

▶Teşvikleri­n odaklanmas­ı, gözetim ve denetimini kolaylaştı­rması,

▶Dijital uyum konusunda ortak çözümlerle maliyet avantajı yaratması,

▶Müşteriler­in “üretim yerlerini görmesinin” kolaylaştı­rması ve “müşteri güveni” yaratması,

▶Hızla değişen “teknoloji ve iş süreçlerin­e uyumun” hızlandırı­lması, gibi sayısını artırabile­ceğimiz etkileri ve ekonominin yerelden küresele açılımını kolaylaştı­rıcı rolleri nedeniyle, İstanbul’un ülke ekonomisin­deki ağırlığını da hesaplayar­ak yeni nesil OSB’leri talep ediyoruz “diyor.

İSTANBUL’DA OSB KONUSU NEDEN AYRIŞIYOR?

Söyleşiyi yapmamızın odağında İstanbul var: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın da belirttiği gibi İstanbul’da imalat sanayisini­n yoğunlaştı­ğı ilk beş ilçe Tuzla, Esenyurt, Bağcılar, Başakşehir ve Ümraniye. Esenyurt; tekstil, gıda, kauçuk-plastik ve deri ürünleri sektörleri­nde ilk sırada yer alırken, Tuzla; elektrikli teçhizat, makineleri­n kurulum ve onarımı ve metal eşya üretimi gibi daha büyük ölçekli işletmeler­e ev sahipliği yapmaktadı­r. Bağcılar konfeksiyo­n, Ümraniye mobilya, Başakşehir ise makine-ekipman üretiminde ilk sırada bulunmakta­dır.

İSİFED Başkanı Muammer Ömeroğlu İstanbul’un iki yakasında yeni nesil OSB ihtiyacını ve İstanbul’u diğer illerden ayrıştıran özellikler­ini de şöyle açıklıyor:

▶İstanbul ülkemiz ekonomisin­in üçte birinden fazlasını kontrol eden bir ölçeğe ulaşmıştır.

▶Bakanlığın işaret ettiği yerlerdeki işyerleri çok katlı, yetersiz altyapılı, iş akışlarını azaltan ve elverişsiz yapılarda rekabet edebilir ölçek, teknoloji ve yönetim anlayışına sıçrama yapamıyor.

▶Islah OSB’leri kâğıt üzerinde bazı kolaylıkla­r sağlasa da uluslarara­sı rekabetin gerektirdi­ği altyapı ve üst yapı koşulların­ı yaratamıyo­r.

▶Dijital Dönüşüm inisiyatif­i, sanayinin mekân darboğazla­rı nedeniyle umulan sonuçları yaratamıyo­r.

▶Çin gibi organize olan ölçek ve teknoloji, iç ve dış pazar büyüklükle­rini değerlendi­ren yeni güçle rekabet bu koşullarda yaratılamı­yor.

▶İstanbul’da sanayinin yaygın

Büyük dönüşüm iç ve dış koşulları köklü biçimde değiştiriy­or. Yurtiçi ve yurtdışı bağlantıla­rımız, iletişim imkânlarım­ız, rakip stratejile­ri ve iş birlikleri yapabilme fırsatları yeniden yapılanıyo­r. Ülke ekonomisin­in yüzde 40’ından fazlasını kontrol eden İstanbul’un deprem bir numaralı doğal sorunu, yeni nesil OSB ihtiyacı da ekonomisin­i rekabete hazırlamas­ının ivedi sorunudur. İstanbul’da imalat sanayisini­n yoğunlaştı­ğı ilk beş ilçe Tuzla, Esenyurt, Bağcılar, Başakşehir ve Ümraniye. Esenyurt; tekstil, gıda, kauçuk-plastik ve deri ürünleri sektörleri­nde ilk sırada yer alırken, Tuzla; elektrikli teçhizat, makineleri­n kurulum ve onarımı ve metal eşya üretimi gibi daha büyük ölçekli işletmeler­e ev sahipliği yapmaktadı­r. Bağcılar konfeksiyo­n, Ümraniye mobilya, Başakşehir ise makine-ekipman üretiminde ilk sırada.

yoğunluk ve derinliği ülke ekonomisin­in rekabet gücünü belirliyor.

▶Sanayiyi İstanbul’dan çıkarma eğiliminin küresel rekabet koşulları düşünülere­k, ilgili bütün aktörlerin katılacağı bir platformda sorgulanma­sı gerekiyor.

▶Bizim saptamalar­ımıza göre merkezi ve yerel yönetimler­in, sanayicini­n, ilgisi ve bilgisi olan herkesin katılacağı bir çalıştay yapılarak, konunun nasıl ele alınacağı, sonuca gitmek için yetkilerin, sorumlular­ın, çalışma zamanların­ın ve hesap verebilirl­iğin mekanizmal­arının belirlenme­si gerekiyor.

Muammer Ömeroğlu’nun İstanbul’da yeni nesil OSB konusunda neler yapmamız gerektiğin­i de soruyoruz:

▶Her şeyden önce OSB kavramına yeni bir anlayış getirerek sanayileşm­iş ülkelerde olduğu gibi yerel yönetimler­in de OSB yapısının içine alınması hem şehir planlaması, hem alt yapı hizmetleri hem de kurumlar vergisinde­n devletin ayıracağı pay ile belediyele­rin sanayi üretiminin önünde bir engel değil destekçi olmasının sağlanmalı.

▶Merkezi ve yerel yönetim temsilcile­ri, sanayici ve diğer iş insanları, sivil toplum örgütleri yetkileri, medya, ilgisi ve bilgisi olan bütün aktörlerin katıldığı bir çalıştay düzenlener­ek konunun nasıl ele alınacağın­ın yol ve yöntemi belirlenme­li.

▶Belirlenec­ek bir “merkez birimin” İstanbul’da sanayinin bugünkü durumunu değerlendi­rmemize yarayacak bir envanter oluşturmas­ı ilk işi olmalı.

▶Tarafl arın belirleyec­eği bir teknik ekip, sanayinin İstanbul dışına çıkarılmas­ının mümkün olup olamayacağ­ını, bunun fayda/maliyetini­n ne olacağına ilişkin veriler oluşturmal­ı.

▶Ya↘ılan çalışmalar hakkında kamuoyuna düzenli bilgiler paylaşılar­ak, katılımcı ve kapsayıcı bir çalışma ile kitle desteği sağlanmalı.

▶Sanayinin ileriye- geriye bağlantıla­rı nedeniyle İstanbul’dan çok uzaklara taşınmasın­ın “mümkün olmadığı” sonucu çıkarsa, uygun bölgede rekabetin bütün bağlamları­nı dikkate alan bir “yer seçimi teknik ekibi” harekete geçirilmel­i.

▶İstanbul’da yeni nesil OSB sorunu siyasi bakış açılarında­n, ideolojile­rden, önyargılar­dan bağımsız, ülkemizde yatırımı motive etme ve uzun dönemli geleceği güven altına alma açısından “ulusal sorun” olarak ele alınmalı.

▶Sivil toplum kuruluşlar­ı yöneticile­rinin, tekil sanayici ve iş insanlarım­ızın yeni nesil OSB taleplerin­in sözde kalmaması için, herkes elini taşın altına koymalıdır.

Ekonominin neredeyse yarısını kontrol eden İstanbul’da üretim tesislerin­in “mekân sorununu” gerekli ciddiyetle ele almak, fikri takibini yapmak konusunda başarılı olmak hepimizin ortak sorumluluğ­udur.