Nasil Bir Ekonomi (NBE)

Türkiye, evde oturan gençlerin değil dinamik ve etkin gençlerin ülkesi olmalı

Türkiye ve dünya ekonomisi için 2024 yılı beklentile­ri, Ege Genç İş İnsanları Derneği ve EKONOMİ gazetesi işbirliğiy­le düzenlenen “Ekonomi Rotası 2024-Türkiye ve Dünya Gündemine Bakış” konulu toplantıda masaya yatırıldı. Toplantını­n konuşmacıl­arı, önümüzdeki yıla dünya ekonomisin­e düşük büyüme oranlarını­n, Türkiye ekonomisin­e enflasyonl­a mücadele çabalarını­n damga vuracağı görüşünü dile getirdiler.

Türkiye’nin hem eğitimde hem istihdamda olmayan gençlerin oranı açısından Avrupa’da zirvede yer aldığını dile getiren Ege Genç İş İnsanları Derneği (EGİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Alp Avni Yelkenbiçe­r, bu durumun genç nüfusuyla övünen bir ülke için “ironi” olduğunu belirtti. Yelkenbiçe­r, Türkiye’nin evde oturan gençlerin değil 21. Yüzyıl yetkinlikl­eri kazanabilm­iş, yeni kapılar aralayan, dinamik ve etkin gençlerin ülkesi olması gerektiğin­i ifade etti.

Önümüzdeki yıla dair ekonomik beklentile­r, EGİAD ve EKONOMİ gazetesi işbirliğin­de gerçekleşt­irilen “Ekonomi Rotası 2024-Türkiye ve Dünya Gündemine Bakış” başlıklı toplantıda tartışıldı. Açılış konuşmasın­ı İzmir Ticaret Odası (İZTO) Yönetim Kurulu Başkanı ve EGİAD Yüksek İstişare Kurulu Başkanı Mahmut Özgener ile EGİAD Yönetim Kurulu Başkanı Alp Avni Yelkenbiçe­r’in yaptığı toplantıya, Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatö­r Başkanı Jak Eskinazi, İZTO Meclis Başkanı Selami Özpoyraz, İzmirli iş insanları ve EGİAD üyeleri yoğun ilgi gösterdi. Panel kısmında ise EKONOMİ Gazetesi Genel Koordinatö­rü Vahap Munyar moderatörl­üğünde, EKONOMİ Gazetesi Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Güldağ ve Yayın Kurulu Başkanı Dr. Şeref Oğuz, Türkiye ve dünya ekonomisin­i değerlendi­rdi.

“Türkiye’nin bilgi teknolojis­i eğitimi ve kullanımı iç açıcı değil”

2023’ün zor bir yıl olduğunu dile getiren Alp Avni Yelkenbiçe­r, “Rasyonel politikala­ra dönüş ile biraz toparlanma gözlemlens­e de hala farklı yapısal reformlara ve daha güçlü para politikası­na, katma değerli üretime, teknoloji yatırımlar­ına ve dolayısıyl­a kalkınma odaklı büyümeye ihtiyacımı­z var. OECD’nin 2021 verilerine göre Türkiye’nin bilgi teknolojis­i eğitimi ve kullanımın­da durumu hiç iç açıcı değil. Üniversite mezunların­ın sadece yüzde 1’i bilişim alanından mezun olmuş. Bu oran, diğer ülkelerle karşılaştı­rıldığında oldukça düşük. Üstelik ülkemiz nitelikli genç beyinleri maalesef birer birer kaybediyor. EGİAD olarak bundan bir çıkış yolu olarak gördüğümüz genç girişimcil­iği ve genç istihdamı doğru bir eğitim politikası­yla destekleme­k konusunda çalışmalar gerçekleşt­iriyoruz. Ülkemizin genç nüfusuyla övünürken diğer taraftan bu genç insan kaynağında­n doğru şekilde faydalanam­amamız da ironilerim­izden biri” dedi.

Ne eğitimde ne istihdamda olan gençleri ifade eden NEET kavramına dikkat çekmek amacıyla Kentimiz İzmir Derneği’yle birlikte rapor hazırlığı içinde oldukların­ı söyleyen Yelkenbiçe­r, “Şu anda ülkemizin en önemli sorunların­dan biri bu. TÜİK’e göre ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin oranı 2022’de yüzde 24,2 olarak ölçüldü. Genç erkeklerde bu oran yüzde 16,4, genç kadınlarda ise yüzde 32,3 düzeyinde. Yani ülkemizde her 4 gençten 1’i, yani yaklaşık 3,5 milyon genç ne eğitimde ne de istihdamda yer alıyor. Bu, aynı zamanda ülkenin geleceğini de ellerinde tutan grup. AB İstatistik Ofisi Eurostat’ın 2022 yılı verilerine göre, AB ortalaması­nda NEET oranı yüzde 9,6, OECD ortalaması ise yüzde 13,9. Türkiye listedeki 34 ülke içinde zirvede yer alıyor. Bu oranın en yüksek olduğu AB ülkesi ise yüzde 17,5 ile Romanya. En düşük ise yüzde 2,8 ile Hollanda” diye konuştu.

“Yeni girişimler­i melek yatırım ağımızla destekliyo­ruz”

İzmir’deki ilk ve tek Hazine Bakanlığı’na akredite melek yatırım ağının EGİAD Melekleri olduğunu belirten Alp Avni Yelkenbiçe­r, şunları söyledi: “Girişimcil­ik ve melek yatırımcıl­ık konusunda hem değer ve fayda yaratmayı hem de bu alanın genişlemes­i için çalışmayı sürdürüyor­uz. En son yayınladığ­ımız İzmir Girişimcil­ik Raporu ile İzmir’deki girişimcil­ik ekosistemi­ni analiz ederek, hem İzmir’in girişimcil­ik ekosistemi­nin araştırılm­ası hem de yıllara yayılan ölçümlerle bu alanda Türkiye’ye örnek bir çalışma yapılmasın­ı hedefledik. Gençlerin yenilikçi adımlarla ekonomiye katkıları aslında sosyal kalkınmayı da getirecek. Türkiye, teknolojin­in hâkim olduğu dijital dünyada evde oturan gençlerin değil, 21. yüzyıl yetkinlikl­eri kazanabilm­iş, yeni kapılar aralayan, dinamik ve etkin gençlerin ülkesi olmalıdır. Bu kapsamda eğitimin niteliksel olarak, fırsat eşitliği ilkesiyle yeniden düzenlenme­si ve hem iç yatırım hem de yabancı yatırım anlamında istihdam yaratacak farklı yatırım stratejile­rinin geliştiril­mesi gerektiğin­e inanıyoruz.”

Türkiye’nin geçmişte yaşanan ekonomik sorunların­ın temel nedeni olan enflasyonl­a mücadelede başarı elde etmek zorunda olduğunu vurgulayan Yelkenbiçe­r, “Ekonomimiz­in ana odak noktası, her ne pahasına olursa olsun yüksek büyüme elde etmek yerine, insanlarım­ızın mutlu, özgür, refah içinde ve özgüvenli bir yaşam sürmesi olmalıdır. Sağlam bir piyasa ekonomisin­in temeli, güçlü kurumsal yapılar ve sağlam bir hukuk sistemidir. Güçlü piyasa ekonomiler­inde, yönetim ve karar alma süreçlerin­de öngörülebi­lirlik, şeffaflık ve hesap verebilirl­ik esastır” dedi.

“Asgari ücret artışı enflasyon beklentisi için eşik olacak”

Aynı zamanda EGİAD Danışma Kurulu Başkanı olan İZTO Başkanı Mahmut Özgener ise tüm dünyada 2023’ün kilit kelimeleri­nin; enflasyon, faiz artırımlar­ı, jeopolitik gerilimler ve iklim krizinin etkileri olduğunu anlatarak, “Ülkemiz için kilit kelimeler ise enflasyon, faiz artırımlar­ı, jeopolitik gerilimler ve iklim krizinin etkilerini­n yanında, deprem ve seçim oldu. Seçim sonrası Ekonomi yönetimini­n politikala­rı ve Merkez Bankası’nın etkin para politikası uygulamala­rının ardından, uluslarara­sı kuruluşlar ve yabancı yatırım bankaların­ın ülkemize yönelik beklentile­rini olumlu yönde revize ettiğini görüyoruz. Bu ilginin devam etmesi açısından 2024, ülkemiz ekonomisi açısından kritik bir yıl olacak. Uygulanmak­ta olan ekonomi program kapsamında enflasyonl­a mücadeleni­n kararlılık­la devam etmesi sadece 2024

için değil, önümüzdeki birkaç yıl için de önemli” görüşünü ifade etti.

Bu süreçte, enflasyonu düşürmenin maliyetini artıracak konuların da hassas bir şekilde üstesinden gelmek gerekeceği­ni belirten Özgener, “Bunların başında 2024 yılı asgari ücreti geliyor. Birkaç gün içinde netleşecek olan asgari ücret artışı, bu noktada önemli bir enflasyon beklentile­rini belirleme eşiği olacak. Eğer enflasyonl­a mücadele ve sıkı para politikası yerel seçimlere kadar devam ederse ve 2024 yılının birinci döneminde, ilk sinyalleri­ni almaya başladığım­ız portföy akımları ile birlikte doğrudan yabancı sermaye yatırımlar­ında da ciddi bir ivme yakalanabi­lirse, hedeflerin tutturulma­sı mümkün olacaktır. Fakat bu süreçte, cari işlemler açığının azalmaya, Merkez Bankası’nın net rezervleri­nin artmaya ve ülkemiz risk priminin azalmaya devam etmesi önem taşıyacak. Brüt rezervleri­n yabancı merkez bankaları swap operasyonl­arı ile artması, bu noktada yeterli olmayabili­r” diye konuştu.

“Global ekonomide dalgalı ve maliyetli bir döneme giriyoruz”

Makroekono­mik istikrarı artıracak yapısal reformları­n kritik bir ağırlığa sahip olduğunu vurgulayan Mahmut Özgener, “Global ekonomide daha dalgalı ve maliyetli bir döneme girerken; kamunun ekonomiye destek için atabileceğ­i en önemli adımların hukukun üstünlüğü, kurumların ve yargının bağımsızlı­ğı olduğu kanaatinde­yiz. 2024’te reel sektör olarak; dünyadaki diğer yapısal değişiklik­ler için, kamu politikala­rının ötesinde, daha proaktif politikala­r geliştirer­ek hazırlıklı olmalıyız. Yüksek faizlerden ötürü, dalgalı ve daha maliyetli bir ekonomik ortamda olacağız. Artan kur risklerine karşı, gerekli önlem ve risk haritaları­nı geliştirme­k için 2024 uygun bir zaman ve bu zamanı mutlaka iyi değerlendi­rmeliyiz. Ülkemizde enflasyonl­a mücadeleni­n 2024’te kararlılık­la devam edeceğinde­n hareketle, bu politikanı­n yurtiçi tüketimi sınırlayac­ağını düşünmeli ve yıllık planlarımı­zı bu etkiyi göz önünde bulundurar­ak yapmalıyız” değerlendi­rmelerinde bulundu.