PLAASLIKER KRY JY NIE!
Die eienaar van ’n pizza-en-pastarestaurant se frustrasie oor slaaiproduksie en -gehalte het gelei tot ’n toring waarin slaai vertikaal in ’n supermark in München, Duitsland, gekweek word.
“Die slaairakke in winkels het vir Mark Korzilius (stigter van die vertikale boerderymaatskappy &ever, wat in 2015 gestig is) soos ’n muur van plastiek gelyk. Hy het reg oor die wêreld begin soek na oplossings om vars, lewende plante aan verbruikers te bied,” vertel mnr. Franz Drack, bemarkingshoof van &ever.
“Die afgelope 20 maande het ons groot treë gegee. Ons het ’n megaplaas in Koeweit begin wat elke dag tot 550 kg vars slaai en kruie verbou, ons het finansiering gekry om later vanjaar ’n plaas in Singapoer te begin, en ons het die groeitoring in ’n Edeka-winkel in München van stapel gestuur,” het hy op die World of Fresh Ideas-simposium gesê.
Hy sê &ever se missie is om varser, volhoubaarder produkte te lewer. Anders as ander vertikale boerderye, wat dikwels aan die buitewyke van stede sit, hul produkte in plastiek verpak en dan versprei, wou dié maatskappy nuwe maniere vind om verbruikers toegang tot sy produkte te gee.
“Die idee was basies om die afstand te verminder wat die slaai moet aflê om die verbruiker te bereik. Ons idee was om ’n vertikale plaas binne-in ’n supermark op te rig, maar ons het gou besef daar is nie genoeg plek nie. Toe kom ons met die plan vorendag om ’n ronde toringstruktuur van 8 m x 8 m x 3 m te bou. Die jong plante word in die middel gekweek en dan stapsgewys na buite geskuif namate hulle meer ruimte nodig het.”
Die toring is in ’n energiedoeltreffende “klimaatsel”, wat die ideale mikroomgewing skep vir plante om te gedy.
Plae is glad nie ’n probleem nie. Die toring gebruik bestponic- tegnologie, wat beteken saad word in ’n potjie met groeimedium en voedingstowwe geplaas. Die regte hoeveelheid voedingstowwe word dan oor ’n paar weke vrygestel. Water word deur pittoevoer voorsien — presies hoeveel die plant nodig het. Onopgeleide supermarkpersoneel kan dus die toring doeltreffend bestuur.
Kopers koop dan hul slaai lewend as ’n pot met wortels en al, en gaan “oes” dit tuis wanneer hulle dit nodig het. Dit beteken die voedingswaarde is beter, dit smaak lekkerder en daar is minder kosvermorsing.
“Dit skep baie opwinding onder kopers, want dit is indrukwekkend om die toring in ’n supermark te sien. Dit is wonderlik dat die plante net 20 m tot 30 m hoef te ‘reis’ tot by die verbruikers,”
Die toring kan sowat 20-50 kg vars produkte per dag lewer.
Volgens Drack het vertikale boerdery die afgelope dekade fluks gegroei.
“Eerstens gaan dit oor die hele klimaaten volhoubaarheidsvraagstuk, en hoe ons vars produkte volhoubaarder aan verbruikers kan lewer. Kopers vra al hoe meer waar hul produkte vandaan kom. Ooplandproduksie het dikwels die probleem dat produkte 2 000 km vervoer moet word om by supermarkte uit te kom, en teen daardie tyd is baie van die voedingswaarde al verlore.
“Die ander faktor is die siening van
‘klein is goed’, en dit is versnel deur die koronaviruspandemie. Die derde ding gaan oor smaak, want produkte wat vertikaal verbou is, het ’n beter smaakprofiel en meer voedingswaarde.”
Drack meen in die toekoms sal ooplandproduksie, kweekhuise en vertikale boerdery in kombinasie gebruik word.
“Waar elektrisiteit goedkoop is, ruimte beperk is en dit duur is om vars produkte in te voer, soos die Midde-Ooste of Singapoer, sal vertikale boerdery die antwoord wees. Oor die volgende 30 jaar sal die vraag na vars produkte groei, en dit is wonderlik dat ál drie produksiemaniere hierin sal help voorsien.”