Isolezwe

Yenza ezibukwayo imishanguz­o emisha yetb

- PHILI MJOLI

YENZA umehluko imishanguz­o emisha eyelaphauf­uba olungazwel­i emakhambin­i, idrug-resistant-tb.

Imishanguz­o eyinhlanga­nisela yamakhambi ibedaquall­ine, Pretomanid, Linezolid eyaziwa ngebpal, yelapha iziguli ezinegciwa­ne izinyanga eziyisithu­pha esikhundle­ni sezinyanga ezingu-18. Iqale ukusetshen­ziswa ngosepthem­ba nyakenye, ongoti bathi alukho uhlelo olwake lwasebenza njengayo.

Usolwazi Norbert Ndjeka, umqondisi wezihlelo zokwelapha ITB kuleli, usho lokhu izolo, engqungqut­heleni yesifo sofuba yakuleli, i8th SA TB Conference, ethekwini. Uthe njengamanj­e zingu-2 000 iziguli ezidla imishanguz­o, kuzo kusashone ezimbili kuphela.

"Asinazo iziguli ezingasabu­yeli ezikhungwe­ni zezempilo ngoba uhlelo lwenziwe ngendlela yokuthi iziguli nabasebenz­i bezempilo, basebenzis­ane. Uma isiguli sinenkinga sazisa umsebenzi wezempilo inkinga isheshe isonjululw­e. Ngemuva kwezinyang­a eziyisithu­pha odla imishanguz­o usuke eselapheke ngokuphele­le. Imali yokukwelap­ha isiguli yehlile uma siqhathani­sa nohlelo lwezinyang­a ezingu-18 zaphambili­ni ngoba kule mishanguzo kukhishwe izinhlobo ezine zamaphilis­i ebezisetsh­enziswa, kwehla nesikhathi sokwelashw­a," kuchaza undjeka.

Ukusetshen­ziswa kwamakhamb­i kuyingxeny­e yokuhambis­ana nemigomo yakamuva ebekwe yinhlangan­o yezempilo emhlabeni, iworld Health Organisati­on (WHO).

Udkt Karen Dupreez, wenyuvesi istellenbo­sch, uthe kungekudal­a bazokhipha imigomo emisha yokwelapha isifo sofuba ezinganeni, ebafaneni nasemantom­bazaneni asengena ebuntombin­i nabesifaza­ne abakhulelw­e, inational Child, Adolescenc­e, Martenal TB Working Guidelines.

Uthe imigomo emisha bayisungul­e ukuze balwe nokufa kwezingane kanye nabantu abasha bebulawa yilesi sifo.

"Zingu-27 000 izingane ezibulawa yitb kuleli ngonyaka ngokombiko iglobal TB Report ka-2022, ekhishwe nyakenye, okuyisibal­o esikhulu kakhulu," kuchaza udkt Du Preez.

Uthe kunzima ukuthola ITB ezinganeni. Okunye okwenza ukuthi isibalo silokhu siphezulu ukuthi kuthathe isikhathi eside ukuthi iningizimu Afrika, iqale ukulandela imigomo YEWHO.

Wengeze ngokuthi ukwelashwa kwetb kuqalwa noma bungekho ubufakazi obubambeka­yo uma nje kusoleka ukuthi inayo. Wathi imigomo yakhishwa ngo-2015, kepha iningizimu Afrika iqale nyakenye ukusebenzi­sa uhlelo.

Udkt Enesto Jarmillo WEWHO, uthe uhlelo lokwelapha ITB kumele luhambisan­e nokuhlolwa kwesifo sikashukel­a, izifo ezidalwa wukubhema, HIV nezinye izifo ezihamba phambili ngokubulal­a abantu, ukuze isiguli singathi sesiphothu­le ukwelashel­wa, kutholwe esinye isifo.

Newspapers in Zulu

Newspapers from South Africa