Kayikho inkosi kamaskandi, oyiyo ukhulekelwa ngabalandeli bakhe
MHLELI: UKUKHULA komculo kamaskandi yinto ebonwa yinoma ubani ohlala eningizimu Afrika. Idumela lalo mculo libonakala kakhulu ngendlela abathandi bawo abawuxhasa nabawufukula ngayo.
Okusempeleni sekuneminyaka umaskandi ukhombisa ukudlondlobala ngoba bewubukeka kuwumculo wabantu basemakhaya abangafundile nabangaphucuzekile njengoba manje ungohamba phambili ngabalandeli kwelengabadi.
Noma ngingeyena ungoti kulolu hlobo lomculo kodwa ngokubona kwami, ziningana izigaba umaskandi odlule kuzo. Esokuqala; umsuka wawo owaqalwa ngobaba uphuzushukela, bewuthekela ngokuqoqana emumva kwamatoho behlanganyele ngengoma becula ngobunzima ababhekene nabo emisebenzini ababeyenza kuya ekubaliseni ngemizwangedwa ababe nayo ngabathandiweyo babo ababashiye emakhaya.
Phakathi kwezinhlobo zomculo nomdanso ebezihambisana nalesi sigaba sikamaskandi, bekukhona umbhaqanga, isicathamiya nomdanso webhuzu (gumboot dance). Uma ngabe uke waba nenhlanhla yokulalela amanoni aduma ngalezi zikhathi, imvamisa ayekhuluma ngazo lezi zinto engizibalile ngenhla.
Isigaba sesibili; yileso sokuqala ukuqoshwa kwezingoma nalapho seziqala ukudlalwa emisakazweni. Lapho singabala amagama afana nophuzushukela Bhengu, Nganeziyamfisa nokhamba Lomvaleliso, Majikehlezi nemamba, Ngxalothi nomasevela, Thwalofu namankentshane, Nkunz’emdaka, Mfazomnyama, Mahawukela, Muzikayifani Buthelezi, Amaphisi, Khansela NOJBC, Indodengaziwa, Omthenjwa, Kat'elimnyama,
Abafana baseqhudeni, Nogabisela, Imbudlemaniki nabanye
Isigaba esilandelayo; yilesi ngokwami okuyisona esikhuphule izinga nothando lukamaskandi kubantu abaningi esingabala intsha, abantu basemalokishini nasemadolobheni ngokunjalo nabesifazane.
Lokhu kudaleke kakhulu ngankathi kuphakama abaculi abafana nomgqumeni, Mtshengiseni, Thokozani Langa, Izingane Zoma, Amatshitshi Amhlophe, Buselaphi, Bonakele, Bhekumuzi Luthuli, Mayogathi, Ali Mgube nabanye abaningi. Kuyilapho-ke izinhlelo zikamaskandi emisakazweni emikhulu efana nomhlobo Wenene nokhozi FM bezihamba phambili njengohlelo Lavuth’ibhayi nosaba Mbixane nos’giya Ngengoma elalushayelwa wutshathugodo umfo kangobe nongizwe Mchunu.
Into ebe nomthelela kakhulu wukuthi bese kuqala izinkundla zokuxhumana ebezenza kube nokuxhumana kwabantu kuzo zonke izinkalo ngawo umculo.
Kodwa okuyibona abahlomule kakhulu ngokuthuthuka kwezinkundla zokuxhumana yilaba abacula kulesi sikhathi samanje ngoba umbango omningi usukuzona izinkundla esezidla ubhedu. Ngikhuluma, namuhla kunemibango ehlukahlukene, akusagcini ngokubangwa ukuthi iyiphi ingoma emnandi.
Eningizimu Afrika indaba yezimbangi emculweni yinto endala, kusukela kumfazomnyama nohhashi Elimhlophe, Mgqumeni nomtshengiseni, Bhekumuzi Luthuli nothokozani Langa, nakwezinye izinhlobo zomculo, sike sazibona izimbangi ezindala.
Ngalokho, abalandeli abaningi bakamaskandi baziphuthisela ubumnandi bomculo kamaskandi jikelele. Eminyakeni emithathu kuya kwemihlanu edlule, umaskandi uya ngokuya uheha abalandeli bomculo.
Sesiqalile ukubona ukugqama nokusukuma kwabaculi abangangene emibangweni yabalandeli kepha abashaya ingoma yangempela. Okusempeleni nje amanoni amaningi ngonyaka odlule awavelanga kulaba ababanga isihlalo sobukhosi kepha kulaba abangena manje futhi esikutusayo ukungayingeni imibango yabalandeli.
Into engiyiqaphelayo ukuthi baningi abaculi abakhulu abasazokwehlelwa yizinga emculweni ngoba bagxile embangweni bese abalandeli babo bangabi nesibindi neqiniso lokubavusa uma inqola ingasahambi ngegiya eliphezulu.
Siyaye sibone abaculi, izintatheli nabahleli bemicimbi bethukwa mihla namalanga ezinkundleni zokuxhumana. Olunye udweshu lususwa yibo njalo abaculi, okuyinto esingayikhuthazi, ikakhulukazi labo abasakhumbula ukuthi kumaskandi kwake kwaphuma izidumbu ngodaba lokungazwani kwabalandeli ecurries Fountain.
Mhlawumbe sekuyisikhathi sokuthi abaphathi bezinkampani, abaculi, abalandeli bawaqonde amandla abanawo angathuthukisa wonke umuntu. Omunye wezazi zomnothoi, uzibu Masotobe, uke wabhala into enohlonze kwifacebook ngesonto eledlule. Lapho ubuze khona ukuthi yini ezuzwa wumculo kamaskandi ngokuthi abalandeli bathathe imali yabo abayisebenze kanzima bevotela ingoma yonyaka kukhozi, okugcina kuhlomulise lona? Uma leyo mali ibifakwa kwinombolo yomculi bekungakhiwa malini ebingabuya izofukula umculo kamaskandi?
Ngalo mbhalo angiqonde ukubeka muntu kabi kepha ukusika elijikayo ngezinguquko ezinhle engizibonayo. Kepha inkolelo yami imile ekutheni "Umculo kamaskandi awunankosi, umculi uyinkosi kubalandeli bakhe."
Ngibonge sizwe samabhinca abaculi, abashayi bezinsimbi, abaphathi bezinkampani, izinduna zabalandeli, abahleli bemicimbi, imisakazo ehlukahlukene enezinhlelo zikamaskandi nawo wonke umuntu oziqhenyayo ngomculo ohamba phambili eningizimu Afrika futhi owufisela ukuthi ukhule, udlondlobale uye phambi .