Grenscontrole? Bij Braunau aan de Inn rij je zó Duitsland binnen
Maandag voerde Duitsland grenscontroles in. „We merken er niks van”, zegt de Kamer van Koophandel-voorzitter in Braunau.
Euh? Grenscontrole? De brug over de Inn is de grensovergang tussen Oostenrijk, waar Braunau ligt, en Simbach in Duitsland. De aanwijzingen langs de rijbaan zijn schaars. Bordjes: 50. Voor bussen verboden (behalve lijnbus). Verboden voor vrachtauto’s zwaarder dan 2,8 ton. Dan een bordje met de verpletterende speelsheid van toerismebureaus: ‘Ober Österreich. Pfiat di. Auf Wiedersehen. Good bye’. (‘Pfiat di’ is een Tiroolse afscheidsgroet) Dan het plaatsnaambord en daarachter de Europese vlag en de Duitse vlag.
Geen barrière, geen douanehuisje, zelfs geen ribbeltjes op het asfalt om lagere snelheid af te dwingen. Je rijdt zó Duitsland binnen. En dat doet auto na auto dan ook.
Grenscontrole? Nee, zegt Mohammed Khalaili, die werkt in het restaurant van zijn vader, aan de Kirchenplatz in Simbach, pal achter de rivier. „Hier zijn nooit controles aan de grens. Heel af en toe, als er iets groots is.” Iets groots? „Iets met migranten.”
Afgelopen maandag voerde de Duitse regering controles aan de grens in. Zo reageerde bondskanselier Olaf Scholz (SPD) op een aantal mesaanvallen door asielzoekers, waarvan terreurgroep IS er in elk geval de dodelijkste opeiste: drie doden door een Syrische messentrekker vorige maand in Solingen. De grensmaatregelen zijn een manier om greep te krijgen op een „dramatische” (aldus Scholz vorig jaar) toename van het aantal asielzoekers naar Duitsland.
De twee grootste partijen van de coalitie, VVD en PVV, reageerden positief op de aankondiging van Scholz. De Duits-Nederlandse Handelskamer was „volledig verrast” en waarschuwde voor economische schade door wachttijden aan de grens. De Duitse politie zei alleen ‘relevante’ voertuigen en personen te controleren. Bij Bad Bentheim werden deze week drie mensen betrapt met hasj in hun kofferbak.
‘Wir schaffen das’
Om de hoek bij het Kerkplein staat de Realschule van Simbach. In november 2015 was dit fantasieloze gebouw tijdelijk ingericht als noodopvang voor de vluchtelingenmenigte die dat jaar door Europa trok. De meesten waren Syriërs, gevlucht voor terreurgroep IS, president Assad en de ellende van de burgeroorlog.
Dat was het jaar dat bondskanselier Merkel haar burgers voorhield:
Wir schaffen das – dit fiksen we wel. Ze vond dat Duitsland de plicht had om de oorlogsvluchtelingen ruimhartig op te vangen. Het was een staaltje politieke moed dat haar partij, het CDU, en alle middenpartijen in Duitsland en andere West-Europese landen, duur te staan is gekomen. Want een groot deel van de Duitse bevolking wílde het helemaal niet schaffen.
Bij de eerstvolgende Bondsdagverkiezingen werd antimigratiepartij Alternative für Deutschland (AfD) bijna drie keer zo groot, terwijl de middenpartijen vrijwel allemaal verloren.
Sindsdien houden de middenpartijen aan weerszijden van de Inn hun hart vast bij elke nieuwe verkiezingsronde. In twee Duitse deelstaten werd AfD dit jaar groter of de grootste. In het Land Brandenburg worden zondag verkiezingen gehouden. In de peilingen ligt AfD op kop. Dat geldt ook voor de radicaalrechtse
FPÖ in Oostenrijk, waar volgende week verkiezingen zijn. De lijsttrekker Herbert Kickl kijkt de Oostenrijkers vanaf verkiezingsposters aan, met de slagzin: ‘Euer Wille geschehe’, uw wil geschiede.
Opnieuw in Simbach
NRC stond in november 2015 aan de poort van de school in Simbach, om met vluchtelingen te spreken. We ontmoetten een Syriër uit Deir ezZor, een plaats waar IS en de Syrische regeringstroepen vochten rond de militaire vliegbasis. Hij stak een sigaartje op en mijmerde dat hem dat in IS-gebied op dwangarbeid zou komen te staan, roken. Hij liet op zijn telefoon een kalender zien waarop hij een datum in mei 2016 had omcirkeld. Zes maanden, dat was toen de termijn die voor gezinshereniging gold voor Syrische vluchtelingen. Daar klampte hij zich aan vast, dat hij zijn vrouw en zoontje uit IS-gebied kon laten overkomen.
De volgende dag zou de bondsregering een nieuw regime instellen voor de gezinshereniging: geen half jaar maar twéé jaar. Het was een eerste erkenning van Merkel dat de Duitse gastvrijheid niet oneindig kon zijn. Daarna liet zij de grens met mede-Schengenland Oostenrijk afsluiten.
Haar opvolger Olaf Scholz heeft dat nu uitgebreid naar álle Duitse grenzen. Alle grenzen? Maar dan niet deze tussen Braunau en Simbach. „De politie staat volgens mij wel bij de nieuwe weg, bij de brug naar Kirchdorf”, zegt een man die zijn brommer naast een bankje parkeert en een zakje boterhammen uitpakt. Maar ook daar is geen controle te bekennen. Is die er wel?
Sluiting tijdens corona
„Goeie vraag”, zegt Klaus Berer, voorzitter van de Kamer van Koophandel in Braunau. Het geboortehuis van Adolf Hitler om de hoek bij zijn kantoor wordt juist verbouwd, je hoort het harde boren. Tijdens de corona-epidemie hebben beide landen hun grenzen soms gesloten, zegt Berer. „Dat was vooral lastig voor de werknemers die van het ene land naar het andere moesten voor hun werk.” Maar nu? „Wij merken er niks van. En we hebben ook geen enkel telefoontje van plaatselijke ondernemers gekregen. Niet bij de aankondiging van bondskanselier Scholz en sindsdien ook niet.” Het is in niemands belang om de weg hier af te sluiten, zegt Berer. „Als een vrachtauto van Boedapest naar Parijs moet, grote kans dat hij door Braunau komt. Ik denk niet dat ook maar iemand deze weg wil afsluiten.”
Ik denk niet dat iemand deze weg wíl afsluiten
Klaus Berer voorzitter KvK in Braunau