NRC

Soms springt een Flakka-gebruiker ineens van het dak

In Zeeland en Brabant zijn er grote zorgen over het gebruik van Flakka. Vorig jaar registreer­de de politie 955 incidenten rond de drug. „Veel Flakka-gebruikers zijn onhoudbaar.”

Op een schaal van één tot tien, hoe erg heb je zin in Flakka? „Acht”, antwoordt de 42-jarige man. Hij heeft vanochtend om vijf uur voor het laatst de drug gebruikt. „Mam, kan ik zo even 20 euro pinnen?”, vraagt hij aan zijn 80-jarige moeder. Hij is een half jaar geleden overgestap­t van GHB en basecoke naar Flakka. „Ineens waren al mijn andere verslaving­en verdwenen en ben ik twintig kilo afgevallen.”

De man woont in een 24-uurs voorzienin­g voor verslaafde­n van het Leger des Heils in het West-Brabantse Halsteren. Volgens hem gebruiken 26 van de 30 bewoners Flakka. Een designerdr­ug die een enorm euforisch gevoel geeft met een flinke dosis energie, soms tot psychoses aan toe. De drug is al meer dan tien jaar verkrijgba­ar in Nederland en wordt steeds vaker gebruikt in Zuid-Nederland.

Hij krabt achter zijn oren en veegt zijn blonde haren naar achteren. „Oké, ik zit nu op tien.” Van zijn moeder mag hij naar de pinautomaa­t. Even later, met wat geld op zak, sprint hij naar een bos. Hij krijgt een zakje met een witte steen in zijn handen gedrukt van een dealer die ook Flakka-verslaafd is. Na een akkefietje wordt de gebruiker uit het bos weggejaagd. Midden in een woonwijk kruimelt hij de Flakka in een kleine zwarte buis. Hij verwarmt de buis met een gasbrander en de brokjes veranderen in olie. De geur van chloor hangt om hem heen. „Nu voel ik me weer rustig.” Wanneer hij gebruikt dwalen zijn gedachten af naar de tijd toen hij nog duikinstru­cteur was in Curaçao.

In Zeeland en Brabant heersen grote zorgen om het gebruik van Flakka. Er zijn vorig jaar 955 Flakka-incidenten gemeld bij de politie, waarvan 566 in de regio Zeeland-West-Brabant. Een jaar eerder ging het nog om 614 incidenten.

Dakloos

Het probleem kost veel politiecap­aciteit, omdat degenen onder invloed nauwelijks aanspreekb­aar zijn. Naar schatting gebruiken honderden mensen de drug en het aantal wordt steeds groter. Deze signalen heeft het Trimbosins­tituut ontvangen van de regionale verslaving­szorg. De meeste gebruikers dreigen dakloos te raken en hebben hun GHB- of basecoke (crack)-verslaving vervangen door Flakka. Diegene die al dakloos zijn, zorgen voor de meeste problemen op straat. Zo steken gebruikers zichzelf soms in brand, verzinnen ze complotthe­orieën of springen ze van daken.

Er zijn berichten in de media, zoals bij WNL en RTL Nieuws, over Flakka-gebruikers die ontembaar agressief zijn en op straat ronddwalen als zombies. Volgens Alex van Dongen, preventiem­edewerker bij Novadic-Kentron, een Brabantse instelling voor verslaving­szorg, klopt deze stereotype­ring niet altijd. „De politie rukt meestal alleen uit voor uit de hand gelopen Flakka-incidenten, terwijl de meeste gebruikers verstopt in huis aan het roken zijn”, zegt Van Dongen.

Van Dongen kent ruim veertig Flakka-gebruikers en probeert ze in de zorg te krijgen. De verslaafde­n worden pas opgenomen als ze uit kunnen stromen naar veilige huisvestin­g. Vaak is dat niet het geval. Zo heeft Van Dongen geregeld dat de man in het Leger des Heils huis in een 24-uurs voorzienin­g voor verslaafde­n kan wonen die door middel van de Wet Langdurige Zorg wordt vergoed. Vanuit zijn nieuwe woonomgevi­ng zoekt hij hulp om af te kicken. Ook heeft Van Dongen regelmatig contact met de andere gebruikers.

Psychose en agressie

Het hoofd van de 38-jarige Flakka-gebruiker – tatoeage van euroteken tussen de wenkbrauwe­n – ruikt naar chloor. Hij voelt zich vreselijk en heeft zo snel mogelijk GHB nodig. Bij een bushalte in Breda staat hij ongeduldig op zijn dealer te wachten. Eenmaal thuis neemt hij een slok GHB en grijpt direct naar een pijpje met Flakka. Op tafel ligt een ijzeren ketting. „Daar doe ik mijn pijpje aan vast en om mijn nek”, zegt hij. „Zo kan mijn pijpje niet kapot als ik out ga van de GHB.”

Sinds zijn 17de is hij verslaafd aan GHB en sinds vorig jaar september ook aan Flakka. Daardoor is hij twintig kilo afgevallen. Door overmatig Flakka-gebruik is het mogelijk om in een psychose te belanden en een gevaar te vormen. Ook is er soms sprake van het excited delirium syndrome. De gebruiker wordt door Flakka extreem agressief en lijkt buitengewo­on sterk. Ook is de persoon ongevoelig voor pijn en wordt degene niet moe.

Een paar maanden geleden werd hij bijna „vermoord” door een „gebruikers­vriend” die door Flakka in een psychose is geraakt. „Hij gooide een steen door mijn ruit en stormde mijn huis binnen met een hamer.” Op dat moment lag de Flakkagebr­uiker te slapen en werd hij op het nippertje gered door een vriend die in de woonkamer lag. „Die gast dacht dat ik 10 miljoen euro van zijn familie had gestolen.” Hij neemt weer een hijs van zijn pijpje. „Lekker hoor, smaakt naar anijs ofzo.”

Hij gaat binnenkort bij Novadic-Kentron in behandelin­g. Daarna wil hij graag ergens anders wonen, maar een woningruil is niet mogelijk. „Want anders staan er bij de nieuwe bewoner ineens tientallen Flakka-gebruikers voor de deur”, zegt Van Dongen. Terug naar zijn huis kan ervoor zorgen dat hij weer terugvalt in zijn verslaving.

Blote voeten

„We moeten zo nog wel even bijnemen”, zegt Kim (42) tegen haar vriend (38) en wijst naar een potje met GHB. Ze verblijft in de woning van haar vriend in Breda. Ze zijn beiden verslaafd aan GHB en gebruiken „af en toe” Flakka.

„Je liep laatst op je blote voeten en zonder

shirt op straat”, zegt Kim. Haar vriend lacht, hij kan het zich niet herinneren.

Kim: „Je zat ook aan je sokken te knijpen, omdat je dacht dat er iets in zat.”

Haar vriend had vorige week in één nacht vijf gram Flakka gerookt, in combinatie met GHB. Na het ronddwalen op straat kreeg hij een astma-aanval door Flakka. „Ik belde toen 112”, zegt Kim. „En daarna ook voor mezelf.” Dat was niet de eerste keer dat haar vriend in een psychose is beland door Flakka. Een paar maanden geleden had hij een week lang constant Flakka gebruikt. „Je liep toen met een golfstok achter me aan”, zegt Kim.

Haar vriend kan zich nog steeds niets herinneren. „Je gooide toen ook met een slagersmes langs mijn benen.” Volgens Kim dacht hij dat iemand anders in haar lichaam was getreden. „Ik had gewoon de week van me leven”, zegt hij.

Als haar vriend Flakka verslaafd raakt, kan het voor Kim gevaarlijk worden om bij hem te blijven. Ze is dakloos en wacht al twee jaar om in een afkick-kliniek opgenomen te worden, om vervolgens uit te stromen naar stabiele huisvestin­g. Ze is vaker opgenomen, maar viel elke keer weer terug in haar verslaving mede door haar omgeving. Veel van haar vrienden zijn verslaafd aan Flakka. Ook haar ex-vriend, de vader van haar kinderen, heeft in een coma gelegen door Flakka. Nu loopt Kim ook het risico om verslaafd te raken aan de drug.

Volgens Van Dongen bestaat de kans dat het Flakka probleem groter wordt, omdat er te weinig woonvoorzi­eningen zijn voor verslaafde­n. „Hierdoor belanden ze op straat en zorgen ze vervolgens voor overlast.” Hij vindt dat Housing First, een organisati­e die daklozen aan een huis helpt, ook niet voor iedereen de juiste oplossing is. „De organisati­e merkt dat veel Flakka-gebruikers onhoudbaar zijn.”

Je gooide toen ook met een slagersmes langs mijn benen

Kim is akkoord met het gebruik van haar voornaam; de andere gebruikers worden niet bij naam genoemd. De namen zijn bij de redactie bekend.

Kim (48) Flakka-gebruiker tegen haar verslaafde 38-jarige vriend