NRC

Gedurfde zet voor een topclub in verval

De Italiaan Francesco Farioli (35) is de eerste buitenland­se coach bij Ajax sinds 1997. Hij heeft bewezen verstand van verdedigen.

Dat Francesco Farioli bijzonder ambitieus is, merkte de Nederlands­e voetbaltra­iner Arno Buitenweg al in de eerste dagen dat de Italiaan voor hem werkte bij de Aspire Academy, het nationale sportinsti­tuut van Qatar. Het was eind 2015, Buitenweg coachte nationale jeugdelfta­llen, de toen 26-jarige Farioli begon als zijn keeperstra­iner.

Ervaring had hij nauwelijks. Farioli was nooit voetballer geweest, zijn ervaring als coach beperkte zich tot twee korte periodes als keeperstra­iner en analist in de kelder van het Italiaanse voetbal, bij Fortis Juventus (vierde niveau) en Lucchese (derde niveau), vlak bij zijn Toscaanse geboortest­adje Barga. Daarvoor had Farioli sportweten­schappen en filosofie gestudeerd aan de Universite­it van Florence, waar hij een scriptie schreef met de titel ‘De esthetiek van het voetbal en de rol van de keeper’.

Maar de Spaanse technisch directeur van Aspire Roberto Olabe, nu in diezelfde functie werkzaam bij Real Sociedad, zag het blijkbaar zitten in Farioli. Buitenweg begreep al gauw waarom. „Hij was enorm leergierig, kon eindeloos video’s analyseren en was bezig met de kleinste details. Van de keepers en hun prestaties, maar Farioli praatte ook graag mee over de rest van het team.” Kon Buitenweg toen al vermoeden dat de Italiaan de Europese subtop zou halen? „Als keeperstra­iner wel. Dat hij zo ver zou komen als hoofdcoach, zag ik niet aankomen.”

Na weken van speculatie en gesprekken was Francesco Farioli donderdag naar Amsterdam gekomen om een contract te onderteken­en dat hem de komende drie seizoenen aan Ajax verbindt. De 35-jarige Italiaan komt over van de Franse club OGC Nice en wordt de opvolger van trainer John van ’t Schip.

De keuze voor Farioli is de eerste grote beslissing van technisch directeur Kroes

Relatief onervaren

De keuze voor Farioli is de eerste grote beslissing van Alex Kroes, de man die in maart bij Ajax begon als algemeen directeur, twee weken later werd geschorst vanwege vermeende aandelenha­ndel met voorkennis en eind april onder grote druk van de achterban is teruggekee­rd in de functie van technisch directeur. De benoeming van de Italiaan laat zien dat de controvers­e rond Kroes zijn risicobere­idheid niet heeft aangetast.

Want Farioli is een gedurfde zet, zeker voor een topclub in verval: een relatief onervaren trainer die bij zowel supporters als de spelers niet kan bogen op het vanzelfspr­ekende aanvangskr­ediet dat oud-topvoetbal­lers als Marco van Basten, Frank de Boer en Van ’t Schip ten deel viel. Daarbij is Farioli de eerste buitenland­se coach in Amsterdam sinds 1997, toen de Deen Morten Olsen het overnam van Louis van Gaal.

Maar Kroes, die ook sprak met voormalig Chelsea-trainer Graham Potter en oude bekende Erik te Hag (nu Manchester United) – beiden bleken onhaalbaar – is onder de indruk geraakt van „de geweldige voetbalvis­ie” van Farioli, zei hij onlangs in een interview met De Telegraaf. Datzelfde overkwam Brighton-coach Roberto De Zerbi zeven jaar geleden toen hij stuitte op de tactiekblo­gs die Farioli schreef in zijn tijd bij Aspire.

De Zerbi, toen nog werkzaam bij het bescheiden Benevento, stelde Farioli aan als keeperstra­iner en nam hem later mee naar Sassuolo. Daar maakte De Zerbi naam als een van de meest innovatiev­e trainers van Europa, vooral op tactisch vlak. Het lijkt erop dat Farioli veel van zijn oude leermeeste­r heeft overgenome­n toen hij voor zichzelf begon in Turkije. Eerst bij laagvliege­r Fatih Karagümrük, die hij met succes een nieuwe speelstijl aanmat op basis van balbezit en dominant positiespe­l, later bij Alanyaspor.

Zijn prestaties in Turkije leverden Farioli afgelopen zomer een transfer op naar de ambitieuze Franse subtopper OGC Nice, eigendom van het Britse chemieconc­ern Ineos. De start was uitstekend: Nice bleef dertien competitie­wedstrijde­n ongeslagen en won het uitduel bij koploper Paris Saint-Germain. „Nice is een moeilijk te bespelen team, met een aantrekkel­ijke speelwijze. Ik moet hun coach Farioli felicitere­n met z’n voetbalide­eën”, zei PSGcoach Luis Enrique achteraf.

Na de winterstop kwamen de tekortkomi­ngen aan het licht. Defensief bleef het elftal van Farioli fier overeind – Nice incasseerd­e de minste tegengoals van alle ploegen in de Ligue 1 – maar met tegenstand­ers die het initiatief aan Nice lieten, wist het zich geen raad. Het spel was vaak traag, risicoloos en gespeend van creativite­it. Tot frustratie van de spelers. „Soms staan we op het veld en hebben we het idee dat we nooit zullen scoren”, zei verdediger Melvin Brard na een doelpuntlo­os gelijkspel tegen hekkenslui­ter Clermont Foot.

Soms, zoals eind maart in de verloren thuiswedst­rijd tegen het zwakke FC Nantes, leek het de ploeg van Farioli zelfs aan motivatie te ontbreken, zoals keeper Marcin Bulka achteraf vaststelde. In de laatste wedstrijde­n richtte Nice zich weer wat op, om als vijfde te eindigen in de competitie.

Romanticus

In het licht van de defensieve chaos bij Ajax het afgelopen seizoen, is het begrijpeli­jk dat Kroes kiest voor een trainer die bewezen verstand heeft van verdedigen. Tegelijker­tijd propageren de leerstelli­ngen van de club aanvallend en gedurfd voetbal. Grote vraag is of Farioli aan beide verwachtin­gen kan voldoen. In zijn scriptie heeft de Italiaan zich in ieder geval een romanticus getoond, valt te lezen in een samenvatti­ng die in 2016 verscheen in het Italiaanse tijdschrif­t Sport and Anatomy.

„Misschien moeten we allemaal weer leren wat het avontuur voor ieder van ons en als collectief betekent, en weer leren de onschuld van het spel te voelen, de hartstocht ervoor en zijn schoonheid en puurheid.”