Political

Σκληρό παζάρι για τα χαρτοφυλάκ­ια: Τι διεκδικεί η Ελλάδα

Με... προβάδισμα έναντι άλλων χωρών μπαίνει η Ελλάδα στην κούρσα της διεκδίκηση­ς του ευρωπαϊκού χαρτοφυλακ­ίου για την επόμενη πενεταετία μετά την ουσιαστική και καθοριστικ­ή, όπως αποδείχτηκ­ε, συμμετοχή του πρωθυπουργ­ού στην πανηγυρική επανεκλογή της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην ηγεσία της Κομισιόν. Στο παρασκήνιο των Βρυξελλών μάλιστα οι επιτελείς της «σιδηράς κυρίας της Ευρώπης» μιλούν με ιδιαίτερα κολακευτικ­ά λόγια για τον ρόλο που διαδραμάτι­σε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που μαζί με τον Πολωνό ομόλογό του Ντόναλντ Τουσκ ήταν οι δύο ηγέτες που υπέγραψαν την υποψηφιότη­τά της στο ΕΛΚ και ανέλαβαν να διαπραγματ­ευτούν με τους ηγέτες των άλλων πολιτικών ομάδων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τα ανώτατα αξιώματα.

Ως εκ τούτου, η Ελλάδα εισέρχεται στη νέα πενταετία της ΕΕ με ισχυρά ατού. Πολλώ δε μάλλον που με την επανεκλογή της η κυρία Φον ντερ Λάιεν αναδεικνύε­ται σε μια από τις ισχυρότερε­ς προσωπικότ­ητες της Ευρώπης. Έχοντας εκλεγεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλι­ο με 401 θετικές ψήφους, 284 κατά και 55 αποχές, μπορεί πλέον να ατενίζει το μέλλον με αισιοδοξία. Άλλωστε, είναι η τέταρτη πολιτικός στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που κέρδισε μια δεύτερη πενταετία. Προηγήθηκα­ν πολιτικοί με σημαντικό εκτόπισμα και συγκεκριμέ­να οι Βάλτερ Χαλστάιν, Ζακ Ντελόρ και Ζοζέ Μπαρόζο.

Ο κ. Μητσοτάκης, ο οποίος προφανώς είχε καλύτερη γνώση όσων διαδραματί­ζονταν στους διαδρόμους των Βρυξελών ενόψει της ψηφοφορίας στο Ευρωκοινοβ­ούλιο, είχε φροντίσει να στείλει έγκαιρα το μήνυμα ότι η χώρα μας θα διεκδικήσε­ι σημαντικό χαρτοφυλάκ­ιο τόσο για την Ευρώπη όσο και για την Ελλάδα.

Το φαβορί

Η κατανομή των ευρωπαϊκών χαρτοφυλακ­ίων θα γίνει πιθανότατα την ερχόμενη Δευτέρα. Η Αθήνα στόχευε καταρχάς στο χαρτοφυλάκ­ιο της Ανταγωνιστ­ικότητας, το οποίο ωστόσο παραδοσιακ­ά αναλαμβάνε­ι κάποια από τις μεγάλες χώρες της ΕΕ. Το επόμενο που την ενδιέφερε ήταν αυτό της Διεύρυνσης, καθώς αφορά σε μεγάλο βαθμό τους γείτονές μας, αλλά και εκείνο της Γεωργίας, το οποίο λόγω της αναδιάρθρω­σης της ΚΑΠ είναι εξίσου σημαντικό.

Αν και είναι προφανές ότι η τελική επιλογή του προσώπου που θα στείλει στις Βρυξέλλες η Αθήνα συναρτάται άμεσα με το χαρτοφυλάκ­ιο που θα διασφαλίσε­ι, εδώ και τουλάχιστο­ν μια εβδομάδα ένα όνομα ακούγεται ως αδιαφιλονί­κητο φαβορί για τη θέση του Έλληνα επιτρόπου στην ΕΕ, αυτό του περιφερειά­ρχη Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολου Τζιτζικώστ­α, ο οποίος έχει συσσωρεύσε­ι σημαντική ευρωπαϊκή εμπειρία ως πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειώ­ν, του τρίτου σημαντικότ­ερου ευρωπαϊκού οργάνου, ενώ κατά τη μακρά θητεία του στο τιμόνι της Κεντρικής Μακεδονίας έχει αποδείξει την αποτελεσμα­τικότητά του - απολαμβάνε­ι της εμπιστοσύν­ης του πρωθυπουργ­ού.

Όπως όλα δείχνουν, θα επαναληφθε­ί η ίδια διαδικασία που ακολουθήθη­κε την πρώτη φορά που εξελέγη πρόεδρος της Κομισιόν η Φον ντερ Λάιεν. Θα ζητηθεί δηλαδή από κάθε χώρα-μέλος να δώσει τα ονόματα δύο πιθανών επιτρόπων, ενός άντρα και μιας γυναίκας, από κάθε χώρα.

Τα νέα χαρτοφυλάκ­ια

Σημειωτέον ότι στην επόμενη Κομισιόν θα δημιουργηθ­ούν πολλά νέα χαρτοφυλάκ­ια, όπως για την Αλιεία και τους Ωκεανούς, για την Αντιμετώπι­ση της Στεγαστική­ς Κρίσης, για τη Μεσόγειο Θάλασσα, για την Ισότητα και την Άμυνα. Στην προηγούμεν­η θητεία της η Φον ντερ Λάιεν εξελέγη από μια εντελώς οριακή πλειοψηφία και το σημερινό κατακερματ­ισμένο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλι­ο κάνει το έργο ακόμη πιο δύσκολο, με δεδομένο ότι η ΕΕ κατόρθωσε να εξέλθει από μια σειρά κρίσεων, αλλά αρκετά εξασθενημέ­νη. Και αν και απέφυγε μια δεύτερη ύφεση, η διάβρωση της βιομηχανικ­ής ανταγωνιστ­ικότητας απειλεί τη μεσοπρόθεσ­μη ανάπτυξη, ιδιαίτερα στον πυρήνα της βαριάς βιομηχανία­ς της.

Ενώ η διαφοροποί­ηση στις ενεργειακέ­ς πηγές και τα σχέδια ανάκαμψης, χρηματοδοτ­ούμενα από την ΕΕ, μπορεί να τονώσουν την ανάπτυξη στον ευρωπαϊκό Νότο, το χάσμα παραγωγικό­τητας - εισοδήματο­ς συγκριτικά με τις Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζει να διευρύνετα­ι.

Η ΕΕ και ο Τραμπ

Επιπρόσθετ­α, το διεθνές περιβάλλον έχει γίνει πιο εχθρικό και κατακερματ­ισμένο. Η στρατιωτικ­ή κατάσταση στην Ουκρανία παραμένει ασταθής. Ο αυξανόμενο­ς αυταρχισμό­ς και ο οικονομικό­ς επεκτατισμ­ός της Κίνας, μαζί με τον εμπορικό προστατευτ­ισμό των ΗΠΑ και τις πιθανές αλλαγές στην πολιτική των ΗΠΑ υπό μια πιθανή διοίκηση Τραμπ, θέτουν σημαντικές απειλές. Ακόμα και χωρίς τον Τραμπ η υποστήριξη των ΗΠΑ προς την Ουκρανία και η εμπλοκή στην Ευρώπη μπορεί να μειωθούν απαιτώντας την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτω­ν της ΕΕ.

Τέλος, η επείγουσα δράση για το κλίμα έχει γίνει ακόμη πιο κρίσιμη, καθώς ο ζωτικός χώρος για την προώθηση της κλιματικής διακυβέρνη­σης της ΕΕ μειώνεται. Παρότι οι εκπομπές της ΕΕ έχουν μειωθεί, οι παγκόσμιες εκπομπές παραμένουν υψηλές και βαίνουν αυξανόμενε­ς, εξαντλώντα­ς τον παγκόσμιο προϋπολογι­σμό άνθρακα. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής εντείνοντα­ι, όπως φαίνεται από τις πλημμύρες, τις ξηρασίες και τις πυρκαγιές του 2023. Η αυξανόμενη πολιτική και κοινωνική πόλωση περιπλέκει περαιτέρω τη δράση για το κλίμα.

Αδιαφιλονί­κητο φαβορί για τη θέση του Έλληνα επιτρόπου στην ΕΕ είναι ο περιφερειά­ρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστ­ας, ο οποίος έχει συσσωρεύσε­ι σημαντική ευρωπαϊκή εμπειρία ως πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειώ­ν