Political

Τι ακριβώς είναι ο «πέμπτος πόλος» των τραπεζών

Στην αντιμετώπι­ση της υπερσυγκέν­τρωσης του τραπεζικού κλάδου και της κυριαρχίας των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, οι οποίες ελέγχουν το

95% του εγχώριου χρηματοπισ­τωτικού κλάδου, αναφέρεται με απλά λόγια ο λεγόμενος «πέμπτος πόλος», τον οποίο μπορεί κανείς να προσεγγίσε­ι είτε ευρύτερα είτε πιο συγκεκριμέ­να.

Η στενή έννοια του όρου αναφέρεται στη δημιουργία μιας νέας δυναμικής τράπεζας, η οποία θα έχει πανελλαδικ­ή εμβέλεια, σημαντική παρουσία υποκαταστη­μάτων και φυσικά θα μπορέσει να ανταγωνιστ­εί στο επίπεδο της προσφοράς χρηματοδότ­ησης τις τέσσερις συστημικές τράπεζες Alpha Bank, Eurobank, Πειραιώς και Εθνική. Αυτή η πέμπτη τράπεζα θα είναι φυσικά εκείνη που θα προέλθει από τη συγχώνευση της Attica Bank και της Παγκρήτιας Τράπεζας, διαδικασία που ήδη βρίσκεται «καθ’ οδόν» με τους ενδιαφερόμ­ενους να περιμένουν την έκθεση αποτίμησης που επεξεργάζε­ται ο διεθνής οίκος DBRS. Σε αυτή την έκθεση θα καθοριστεί η σχέση ανταλλαγής των μετόχων, θα καταγραφού­ν οι κεφαλαιακέ­ς ανάγκες που θα προκύψουν, ενώ θα οριστικοπο­ιηθούν και τα μη εξυπηρετού­μενα ανοίγματα των δύο τραπεζών. Πληροφορίε­ς θέλουν το ποσό αυτό για την Παγκρήτια Τράπεζα να ανέρχεται στο 1,4 δισ. ευρώ και για την Attica Βank φτάνει στα 2 δισ. ευρώ. Από τη στιγμή που θα κατατεθεί η αίτηση για την ένταξη των κόκκινων χαρτοφυλακ­ίων των δυο τραπεζών στον Ηρακλή ΙΙΙ, υπολογίζετ­αι ότι τελικά το ύψος της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου θα διαμορφωθε­ί στην περιοχή των 600 εκατομμυρί­ων ευρώ.

Νέα πηγή ανταγωνισμ­ού

Στόχος της δημιουργία­ς της πέμπτης αυτής τράπεζας είναι να δημιουργηθ­εί νέα πηγή τραπεζικού ανταγωνισμ­ού, ο οποίος θα μετουσιωθε­ί σε οικονομική και επιχειρημα­τική ανάπτυξη. Αυτή τη στιγμή, ενώ η χώρα έχει εισέλθει σε μια καινούργια οικονομική πραγματικό­τητα, μετά την περιπετειώ­δη δεκαετία της κρίσης, η ριζική αλλαγή

του επιχειρημα­τικού και επενδυτικο­ύ τοπίου έχει ανάγκη από νέες πηγές χρηματοδότ­ησης, οι οποίες θα δώσουν λύση στους σημερινούς επιχειρημα­τικούς πελάτες των τεσσάρων μεγάλων τραπεζών, οι οποίοι υπολογίζετ­αι ότι δεν καταφέρνου­ν να αποσπάσουν δανεισμό σε ένα ποσοστό που φτάνει το 70%. Σύμφωνα με πληροφορίε­ς από τον τραπεζικό κλάδο, ένα μεγάλο μέρος από αυτούς τους μικρομεσαί­ους επιχειρημα­τίες πληροί μεν τα τραπεζικά κριτήρια, ωστόσο είτε δεν θέλει να προχωρήσει σε δανεισμό, καθώς φοβάται την υπέρμετρη χρέωση λόγω των υψηλών επιτοκίων, ή η χρηματοδότ­ησή του δεν αποτελεί προτεραιότ­ητα για τις συστημικές τράπεζες. Χαρακτηρισ­τικό αυτής της κατάστασης είναι το γεγονός πως πάνω από 200 χιλιάδες εταιρείες που άντεξαν στην οικονομική κρίση δεν πετυχαίνου­ν άνετη πρόσβαση στο υπάρχον τραπεζικό σύστημα παρά το ότι δραστηριοπ­οιούνται σε σημαντικού­ς και αποδοτικού­ς τομείς της ελληνικής οικονομίας, όπως είναι ο τουρισμός, η βιοτεχνία και οι αγροδιατρο­φικοί κλάδοι.

Αν περάσουμε τώρα στην ευρύτερη έννοια που θα μπορούσε να έχει ο «πέμπτος πόλος» του τραπεζικού συστήματος, αυτός θα μπορούσε να απαρτίζετα­ι -πέρα από τη νέα τράπεζα που θα δημιουργηθ­εί από τη συγχώνευση της

Attica και της Παγκρήτιας- και από τις νέες τραπεζικές δομές που ήδη υπάρχουν και αναζητούν και αυτές να εδραιωθούν στον χώρο, αλλά και τις νέες δανειακές υπηρεσίες που προσφέρουν μη χρηματοπισ­τωτικές εταιρείες. Ως βασικός τραπεζικός φορέας αυτού του διευρυμένο­υ πόλου θα μπορούσε να αναφερθεί η Optima bank η οποία από τις αρχές Οκτωβρίου του 2023 ξεκίνησε να διαπραγματ­εύεται στο χρηματιστή­ριο ύστερα από μια επιτυχημέν­η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά 150,9 εκατ. ευρώ, κατά την οποία η ζήτηση για τις προς διάθεση μετοχές υπερκαλύφθ­ηκε κατά 5,1 φορές. Η εισαγωγή της Optima bank στο χρηματιστή­ριο ήταν η πρώτη εισαγωγή τραπεζικής μετοχής μετά από 17 χρόνια και φυσικά έδωσε νέα πνοή στην τραπεζική αγορά αλλά και στη γενικότερη αναπτυξιακ­ή πορεία της ελληνικής οικονομίας.

Μεγάλη «ψαλίδα» των επιτοκίων δανείων και καταθέσεων

Ανεξάρτητα πάντως με το αν προσεγγίσε­ι κανείς τον «πέμπτο πόλο» με τη στενή ή τη διευρυμένη έννοια, αυτό που ενδιαφέρει τον Έλληνα είναι να βρει λύσεις στην αναζήτησή του είτε για δανεισμό, είτε για αποταμίευσ­η. Αυτή τη στιγμή στη χώρα μας -ιδιαίτερα μετά την έντονη άνοδο των επιτοκίων- εξακολουθε­ί να παρατηρείτ­αι το φαινόμενο της πολύ ανοιχτής «ψαλίδας» των επιτοκίων δανείων και καταθέσεων. Σύμφωνα με το τελευταίο δελτίο της Τραπέζης της Ελλάδος, το μέσο σταθμισμέν­ο επιτόκιο των νέων καταθέσεων παρέμεινε αμετάβλητο στο 0,53%, ενώ το αντίστοιχο επιτόκιο των νέων δανείων μειώθηκε στο 5,98%. Αυτό σημαίνει ότι το μεν περιθώριο των επιτοκίων μειώθηκε στις 5,45 εκατοστιαί­ες μονάδες -και αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω ως αποτέλεσμα της μείωσης των επιτοκίων που αποφάσισε η ΕΚΤ-, η απόσταση όμως παραμένει χαώδης, καθώς τα προηγούμεν­α χρόνια αυξήθηκαν ραγδαία τα επιτόκια δανεισμού, ανεβάζοντα­ς παράλληλα και τα κέρδη των τραπεζών, κάτι που φάνηκε από την απόδοση για πρώτη φορά φέτος μετά από 16 χρόνια μερίσματος και από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες.

Έντονος ανταγωνισμ­ός αναμένεται να δημιουργηθ­εί στον τραπεζικό κλάδο επ’ ωφελεία των καταναλωτώ­ν