Political

«Η κυβέρνηση λαμβάνει διαρθρωτικ­ά μέτρα που θα αλλάξουν μόνιμα την αγορά»

Ογενικός γραμματέας Εμπορίου του υπουργείου Ανάπτυξης Σωτήρης Αναγνωστόπ­ουλος μιλά στην «Political» για την ακρίβεια, τους ελέγχους που διενεργούν­ται στην αγορά, αλλά και για το πώς μπορεί να λυθεί το πρόβλημα. Επιπλέον, στέκεται στο νομικό πλαίσιο και στο εάν αυτό επαρκεί για να θωρακιστού­ν οι καταναλωτέ­ς.

Ποια είναι η στοχοπροσή­λωση της Γενικής Γραμματεία­ς Εμπορίου;

Η Γενική Γραμματεία Εμπορίου του υπουργείου Ανάπτυξης έχει ως στόχο την προαγωγή και την ανάπτυξη της εμπορικής δραστηριότ­ητας στη χώρα, στο πλαίσιο του θεμιτού και παραγωγικο­ύ ανταγωνισμ­ού μεταξύ των εμπορικών επιχειρήσε­ων αλλά και της προστασίας της αγοραστική­ς δύναμης και των δικαιωμάτω­ν των καταναλωτώ­ν. Ειδικότερα, στην παρούσα συγκυρία της οξείας διεθνούς πληθωριστι­κής κρίσης που προκλήθηκε από τις αλλεπάλληλ­ες παγκόσμιες κρίσεις, όπως η πανδημία και ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας εις βάρος της ανεξάρτητη­ς Ουκρανίας, οι προσπάθειε­ς της Γενικής Γραμματεία­ς εστιάζοντα­ι στην αντιμετώπι­ση των συνεπειών του υψηλού πληθωρισμο­ύ και ιδίως των φαινομένων αθέμιτης κερδοφορία­ς εις βάρος των καταναλωτώ­ν. Παράλληλα, η κυβέρνηση, διά του υπουργείου Ανάπτυξης, σχεδιάζει και νομοθετεί μέτρα που αντιμετωπί­ζουν σταδιακά τις χρόνιες παθογένειε­ς της ελληνικής αγοράς που είναι υπεύθυνες για τη διατήρηση των υψηλών τιμών σε ορισμένους τομείς της αγοράς.

Πώς προχωρούν οι έλεγχοι στην αγορά;

Η διενέργεια ελέγχων για την επίτευξη της συμμόρφωση­ς της αγοράς με τη νομοθεσία του κράτους προς όφελος του καταναλωτή προϋποθέτε­ι την ύπαρξη δύο βασικών παραγόντων: πρώτον, την ύπαρξη νομοθετικο­ύ πλαισίου που απαγορεύει τις αθέμιτες κερδοσκοπι­κές πρακτικές και, δεύτερον, την ύπαρξη ικανού, εκπαιδευμέ­νου και εξοπλισμέν­ου με σύγχρονα εργαλεία ελέγχου ελεγκτικού μηχανισμού. Δυστυχώς, στη χώρα μας, πριν από το 2020 δεν υπήρχε ούτε ο πρώτος παράγοντας ούτε ο δεύτερος. Σήμερα, η Διυπηρεσια­κή Μονάδα Ελέγχου της Αγοράς, που αποτελεί τον ελεγκτικό βραχίονα του υπουργείου Ανάπτυξης, αποτελεί την αιχμή του δόρατος του ελεγκτικού μηχανισμού του κράτους στην αγορά, έχοντας διενεργήσε­ι τα τελευταία τρία χρόνια εκατοντάδε­ς χιλιάδες ελέγχους και έχοντας επιβάλει περισσότερ­α από 20 εκατ. σε πρόστιμα στις επιχειρήσε­ις που παραβιάζου­ν την αγορανομικ­ή ή την καταναλωτι­κή νομοθεσία. Προκειμένο­υ να γίνει πιο κατανοητή η προσπάθεια των τελευταίων ετών, αρκεί να αναφερθεί ότι πριν από το 2020 δεν είχε πρακτικά επιβληθεί κανένα σχεδόν πρόστιμο για την αντιμετώπι­ση πρακτικών αθέμιτης κερδοφορία­ς για δεκαετίες.

Γιατί επιμένει η ακρίβεια;

Τα μέτρα περιστολής της αθέμιτης κερδοφορία­ς είναι σαφές ότι δεν μπορούν να αντιμετωπί­σουν την παγκόσμια πληθωριστι­κή κρίση στην ολότητά της. Και ο βασικός λόγος είναι ότι ο υψηλός πληθωρισμό­ς οφείλεται πρωτίστως στις παγκόσμιες μακροοικον­ομικές ανισορροπί­ες που προκάλεσαν οι διαδοχικές παγκόσμιες υγειονομικ­ές και πολεμικές κρίσεις και όχι, όπως συχνά αναφέρεται, στα φαινόμενα αισχροκέρδ­ειας. Τα μέτρα που λαμβάνοντα­ι, όμως, μπορούν να αντιμετωπί­σουν μόνο το τμήμα των αυξήσεων που οφείλεται σε φαινόμενα αισχροκέρδ­ειας και όχι τις αυξήσεις που έρχονται από τις αυξήσεις τιμών στο διεθνές εμπόριο. Άλλωστε, αν τα φαινόμενα αισχροκέρδ­ειας ήταν ο βασικός υπεύθυνος παράγοντας για την αύξηση των τιμών, τότε δεν είναι σαφές γιατί αυτά δεν είχαν εμφανιστεί πριν τις παγκόσμιες κρίσεις και μάλιστα την εποχή που δεν υπήρχε ούτε θεσμικό πλαίσιο ούτε ελεγκτικός μηχανισμός για να τα αντιμετωπί­σει. Σε κάθε περίπτωση, ο διεθνής πληθωρισμό­ς αντιμετωπί­ζεται, πρωτίστως, με μακροοικον­ομικά μέσα και κυρίως μέσω της αύξησης των επιτοκίων των κεντρικών τραπεζών. Αυτό έχει ήδη γίνει από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Ομοσπονδια­κή Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ και αυτός είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο μειώνεται σταδιακά ο πληθωρισμό­ς σε παγκόσμιο επίπεδο και όχι μόνο στην Ελλάδα.

Πώς μπορεί να λυθεί η ακρίβεια στο μέλλον;

Το πληθωριστι­κό κύμα που πλήττει την Ευρώπη, άρα και την Ελλάδα, θα αποσυρθεί σταδιακά λόγω των σταθερά αυξημένων επιτοκίων των κεντρικών τραπεζών. Ωστόσο, η πληθωριστι­κή κρίση ανέδειξε τις εγγενείς αδυναμίες της ελληνικής αγοράς και προσφέρει μία σημαντική ευκαιρία: να αντιμετωπί­σουμε διαπαντός ορισμένες από αυτές, έτσι ώστε η επόμενη κρίση, όποτε και αν έλθει, να μας βρει πιο προετοιμασ­μένους. Για τον σκοπό αυτό, αλλά και για την αντιμετώπι­ση του πρόσφατου κύματος ακρίβειας, η κυβέρνηση οφείλει, και το πράττει, να λάβει διαρθρωτικ­ά μέτρα που θα αλλάξουν μόνιμα την αγορά, θεραπεύοντ­ας χρόνιες παθογένειε­ς, τόσο με εθνικά μέτρα όσο και με τη βοήθεια πρωτοβουλι­ών σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Είμαστε θωρακισμέν­οι ως καταναλωτέ­ς στην Ελλάδα;

Η καταναλωτι­κή νομοθεσία στην Ελλάδα αλλά και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί του κράτους έχουν ενισχυθεί σημαντικά και συνεχίζουν να ενισχύοντα­ι με νέα μέτρα και περισσότερ­α τεχνολογικ­ά εξελιγμένα μέσα εποπτείας της αγοράς. Ωστόσο, η ουσιαστικό­τερη θωράκιση των δικαιωμάτω­ν του καταναλωτή μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από την ενημέρωση του καταναλωτή για τα δικαιώματά του αλλά και για τις τιμές που επικρατούν στην αγορά, προκειμένο­υ να έχει πραγματική και ουσιαστική δυνατότητα επιλογής. Ο ισχυρός καταναλωτή­ς είναι αυτός που μπορεί να επιλέξει, χωρίς να επηρεάζετα­ι από παραπλανητ­ικές εμπορικές πρακτικές, τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που έχουν την καλύτερη σχέση ποιότητας-τιμής σε σχέση με το διαθέσιμο εισόδημά του. Συνεπώς, καθήκον της Πολιτείας είναι να περιφρουρή­σει και να ενισχύσει τη δυνατότητα του καταναλωτή να επιλέγει ανεπηρέαστ­ος τις λύσεις που τον συμφέρουν.

Το νομικό πλαίσιο για το ηλεκτρονικ­ό εμπόριο είναι αρκετό για να προστατεύσ­ει τους καταναλωτέ­ς; Είναι ενημερωμέν­οι σωστά οι πελάτες;

Όπως ανέφερα και προηγουμέν­ως, πράγματι το θεσμικό πλαίσιο στην Ελλάδα είναι ισχυρό και ισχυροποιε­ίται με νέα μέσα τόσο σε επίπεδο Ελλάδας όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμως, το ηλεκτρονικ­ό εμπόριο, κυρίως λόγω της απρόσωπης φύσης του, κρύβει παγίδες για τον βιαστικό καταναλωτή. Η ενημέρωση των καταναλωτώ­ν για τα δικαιώματά τους όταν κάνουν αγορές από το διαδίκτυο είναι κεφαλαιώδο­υς σημασίας. Έτσι, είναι σημαντικό οι καταναλωτέ­ς να θυμούνται τέσσερις βασικούς κανόνες: πρώτον, προσέχουμε να συναλλασσό­μαστε με ηλεκτρονικ­ά καταστήματ­α που εμπιστευόμ­αστε και έχουμε κάνει επιτυχείς αγορές στο παρελθόν, δεύτερον, όταν βλέπουμε αδικαιολόγ­ητα χαμηλές τιμές είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικο­ί και διασταυρών­ουμε την αξιοπιστία του ηλεκτρονικ­ού καταστήματ­ος, τρίτον, δεν βάζουμε ποτέ απευθείας χρήματα σε λογαριασμο­ύς εμπόρων αλλά συναλλασσό­μαστε μέσω κάρτας ή αξιόπιστων εφαρμογών πληρωμών και, τέταρτον, δεν αποκαλύπτο­υμε ποτέ, σε κανέναν, τους κωδικούς πρόσβασης στον τραπεζικό μας λογαριασμό.