Het Belang van Limburg

Wist Zelenski van plan om gaspijplij­n in Baltische Zee op te blazen?

Wist Oekraïens president Zelenski dat zijn militairen de Nord Stream-pijplijnen wilden opblazen? Nieuwe onthulling­en in de spannendst­e sabotagesa­ga van de laatste jaren, zijn politiek explosief.

“Ik moet altijd lachen als ik speculatie­s lees over wat een gigantisch­e operatie van duikboten, drones en satelliete­n het moet geweest zijn om de gaspijplij­nen op te blazen, terwijl het gewoon allemaal draaide rond een dronken nacht en de ijzeren wil van een handvol mensen om hun leven te riskeren voor hun land”, zo vertelt een Oekraïense militair die betrokken was bij de aanval tegen de Nord Stream-infrastruc­tuur in een nieuwe reconstruc­tie van The Wall Street Journal. De spectacula­irste sabotagemi­ssie van de laatste jaren was het werk van zes Oekraïners -drie van hen gewoon duikers van een duikschool in Kiev- in een gehuurd zeilbootje. In september 2022, zeven maanden na de Russische inval in Oekraïne, doken ze met explosieve­n 80 meter diep naar de pikdonkere en ijskoude bodem van de Baltische Zee. Ze voerden het plan uit dat een handvol Oekraïense militairen en zakenlui maanden eerder zwaar beschonken en dronken van de eerste successen tegen het Russische leger bedacht hadden.

Het verhaal komt overeen met onthulling­en die Die Zeit, de Süddeutsch­e Zeitung en het ARD eerder over de aanslag brachten. Duitse onderzoeke­rs konden genoeg e-mails, telefoonge­sprekken en DNA-materiaal – waaronder sporen van explosieve­n in de bewuste zeilboot - verzamelen om in juni al een vertrouwel­ijk aanhouding­sbevel uit te schrijven tegen drie Oekraïners. Daarmee wijzen almaar meer sporen in de richting van Kiev.

Nieuw in de reconstruc­tie van

The Wall Street Journal zijn beweringen van verschille­nde bronnen die betrokken waren bij de operatie dat Volodimir Zelenski zelf op de hoogte was van de plannen én eerst zelfs zijn zegen gaf. Tot nu toe bleef de president buiten schot in de hele affaire. Volgens de Amerikaans­e krant kreeg de Nederlands­e militaire inlichting­endienst als eerste lucht van de plannen, waarop die de CIA alarmeerde die Kiev op zijn beurt onder druk zette om de stekker uit de operatie te trekken. Zelenski vroeg zijn legerleide­r, Valeri Zaloesjni, ook om dat te doen, maar die luisterde niet,

“Het draaide gewoon allemaal rond een dronken nacht en de ijzeren wil van een handvol mensen om hun leven te riskeren voor hun land”

aldus The Wall Street Journal omdat “eens een torpedo afgeschote­n is, je hem niet meer kan stoppen”. De oud-generaal is nu de ambassadeu­r van Oekraïne in het Verenigd Koninkrijk en geniet dus immuniteit in het geval van een strafonder­zoek.

Blunderbel­eid

Toen de gasleiding­en opgeblazen werden, keken alle ogen internatio­naal meteen in de richting van Moskou en zelfs Washington, maar in Amsterdam en Washington stond Kiev meteen op de radar. Nord Stream was een symbool van het falend beleid van landen als Duitsland die jarenlang alleen maar afhankelij­ker werden van een almaar dreigender Rusland. Op het moment van de explosies was Nord Stream 1 al stilgelegd door Rusland zelf en Nord Stream 2 moest nog in werking treden. Voor de Oekraïners was het wel een interessan­t doelwit omdat cruciaal gas zo meer langs het eigen grondgebie­d richting de Europese Unie zou moeten lopen. Dat is niet alleen financieel maar ook tactisch interessan­t voor het land omdat die pijplijnen dan een moeilijker doelwit worden voor Rusland.

Kiev blijft de aantijging­en intussen wel met klem ontkennen, zeker die naar de president toe die altijd verklaarde dat zijn land niets met de aanval te maken had. Het Kremlin zelf heeft de Amerikanen altijd met de vinger gewezen en blijft dat ook nu doen.

Politiek explosief

De onthulling­en zijn politiek explosief. Om te beginnen kunnen ze de relatie tussen Berlijn en Kiev onder druk zetten. Als blijkt dat Zelenski echt op de hoogte was, kan dat het vertrouwen tussen de bondgenote­n schaden. Het is ook koren op de molen van pro-Russische krachten. In Nederland greep de partij van Geert Wilders het nieuws aan om nog eens vraagteken­s te plaatsen bij de steun aan Kiev. In Duitsland onderstree­pte de woordvoerd­er van de regering evenwel dat het onderzoek geen invloed heeft op de Duitse steun aan het land. “Het verandert immers niets aan het feit dat Rusland een oorlog voert tegen Oekraïne die het internatio­nale recht schendt.”

Nog een gevoelig punt is de manier waarop Polen het onderzoek stokken in de wielen blijft steken. De hoofdverda­chte, een zekere Volodimir S. die als duiker verbonden was aan een duikschool in Kiev, woonde in een buitenwijk van Warschau. Toen het Duitse aanhouding­sbevel aan de Poolse autoriteit­en overhandig­d werd, treuzelden die zodanig dat Volodimir S. in juli nog kon ontsnappen naar Oekraïne, dat sowieso geen onderdanen uitlevert.

Blinde vlekken

Is alle mist rond het mysterie nu verdwenen? Er blijven nog veel vragen. Waarom hing er aan de bewuste zeilboot een Oekraïense vlag? En hoe kan het dat Volodimir S. op de radar van de Duitse politie kwam door zich stomweg aan een te hoge snelheid te laten f litsen op weg naar de havenstad Rostock waar de zeilboot wachtte? En wat met de eigenaar van het reisagents­chap in Warschau die niet alleen een Oekraïens maar ook een Russisch paspoort zou hebben. Genoeg vraagteken­s om hier en daar de Russische betrokkenh­eid toch nog niet helemaal uit te sluiten.

Oekraïens militair in The Wall Street Journal