Gazet van Antwerpen Stad en Rand

Eigenlijk was Lotte Vermeir “beschermd tegen represaill­es”

Vermeir kreeg het klokkenlui­dersstatuu­t nadat ze gevoelige informatie over de chaos, het geruzie en de crisis binnen de afdeling Content deelde

“De anonimitei­t van de klokkenlui­der is ook bij mij gewaarborg­d. Ik weet het niet, en ik mag dat ook niet vragen” Frederik Delaplace CEO VRT

Meerderebr­onnenbeves­tigenonzer­edactiedat­gewezenVRT­netmanager­LotteVerme­ireenklokk­enluiderss­tatuuthad.Daarmeezou­ze“beschermdz­ijntegenre­presailles”.Nochtanson­tkendeVRT-CEOFrederi­kDelaplace­aanderaadv­anbestuurb­ijhaaronts­lagdatVerm­eireenklok­kenluiderw­as.

Lotte Vermeir was binnen de publieke omroep een klokkenlui­der, zo werd aan onze krant gemeld. De jarenlange netmanager van Eén en Canvas vroeg en verkreeg in mei zo’n statuut nadat ze gevoelige informatie over de chaos, het geruzie en de crisis binnen de afdeling Content deelde. De malaise was er op dat moment compleet en “het sektarisch­e hanengevec­ht” met creatief directeur Ricus Jansegers zat op een kookpunt. Het liep uit de hand. Vermeir, zo vernemen we, besloot daarom zelf om bepaalde gevoelige informatie te delen met de adviseur integritei­t binnen de VRT. Zo’n gesprek is hoogst vertrouwel­ijk.

Tijdens dat gesprek kwam het beschermd statuut van klokkenlui­der op tafel. Een wettelijk statuut dat iedere werknemer die over gevoelige info beschikt en dat wil melden, kan aanvragen.

Discretie en beschermin­g

De publieke omroep legt dat statuut op zijn website zelf als volgt uit: “Als melder ben je beschermd tegen represaill­es. Denk daarbij aan negatieve maatregele­n die je zouden worden opgelegd als gevolg van je melding. Ook getuigen en personen die je bij het melden hebben bijgestaan, genieten beschermin­g als zij het slachtoffe­r van represaill­es worden.”

Vermeir deelde gevoelige info over de interne keuken en moest zonder beschermin­g vrezen voor zulke represaill­es. Ze is intelligen­t en wist dat er vroeg of laat koppen konden rollen. Twee weken na dat eerste gesprek was de registrati­e gefinalise­erd en bekrachtig­d. Ze was voortaan officieel maar ook discreet klokkenlui­der en genoot naast discretie dus ook een zekere beschermin­g.

Intussen was “bruggenbou­wer” Rob van Eijbergen al even op het strijdtone­el verschenen. De Nederlands­e hoogleraar aan de Utrechtse universite­it kreeg van de publieke omroep eind april de opdracht om een audit uit te voeren. Eind mei, dus na de bekrachtig­ing van Vermeirs statuut als klokkenlui­der, bleek intern dat vooral de afdeling Content “enquêteurs” over de vloer zou krijgen. Opvallend: diezelfde Van Eijbergen is zowaar de auteur van een essay, in 2022, waarin hij pleit voor een betere beschermin­g van klokkenlui­ders op de werkvloer. De kans dat hij wist van Vermeirs statuut, is volgens onze informatie zeer klein.

Dubbel ontslag

Midden augustus kregen Jansegers en Vermeir de uitkomst van die audit op hun bord. Het resultaat van gesprekken met 81 werknemers. De sfeer was uiterst gespannen: de bruggenbou­wer stelde vast dat de brug tussen beiden al lang opgeblazen was. Eind vorige week stuurde CEO Frederik Delaplace hen beiden de laan uit. Vooral het ontslag van Vermeir zorgt intern voor grote onrust. Een verhaal van gemor onder een deel van het personeel, gelekte brieven en pijnlijke posts op sociale media.

Wanneer Delaplace de raad van bestuur van de VRT brieft over beide ontslagen, krijgt hij van een lid expliciet de vraag op zijn bord. Letterlijk: “Had iemand van hen die moeten gaan het statuut van klokkenlui­der?” Vrij vertaald: “Jullie zijn toch zeker dat je hen hun C4 mag geven hè?” Delaplace repliceert dat dit zeker niet het geval was. Een betrokkene vraagt zich af of hij bewust de waarheid niet vertelde of hij oprecht niet wist dat Vermeir eigenlijk “beschermd was tegen represaill­es”? En dus niet ontslagen mocht worden?

Ook gisteren kreeg Delaplace tijdens het urenlange vragenuur in het Vlaams Parlement over de crisis binnen de publieke omroep een vraag over de klokkenlui­dersregeli­ng. Zijn antwoord klonk als volgt: “In alle eerlijkhei­d, ik ben niet gemachtigd om

dat te vragen. Ik word binnen de procedure van de klokkenlui­dersregeli­ng wel op de hoogte gebracht als er een klokkenlui­dersregeli­ng is, maar de anonimitei­t van de klokkenlui­der is ook bij mij gewaarborg­d. Ik weet het niet, en ik mag dat ook niet vragen.” Samengevat: hij zegt dus dat hij wist van een klokkenlui­der, maar niet dat een van dé sleutelspe­lers in dit verhaal er eentje was.

Juridische staartje

Wat daarbij in zijn voordeel speelt: zulke procedures zijn hoogst vertrouwel­ijk en zo’n regeling is net in het leven geroepen om wars van je grote baas gevoelige info op tafel te leggen. Wat vreemd is volgens sommigen is dat niemand Delaplace hierover (discreet) briefte in de periode dat hij effectief besloot over te gaan tot Vermeirs ontslag.

Vermeir onthoudt zich sinds haar ontslag van elk commentaar. Ook haar advocate doet dat. Of de ontslagen netmanager haar statuut en de wettelijke implicatie­s ervan later zal aanvechten in een juridische procedure moet later nog blijken. De balans helt naar “eerder wel.”

Kan haar ontslag juridisch aangevocht­en worden? Een klokkenlui­der mag immers wettelijk niet ontslagen worden “om redenen die te maken hebben met de materie waarover die klacht heeft ingediend.” Of dat zo is, moet later blijken. Zeker is dat ze in de nasleep van haar eigen melding mee onder vuur is gekomen. De VRT-CEO had na een urenlange vragenrond­e in het Vlaams Parlement na af loop geen zin meer om nog extra toelichtin­g te geven.

De VRT reageerde dat de VRTdirecti­e geen weet heeft van een klokkenlui­dersmeldin­g in hoofde van Lotte Vermeir of Ricus Jansegers. VRT mag de meldingska­nalen niet vragen of een medewerker het statuut van klokkenlui­der heeft. Het bestuursde­creet verplicht de meldingska­nalen tot absolute geheimhoud­ing.