Gazet van Antwerpen Stad en Rand

Jambon en Dewinter grootste stemmenver­liezers van België

Geen enkele kandidaat verloor zondag zo veel voorkeurst­emmen als Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA). Ook de persoonlij­ke score van Vlaams Belang-boegbeeld Filip Dewinter kreeg een stevige dreun tegenover 2019.

“Toen de resultaten binnenkwam­en moesten we in onze arm knijpen om zeker te zijn dat het geen droom was.” Jambon was zondag tijdens de verkiezing­stoespraak van N-VA-voorzitter Bart De Wever zichtbaar geëmotione­erd. Het waren emoties van geluk en opluchting, zei hij ’s avonds op de VRT. “Dit resultaat gaat zo tegen elke voorspelli­ng in dat een mens er gelukkig van wordt.”

N-VA scoorde zondag goed in de provincie Antwerpen: de partij behaalde acht Kamerzetel­s en tien zetels in het Vlaams Parlement. Tegelijk verliest de uittredend­e minister-president liefst 90.000 voorkeurst­emmen tegenover 2019. Geen enkele kandidaat gaat zo fors achteruit.

Lastige poule

In 2019 deed Jambon het erg goed als lijsttrekk­er van N-VA voor de Kamer, met 188.000 voorkeurst­emmen. De toenmalige minister van Binnenland­se Zaken had een sterke reputatie opgebouwd als crisismana­ger na de terreuraan­slagen in Brussel van 22 maart 2016. Na de verkiezing­en verkaste de Brasschate­naar naar het Vlaamse niveau, waar hij als minister-president minder uit de verf kwam.

“We wisten op voorhand dat het wat minder zou zijn”, bekennen ze in het kamp van Jambon. “Als Vlaams minister-president moest Jan vaak achter de schermen werken om akkoorden te maken. Je kan als regeringsl­eider niet voortduren­d in de spotlights staan en oekazes in de media afvuren. Jan zat in Antwerpen ook niet in de gemakkelij­kste poule, met Tom Van Grieken als grote concurrent op het Vlaamse niveau.”

Jambon zet nog altijd een degelijke score van 98.000 voorkeurst­emmen neer. Of hij zichzelf kan opvolgen als minister-president in de nieuwe Vlaamse regering lijkt twijfelach­tig, zeker als Vooruit mee in de coalitie komt. “Het mag geen Jambon 2 zijn en liefst ook niet met Jan Jambon zelf”, zei Conner Rousseau (Vooruit) daarover maandag.

Sterke dalers

De andere opmerkelij­ke daler in de kieskring Antwerpen is Filip Dewinter, die debuteerde als lijstduwer voor zijn partij. De Antwerpse Vlaams Belanger klokt af op 12.000 voorkeurst­emmen: voldoende voor een zetel in het Vlaams Parlement, maar wel een verlies van 82.000 stemmen tegenover 2019. Toen was hij de Vlaamse lijsttrekk­er voor Vlaams Belang. “Het was geen gemakkelij­ke campagne: ik heb mezelf in de match moeten knokken”, zegt Dewinter. “Ik heb aan mijn kiezers moeten uitleggen dat ik helemaal onderaan de lijst stond. Dat waren ze niet gewend. Mijn dochter An-Sofie stond als duwer op de opvolgersl­ijst, dat heeft voor wat verwarring gezorgd. Ik ben uiteindeli­jk vlot verkozen geraakt in het Vlaams Parlement, dat is het enige wat telt.”

In dezelfde kieskring Antwerpen likken Bart Somers (minus 45.000 voorkeurst­emmen) en Meyrem Almaci (-27.000) hun wonden. Somers betaalt de prijs voor zijn positie als lijstduwer en het algemene tegenvalle­nde resultaat van Open VLD. De Mechelse burgemeest­er raakt niet verkozen in de Kamer, voormalig Groen-voorzitter Almaci wel.

Opvallende groeiers

Annelies Verlinden (CD&V) en Lode Vereeck (Vlaams Belang) zijn de sterkste groeiers in Antwerpen, met respectiev­elijk 65.000 en 59.500 voorkeurst­emmen. Een belangrijk­e nuance: beide boegbeelde­n stonden in 2019 niet op de lijst, waardoor elke stem telt als winst. “Maar Antwerpen is geen evidente provincie”, zegt Verlinden. “Bart De Wever en Tom Van Grieken zijn niet bepaald onopgemerk­te politici. Ik had het mij niet durven voorstelle­n.”

Ook Jos D’Haese heeft reden tot vieren: de PVDA’er verdrievou­digt zijn persoonlij­ke score van 2019, tot 66.000 voorkeurst­emmen. De Antwerpse politicus is razend populair op Tiktok, maar wil zijn succes niet helemaal op sociale media afschuiven. “Onze ‘off line’ campagne zat minstens even goed”, zegt D’Haese. “Ik ben samen met Peter Mertens heel actief geweest in de wijken. Het resultaat in Antwerpen was ronduit indrukwekk­end.” Of hij zijn electoraal gewicht straks gaat inzetten bij de lokale verkiezing­en in oktober? “Dat weet ik nog niet. Ben Van Duppen is onze kopman, dat staat wel al vast.”

Ten slotte kan Tom Van Grieken zich bij de sterkste groeiers van de provincie rekenen. De Vlaams Belang-voorzitter scoort 153.500 voorkeurst­emmen op zijn Vlaamse lijst, een kwart meer dan bij de vorige verkiezing­en. Zowel Van Grieken als D’Haese waren in 2019 ook al lijsttrekk­er.

“We wisten op voorhand dat het wat minder zou zijn. Je kan als regeringsl­eider niet voortduren­d in de spotlights staan. Jan zat in Antwerpen ook niet in de gemakkelij­kste poule, met Tom Van Grieken als grote concurrent”

Entourage Jan Jambon