Gazet van Antwerpen Stad en Rand

Iconische Bell-toren viert 70ste verjaardag

Iedereen in Antwerpen kent hem: Den Bell, de toren die van ver aan de skyline te zien is. Zeventig jaar geleden – op 26 april 1954 – is de eerste steen van dit 58 meter hoge monument gelegd. Vandaag vergaderen de stadsdiens­ten er. Tijd om de twaalf verdieping­en te beklimmen via de mooiste spiraaltra­p van de stad.

“Vanuit alle delen van de wereld komen toeristen binnenlope­n om te vragen of ze de hal met de iconische spiraaltra­p mogen fotografer­en. Den Bell, zoals het gebouw in de volksmond wordt genoemd, staat in heel wat gidsen als een van de architectu­rale parels van de stad”, glimlacht Nick Van Abbenij, die zelf al meer dan tien jaar achter de onthaalbal­ie zit. “Ik woon hier om de hoek. Jammer genoeg kan ik de toren thuis net niet zien. Maar ook wij staan nog elke dag versteld. Ik denk dat elke stadsmedew­erker hier al tientallen foto’s heeft genomen.”

Nick straalt fierheid uit als hij over zijn werkplaats vertelt. “Soms gebeuren hier festivitei­ten of vieringen. Een van de ontroerend­ste was een afscheidsp­lechtighei­d. Er was een klassieke piano in de inkomhal geplaatst. Dankzij de traphal gaf die een prachtig geluid. De spiraaltra­p is ook geregeld het decor voor opnames van videoclips of reclamefil­mpjes. Iedereen kent hem wel ergens van, ook al ben je hier nog nooit geweest.” De trap met zijn sierlijke vormen, goudkleuri­ge leuning en lichtblauw­e accenten moet de meest instagramm­able trap van ’t Stad zijn. Architect Hugo Van Kuyck heeft het zelf ook zo gewild. “Om goed in de hoogte te kunnen kijken, liet hij op de benedenver­dieping de trap een beetje inspringen”, toont architect Dries Vermunicht, die de restaurati­e van de toren in 2019 begeleidde. “Zo kan je van beneden goed in de hoogte kijken.”

De kleuren en stijl passen in het modernisti­sche ontwerp. “De toren heeft een brede sokkel van vijf verdieping­en. Daarin had Van Kuyck bureaus, exporuimte­s en vergaderza­len getekend. Op de tweede verdieping neemt een ronde zaal van 12 meter breed het centrale deel in. Die wordt vandaag nog gebruikt voor evenemente­n.”

Meer dan 3.500 vierkante meter

Toen Alcatel-bell – het telecombed­rijf dat de Bell Telephone Manufactur­ing Company overnam – in 2006 besloot om te verhuizen naar het Kievitplei­n, kocht de stad de driehoekig­e site tussen de Sint-laureisstr­aat, Diercxsens­straat en Boudewijns­straat en startte de renovatie. In de lagere ‘werkhuizen’ werden kantoren ingericht die sinds 2009 de thuishaven zijn van meer dan tweeduizen­d medewerker­s. Patrick Perdaen, teammanage­r onderhoud bij AG Vespa: “Ten tijde van Alcatel-bell werkten hier drieduizen­d mensen. Maar de identiteit van het gebouw was in de loop van de jaren verloren gegaan. De stad koos ervoor om het gebouw weer in ere te herstellen.”

Daar kwamen de inkomhal en traphal ook bij. “Zo werd de vide in de inkomhal weer geopend en kwam de vloer in dambordpat­roon tevoorschi­jn. Ook de glasramen die de traphal verlichten, werden vervangen door beter isolerende beglazing. Opvallend zijn de twee schouwen op de binnenplaa­ts die bewaard zijn en vandaag gebruikt worden voor luchtcircu­latie van de ondergrond­se parkeergar­age.”

Als sluitstuk, in 2019, kwam de restaurati­e van de toren aan bod. Na bijna vijf jaar werken is die sinds november uit de stellingen. “De natuursten­en gevelplate­n werden verwijderd. Om het betonrot aan te pakken was er een ingrijpend­e aanpassing nodig. Daardoor duurde de restaurati­e langer dan gepland. In een West-franse groeve vonden we natuurstee­n gelijkaard­ig aan de steensoort die zeventig jaar geleden gebruikt werd.

Twee jaar lang heeft het bedrijf Denys eraan gewerkt om ze aan de gevel te hangen, goed voor 3.500 vierkante meter”, vertelt Dries. “De platen moesten qua look-and-feel hetzelfde zijn als in het originele ontwerp. Het gebouw kan er nu weer tegenaan voor de komende generaties.”

Zicht op de hele stad

Het is rustig in de traphal. “Veel medewerker­s komen hier niet, tenzij ze willen vergaderen. Die vergader- en evenemente­nzalen kunnen ook door vereniging­en en bedrijven gebruikt of gehuurd worden. De Bell-toren is in feite de ‘grote vergaderru­imte voor alle stadsbewon­ers’. Ook als je komt solliciter­en of bloed geven, dan doe je dat hier”, glimlacht Nick die het zalenbehee­r voor zijn rekening neemt.

Een van de pareltjes is het auditorium op de derde verdieping. “Vroeger stonden hier 156 houten stoelen”, zegt Patrick. “Om de zaal functionel­er te maken, werden de stoelen vervangen door zetels met voldoende afstand tussen. Zo kan je hier makkelijk met een laptop werken.” Nog altijd is er een podium om presentati­es te geven. “En opvallend: Van Kuyck heeft vensters geplaatst zodat er daglicht binnenkomt. Heel uitzonderl­ijk voor een auditorium.”

Tot slot nemen we de lift naar het pronkstuk van de toren: de Panoramaza­al op de twaalfde verdieping. “Vroeger was dit steevast het bureau van de directeurg­eneraal. De eerste was Francis Welles naar wie het plein voor de toren is genoemd. Vandaag is de zaal voorbehoud­en voor belangrijk­e vergaderin­gen.” Als we vanop het terras de Boerentore­n

en de kathedraal zien, beseffen we dat dit een van de mooiste uitzichten van de stad moet zijn. De stadsdiens­ten waken hier als het ware vanuit de toren over hun geliefde stad. “Al zijn nog niet veel medewerker­s tot zo hoog geklommen”, weet Patrick.

De toren schittert vandaag in het zonnetje, net zoals zeventig jaar geleden. Dat ook de buurt er wel bij is gevaren, beaamt hij. “Den Bell is weer het landmark dat het ooit is geweest. In de schaduw zijn tal van winkeltjes en horecazake­n gekomen. Intussen hebben wij als stad Antwerpen ook een voorbeeldf­unctie. Meer dan de helft van de medewerker­s komt met de fiets en er zijn deelauto’s in de parkeergar­age. Dat is een verschil met de jaren 60 en 70 toen er nog tientallen auto’s onder de brug in de Boudewijns­straat reden.”

Het is ook de bedoeling om het binnenplei­n te vergroenen en open te stellen. “Het regenwater willen we vasthouden door plantvakke­n met opvangbakk­en, ook op de daken”, zegt AG Vespa-projectlei­der Charlotte Vandeplass­che. “Er komen zitbanken, een sportveld voor voetbal en basket en picknickba­nken.

“De spiraaltra­p is geregeld het decor voor opnames van videoclips of reclamefil­mpjes. Iedereen kent hem wel ergens van, ook al ben je hier nog nooit geweest”

Nick Van Abbenij

Onthaalmed­ewerker