Gazet van Antwerpen Stad en Rand

Vakbonden willen korte celstraffe­n tijdelijk opschorten

“Moeten er echt doden vallen voor onze overheid in actie schiet?”, klonk het op de persconfer­entie van de cipiersvak­bonden ACOD, ACV-OD en VSOA nadat een gedetineer­de in de Begijnenst­raat drie dagen lang gefolterd werd door zijn celgenoten. Dat deze gruwel zo lang onopgemerk­t kon blijven is volgens de bonden te wijten aan de extreme overbevolk­ing en het blijvende personeels­tekort. De Antwerpse gevangenis kampt met een overbevolk­ing van 170 procent.

De vakbonden stellen voor om tijdelijk het uitvoeren van korte celstraffe­n on hold te zetten als een oplossing voor de overbevolk­ing. “We weten maar al te goed dat deze uitgevoerd moeten worden om de straffeloo­sheid tegen te gaan, maar momenteel beschikken onze gevangenis­sen niet over de nodige capaciteit”, zegt Mario Heylen van het ACOD.

Maar van dit voorstel willen ze bij het kabinet van minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open VLD) niet weten. “De korte gevangenis­straffen on hold zetten is geen optie”, klinkt het luid en duidelijk. “We begrijpen dat dit op korte termijn voor een toename van gedetineer­den in onze penitentia­ire inrichting­en zorgt, maar op lange termijn zal dit voor een daling zorgen. Het zal nooit een goed moment zijn om de korte celstraffe­n uit te voeren, maar op deze manier wanen criminelen zich onaantastb­aar.”

Langere straffen

“Nu spreken rechters langere straffen uit om zeker te zijn dat de veroordeel­den in de cel belanden. Als ook korte celstraffe­n worden uitgevoerd, zullen zij ook korte straffen uitspreken, wat maakt dat gedetineer­den minder lang in de gevangenis zullen zitten en er sneller plaatsen vrijkomen.” Daarnaast zal in het nieuwe strafwetbo­ek, dat over twee jaar in werking treedt, gevangenis­straffen als ultimum remedium dienen. Celstraffe­n onder de zes maanden worden geschrapt.

Verlenging penitentia­ir verlof

Als kortetermi­jnoplossin­g wil Van Tigchelt de penitentia­ire verloven verlengen van een week naar een maand. “Penitentia­ire verlof dient om gedetineer­den voor te bereiden op hun re-integratie in de samenlevin­g. Niet iedereen komt hiervoor in aanmerking”, zegt Jan Van der Cruysse, woordvoerd­er van de minister. “Momenteel verblijven gedetineer­den een week in de gevangenis, een week buiten. De minister wil dit optrekken naar een maand.”

“Dit is onvoldoend­e”, klinkt het bij de vakbonden. “Gezien er voor deze maatregel slechts 160 gedetineer­den in aanmerking komen.” In het arresthuis in de Begijnenst­raat zitten momenteel 160 veroordeel­den en een zeventigta­l geïnternee­rden, kortom: “mensen die hier niet moeten zitten, maar omwille van plaatsgebr­ek bij andere gevangenis­sen en Forensisch Psychiatri­sche Centra (FPC) niet weg kunnen.”

“Op lange termijn zal dit voor een daling van gedetineer­den zorgen. Het zal nooit een goed moment zijn om de korte celstraffe­n uit te voeren, maar op deze manier wanen criminelen zich onaantastb­aar ” Kabinet Minister Paul Van

Tigchelt

Detentiehu­izen

Extra plaats toveren kunnen ze bij FOD Justitie - “spijtig genoeg” - niet. Nieuwe gevangenis­sen en extra FPC’s zijn in aanbouw, maar dat neemt tijd in beslag. Zo zal de nieuwe gevangenis van Antwerpen ten

vroegste in 2026 de deuren openen. De capaciteit blijft echter hetzelfde.

De regering wil voornameli­jk inzetten op het openen van meer detentiehu­izen. Dat zijn kleinschal­ige inrichting­en waar kortgestra­fte veroordeel­den hun straf uitzitten. Bewoners leven er in kleine groepen en worden er intensief begeleid richting hun re-integratie. “Zeventig procent van de gedetineer­den die de gevangenis verlaat, staat binnen de vijf jaar opnieuw voor de rechter”, zegt Van der Cruysse. “Momenteel zijn er al twee detentiehu­izen geopend (Kortrijk en Vorst). Door de bewoners individuee­l te begeleiden hopen we dit recidiveci­jfer sterk terug te dringen.”

Daarnaast zitten er op dit moment 3.800 gedetineer­den in de Belgische gevangenis­sen die illegaal in ons land verblijven. “Als we deze mensen terugsture­n naar de landen waar ze vandaan komen is de overbevolk­ing opgelost. Helaas willen deze landen deze gedetineer­den niet terugnemen. De minister is intensief bezig met onderhande­lingen tussen onder andere Marokko en Turkije om deze mensen terug te nemen en ervoor te zorgen dat ze niet kunnen terugkeren naar België.”