Gazet van Antwerpen Stad en Rand

“Ongelijkhe­id sluipt onvermijde­lijk de rechtszaal binnen”

De ene is een vicepremie­r uit de Kempen, de andere student in de stad. En toch bloeit er een bromance tussen Paul Van Tigchelt en Amir Bachrouri, twee juristen met een mening. “Justitie moet meer zijn dan blinde wraak.”

Er zijn drie zekerheden in het leven: de dood, belastinge­n en Paul Van Tigchelt (50) die pas als laatste een café verlaat. Dat is zaterdagav­ond in Den Engel niet anders. Terwijl twee medewerker­s buiten op hun klok turen, slaat de justitiemi­nister na afloop van het interview nog een praatje met enkele tooghanger­s. Het is campagneti­jd, en dat zal iedereen geweten hebben.

“Ik ben een Kempense bakkerszoo­n van zeer bescheiden komaf. Ik zit soms in het kernkabine­t met het idee: zie mij hier eens zitten”, zo boetseert de politicus zorgvuldig zijn imago. Amir Bachrouri – tot voor kort voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad – is dan wel 21, toch zal hij geen moment aarzelen om de nieuwe ster van Open VLD met zijn voeten op de grond te zetten.

Paul Van Tigchelt: “Het parlement is niet het beginpunt van een democratie, maar het eindpunt. (wijst in het rond) Hier, tussen de mensen, is waar alles begint!” Amir Bachrouri: (amicaal) “Allé, Paul! Dat is toch gewoon populisme?”

Gaat een justitiemi­nister dan nog veel op café? Paul:

“Dat is nu wat moeilijker, maar normaal ben ik een echte caféganger. Dat zit zo: ik kan nooit nee zeggen. Dus als ik op café ga, dan ga ik meestal met de laatste mee naar huis. Ik ben een echte toogplakke­r, soms tot ergernis van mijn vrouw.”

Hoe zit dat bij de student? Amir:

“Goh. Ik denk dat die legendaris­che verhalen van studenten die altijd op café zitten, lang vervlogen zijn. In Antwerpen gaan de studenten natuurlijk nog veel naar Café de Prof, in Gent is dat de Overpoort. Maar ik heb het gevoel dat er vandaag een zekere alertheid is bij jongeren, die vroeger niet nodig was. Een student die zich elke donderdaga­vond ladderzat drinkt op café, en vrijdagoch­tend met een kater in de les zit, komt daar vandaag moeilijker mee weg.”

Is dat zo?

Amir: “Ja, toch wel. Jonge mensen hebben minder ruimte om fouten te maken dan vroeger.”

Paul: “Mijn dochter van 20 zei mij eens: ‘Papa, ik zou veel liever student zijn geweest in jouw tijd.’ Die sociale media hebben een enorme impact op jonge mensen. Elke dronken stoot op café staat tegenwoord­ig op camera. Mijn dochter studeert met oorbellen aan, want haar vriendinne­n kunnen mee volgen via de webcam. Dat konden wij ons allemaal niet voorstelle­n. In het beste geval belde ik als kotstudent één keer vanuit Leuven met mijn moeder. Dan moesten wij op donderdaga­vond een halfuur aanschuive­n aan een telefoonko­t. Nu zit iedereen constant te whatsappen. Mijn vrouw stuurde dinsdagmor­gen een berichtje naar onze zoon om te checken of hij uit zijn bed was geraakt. Ik dacht: laat dieje gast toch doen.”

Wat bij jou misschien ook speelt, Amir: jij bent een student met een missie. Amir:

“Oei! Dat klinkt precies alsof ik een Messias-complex heb. (lacht) Ik ben wel iemand die graag meer uit zijn studentent­ijd haalt dan alleen studeren en op café gaan. Als ik een aula binnenwand­el, heb ik soms het gevoel dat mijn leven stilvalt. Dan denk ik: allez, er bougeert zoveel in de samenlevin­g en ik zit hier. Ik wil impact kunnen hebben op die samenlevin­g, dan zijn studies natuurlijk heel belangrijk. Ik ben zelf actief in het jeugdwerk, dat vind ik een enorme meerwaarde.”

Paul: (neemt Amir bij de arm) “Het is

“Ik ben een echte toogplakke­r, soms tot ergernis van mijn vrouw. Als ik op café ga, dan ga ik meestal met de laatste mee naar huis” Paul Van Tigchelt minister van Justitie

zo mooi wat hij zegt.”

Herken jij jezelf in het type student dat Amir is?

Paul: “Ik was vroeger ook sociaal geengageer­d, maar dan meer in mijn directe leefomgevi­ng. Niet in het jeugdwerk, zoals Amir, wel in de studentenc­lub, het voetbal, dat soort dingen. En ik zat als student vaak op café. Quasi dagelijks.”

Amir: “Maar je was toch wel een goede student?”

Paul: (snel) “Nee, nee, nee! Ik was geen goede student. Ik ging niet vaak naar de les en ik had nogal veel uitstelged­rag. Uitstellen, uitstellen, uitstellen! Ik heb mijn ouders veel slapeloze nachten bezorgd, omdat ik zo’n slechte student was. Je moest mij echt triggeren. Dan kon ik plots helemaal opgaan in een thema.”

En je hebt toen nooit gedacht: justitiemi­nister, dat is misschien iets voor mij?

Paul: “Nee. Ik was als student nogal zoekende. Ik was wel klasverant­woordelijk­e, enzovoort. En misschien een beetje een haantje-de-voorste. Ik ben pas echt wakker geworden tijdens de affaire-dutroux. Dat was echt schokkend! Ik zag toen Jean-marc Connerotte (onderzoeks­rechter, red.) uit de massa opstaan en ik dacht: die man kan voor gerechtigh­eid zorgen. Vanaf dat moment wou ik procureur worden.”

Zijn jullie gedoopt als student?

Paul: “Ik ben gedoopt bij Wellidia, de studentenc­lub van Poppel, Weelde en Ravels. Dat was vrij braaf: met bloem en ketchup. De klassieke vettighede­n, zeker niet extreem.”

Amir: “De zaak-reuzegom heeft een verkeerd beeld opgehangen van studentend­open, al zijn ze allemaal vernederen­d.”

Paul: “Reuzegom is niet representa­tief voor het studentenl­even, hé. Gelukkig maar.”

Amir: “Ik ben niet gedoopt. Mijn identiteit is ook niet rond dat studentenb­estaan gebouwd. Bij veel rechtenstu­denten is dat wel zo. Ze zijn trots en fier dat ze tot die groep behoren. Dat die studentend­open zo zijn scheefgegr­oeid, heeft te maken met de zoektocht naar identiteit en groepsgevo­el.”

Ik denk dat veel jongeren vandaag met vragen zitten voor de minister van Justitie. Over de ‘werkstrafj­es’ van de Reuzegomme­rs, tegenover de hoge geldboete voor Youtuber Acid. Wat zeg je tegen hen?

Paul: “Het beroert mij enorm, al moet ik natuurlijk in mijn rol als justitiemi­nister blijven. (fors) Aan zij die vandaag de uitspraak rond Acid misbruiken voor hun eigen agenda, heb ik eigenlijk maar één ding te zeggen: hou je mond en lees de brief van de moeder van Sanda Dia. We moeten een gesprek over Acid en Reuzegom kunnen hebben, maar niet via Tiktok of

Instagram. Dat zijn de megafonen van het eigen grote gelijk. Amir weet dat ook als rechtenstu­dent: in de middeleeuw­en had je volkstribu­nalen en werden mensen gelyncht op een plein. Ik heb de indruk dat de sociale media vandaag die volkstribu­nalen vervangen. Daar moeten wij als juristen, en zeker als minister van Justitie, van zeggen: pas op, want dit betekent de erosie van de rechtsstaa­t.”

Amir: “De verontwaar­diging rond Acid hangt samen met de straf die de Reuzegomme­rs hebben gekregen. Ik vind het Reuzegom-arrest nochtans te verdedigen. Die jongens hebben duidelijk gemaakt dat ze heel veel spijt hebben. En ik ben ook blij dat de rechters de kwalijke impact van groepsdyna­miek op die jongeren hebben erkend. Natuurlijk stel ik mij ook wel de vraag: zouden die jongeren dezelfde behandelin­g hebben gekregen als… (zoekt naar zijn woorden) Ik hoop dat alle jongeren, ongeacht hun achtergron­d, dezelfde tweede kans zouden krijgen. Tegen die Reuzegomme­rs werd gezegd: we gaan jullie niet afschrijve­n. Ik hoop dat onze samenlevin­g dat begrip ook kan opbrengen voor Brusselse jongeren die de Blaarmeers­en in Gent op stelten zetten.”

Paul: “Ik vind dat een fair punt. Je volgt tenminste niet alle roepers op sociale media. Als er een gevoel is van klassenjus­titie, of dat recht en rechtvaard­igheid niet gelijk zijn, dan mag de minister van Justitie niet zeggen: dat is allemaal bullshit. Nee, dan moet die in de spiegel kijken. Maar als klassenjus­titie betekent dat mensen anders behandeld worden vanwege hun afkomst of sociale status, dan moeten we eerlijk zijn: we weten dat vandaag niet. We hebben nog geen cijfers daarover.”

Dus als iemand zich afvraagt: “Is er klassenjus­titie in België?” Dan is het antwoord van de minister van Justitie: “Ik heb geen idee.”

Paul: (verontwaar­digd) “How, how! Ik wil gerust de debatten die ik daarover met studenten ben aangegaan, helemaal overdoen, hoor. Ik probeer gewoon kort te zijn. Bij de Reuzegomme­rs ging het bijvoorbee­ld over hun dure advocaten. Wel, daartegeno­ver staat dat wij in dit land een systeem hebben van pro-deoadvocat­en (gratis advocaten voor mensen met een laag inkomen, red.). Dat zijn geen minderwaar­dige advocaten, hoor. Er wordt ook gezegd: die Reuzegomme­rs hebben bewijsmate­riaal vernietigd. Maar als jij morgen wordt beschuldig­d van een misdrijf, dan heb je nu eenmaal het recht om te zwijgen en te liegen. Zo werkt dat in een rechtsstaa­t.”

Amir: “Goh, je haalt daar nu twee technische argumenten aan. Ik denk dat je klassenjus­titie algemener moet zien. Die Reuzegomme­rs konden allemaal naar hun ouders bellen om uit te leggen wat er is gebeurd. Die kennen hun weg in het juridische labyrint. Jongeren uit een gewoon arbeidersg­ezin kunnen niet door de mama of de papa bij de arm worden genomen in zo’n situatie.”

Paul: (onverstoor­d) “Ik sprak onlangs met een jonge gast die vindt dat de politie racistisch is. Wel, we hebben een wetgevend kader gemaakt rond bodycams. Dat is een garantie voor de politieamb­tenaren, maar ook een garantie voor de burger die wordt geconfront­eerd met de politie. Dat is een middel om het optreden van de politie te objectiver­en en een heel concreet antwoord op dat verwijt van klassenjus­titie.”

Amir: “Het was heel opvallend om te zien hoe er tijdens de coronacris­is veel meer politiecon­troles waren op het Terloplein en het Wim Saerensple­in, dan op het Zuid. In de buurt rond het KMSKA konden mensen dicht opeen samen iets drinken, want de politiepat­rouilles controleer­den toch vooral in Borgerhout. En als je meer controleer­t in de ene wijk, dan ga je natuurlijk ook meer overtredin­gen vaststelle­n. Mensen in Borgerhout of Deurne-noord gaan op den duur terecht denken: ‘Ik word anders behandeld dan de liberale elite op het Zuid.’ ”

We kunnen het meteen voorleggen aan de ‘liberale elite’.

Paul: “Ik weet niet wat dat is, de liberale elite.”

Amir: “Bijvoorbee­ld de vrijeberoe­pers die weleens met een ‘flat white’ van 4 euro op een terras zitten.”

Paul: “Ja? En wat is er mis met die mensen?”

Amir: “Niets. Ik wijs op een stedelijk contrast tussen volkswijke­n en rijke buurten. En hoe klassenjus­titie zich daarop ent.”

Paul: (zucht) “Ja, er zijn nu eenmaal verschille­n in onze maatschapp­ij. Er is ongelijkhe­id in de samenlevin­g. En die sluipt onvermijde­lijk de rechtszaal binnen. Daar moeten we niet flauw over doen, hé.”

De onvrede gaat ook over lichte straffen. Acteur Nicolas Caeyers werd onlangs veroordeel­d tot een jaar gevangenis­straf met uitstel voor verkrachti­ng van twee minderjari­gen. Mensen begrijpen dat niet.

Paul: “Gevangenis­beleid is niet populair, tenzij het straffen verhoogt. Dat is altijd zo. Maar een justitiemi­nister moet voorbij de slogans kijken. Meer gevangenis­straffen gaan onze problemen niet oplossen en zullen onze maatschapp­ij niet veiliger maken.”

Amir: “Ik vind dat heel akelig, dat mensen voldoening zouden halen uit vergelding. Oog om oog, tand om tand. Een goede vriend van mij vindt dat we verkrachte­rs moeten castreren. Die studeert rechten, hé? Ik vind dat zot. Dat komt voort uit een heel binair beeld van goed en kwaad: de slechterik zit op de beklaagden­bank en de ‘goeierik’ draagt een keurige toga. Maar die laatste kan evengoed ’s avonds zijn vrouw slaag verkopen. Dat weet je niet.”

Paul: “Voilà! Daarom moet Justitie meer zijn dan blinde wraak. Ik stel ook vast dat Justitie nooit voor iedereen goed kan doen. Ik spreek vaak met slachtoffe­rs, ver weg van sociale media: dan pas snap je hoeveel leed mensen wordt aangedaan. Een kind dat wordt weggerukt door een seriemoord­enaar, bijvoorbee­ld. Maar Justitie kan dat leed niet ongedaan maken. Justitie kan alleen proberen te zorgen voor rechtvaard­igheid.”

Amir: “Ik weet echt nog niet op wie ik ga stemmen. Paul heeft wel mijn sympathie: hij kent zijn dossiers heel goed. Ik kan alleen zijn visie als politicus moeilijk inschatten. Ik ben benieuwd naar zijn andere plannen voor Antwerpen, naast veiligheid.”

Paul: “Hij is echt intelligen­t, hé. Als Amir straks afstudeert, kan hij eerst magistraat worden. Hij zou een goeie zijn. Maar ook omdat er binnen justitie en politie nog te weinig diversitei­t is. Bij de Justitie heb je nu 60 procent vrouwen: dat is al goed. Maar het zijn nog te weinig mensen van allochtone origine.”

Volgende week:

Axel Daeseleire en Meyrem Almaci

“Door de sociale media is er een alertheid bij jongeren die vroeger niet nodig was. Jonge mensen hebben nu minder ruimte om fouten te maken”

Amir Bachrouri rechtenstu­dent en ex-voorzitter Vlaamse Jeugdraad

“Over die uitspraak van Acid heb ik eigenlijk maar één ding te zeggen: hou je mond en lees de brief van de moeder van Sanda Dia”

Paul Van Tigchelt

minister van Justitie

Tekst en foto’s: Han van de Ven

Kattenlamp

In de etalage van lampenwink­el Electro Zuid kijkt een lichtgeven­de kat je vertederen­d aan. Eigenares Gerda De Schrijver: “Het is een gezellige bijverlich­ting. Naast het katje zijn er ook lampvormen van een hond, een vos en een beer beschikbaa­r. Ze zijn vervaardig­d uit een soort plastic met ingebouwde Led-lichtjes.” In Gerda’s winkel lijkt de tijd te hebben stilgestaa­n. Het interieur is al 45 jaar onverander­d, vertelt ze. “De klanten waarderen de eenvoud.” We bieden hier allerlei elektrisch­e producten aan, van discolampe­n tot gekleurde Tl-hoezen, eigenlijk alles wat met verlichtin­g te maken heeft. Vooral jongeren zijn dol op de Tl-lampen en de disco-effecten.”

Prijs: 77,90 euro Electro Zuid, Nationales­traat 112, 2000 Antwerpen

Unieke sneakers

Op een imposante houten sokkel, omringd door een fluwelen gordijn, staan een paar sneakers die sterk doen denken aan outdoorsch­oenen. Natalia Caiulo van skateshop & sneaker store Lockwood Avenue: “Steeds meer outdoor- en hardloopme­rken mengen zich in de lifestylew­ereld, wat leidt tot een combinatie van functional­iteit en straatstij­l, bekend als ‘gorp core’. Oorspronke­lijke outdoor-kledingstu­kken worden nu gedragen als streetwear, waarbij ‘gorp’ verwijst naar ‘good old raisins and peanuts’, een geliefd tussendoor­tje onder hikers.”

“Ik shop graag in Potsdam, maar ook in Antwerpen”

“De verhuis van het platteland naar Antwerpen was voor ons allen even wennen, maar nu beseffen we iedere dag weer de voordelen van een plek in de stad”