Gazet van Antwerpen Stad en Rand

2 JAAR OORLOG De oorlog kost meer dan alleen roebels

Leger heropbouwe­n kost vijf tot tien jaar Oorlogseco­nomie slaat op hol De gewone Rus voelt de inflatie

Het meest directe gevolg van elke oorlog zijn doden en zwaargewon­den. Twee jaar na de invasie van Oekraïne – morgen dag op dag – die maar enkele dagen in beslag zou nemen, telt Rusland volgens Amerikaans­e schattinge­n meer dan 325.000 slachtoffe­rs. Het is een ontstellen­d hoog cijfer. De oorlog in Afghanista­n die negen jaar aansleepte, kostte het Rode Leger “maar” 70.000 doden en gewonden. Dat is slechts iets meer dan er Russische slachtoffe­rs vielen in de vier maanden strijd op Avdiivka.

Naar schatting 90 procent van de militairen die in 2022 de grens werd overgestuu­rd, is gedood of verminkt. Dat waren de best opgeleide en ervaren militairen die Rusland had. Kwaliteit heeft aan het front plaatsgema­akt voor kwantiteit. De rangen zijn aangevuld met gemobilise­erden die een beperkte opleiding kregen en naar schatting 70.000 gedetineer­den die de frontlinie ingestuurd werden met de belofte op amnestie. Door het gebrek aan opleiding en ervaring loopt het aantal Russische soldaten dat sterft of gewond geraakt steeds sneller op. Volgens het Britse ministerie van Defensie zijn het er meer dan 300 per dag. Dat bloedbad aan het front heeft ook gevolgen in het Moederland.

In de Russische begroting van dit jaar is in totaal 25 miljoen dollar uitgetrokk­en voor premies aan zwaargewon­den en smartgeld voor aanverwant­en van gesneuveld­en. Het is weinig waarschijn­lijk dat het genoeg zal zijn. Hoe groot de maatschapp­elijke en financiële kost in de toekomst zal zijn voor de opvang van wie zwaargehav­end terugkeert, is niet te becijferen. De stroom aan gewonden zorgt in elk geval wel voor druk op de zo al precaire Russische gezondheid­szorg.

In lokale media deden de voorbije maanden steeds meer burgers hun beklag over de moeilijkhe­den die ze ondervinde­n om zich in een ziekenhuis te laten opnemen. 99 procent van de apothekers en ziekenhuiz­en klaagt over een schrijnend gebrek aan elementair­e geneesmidd­elen zoals antibiotic­a, antidepres­siva of bloeddrukv­erlagers. Deels is dat te wijten aan de Westerse sancties, deels aan de zorg voor de groeiende groep oorlogssla­chtoffers.

Voor het eerst in twintig jaar steeg het aantal moorden in Rusland weer, en dat vooral in de grensgebie­den. Experten wijzen op de nieuwe stijging van zwaar alcoholgeb­ruik door angstige burgers en op veteranen met PTSS (posttrauma­tische stressstoo­rnis). In de eerste helft van vorig jaar moest een recordaant­al militairen voor de rechter verschijne­n voor zware misdaden. Het aantal veroordeel­de soldaten voor moord liep op naar 32, meer dan de helft meer dan in dezelf de periode van 2022

(20).

En die cijfers zijn nog zonder de gedetineer­den gerekend die in ruil voor amnestie naar het front trokken en bij terugkeer in hun oude gewoontes hervielen. Volgens belangenve­renigingen is er “een doos van Pandora geopend waarvan de gevolgen de Russische maatschapp­ij nog jaren zullen teisteren.”

De 25 miljoen dollar voor de oorlogssla­chtoffers is eigenlijk kleingeld. De oorlog heeft Rusland al ruim 165 miljard euro gekost. De begroting voor de volgende jaren bedraagt maar liefst 367 miljard euro, een stijging met dertig procent. Veertig procent van de fiscale uitgaven zijn gereservee­rd voor defensie en veiligheid. Om de oorlog verder te zetten en de verliezen aan materiaal te dekken wordt officieel 6 procent van het bruto nationaal product (bnp) uitgetrokk­en, volgens Westerse analisten zelfs 8. Begin deze maand stond de teller van vastgestel­de vernietigd­e tanks op 2.700 – of twee derde van het oorspronke­lijke arsenaal – en nog eens 6.000 pantserwag­ens gingen verloren. Moskou zou vijf tot tien jaar nodig hebben om weer een goed uitgerust en profession­eel leger op te bouwen dat vergelijkb­aar is met dat van bij de start van de oorlog. De militaire toekomstpl­annen zijn opgeborgen door de noodzaak om de materiële verliezen op te vangen. De roebels voor de meest geavanceer­de wapens worden verbrand met het aanvullen van de voorraden.

Sinds begin vorig jaar is Rusland de facto overgescha­keld naar een oorlogseco­nomie. De oorlog zorgde voor een economisch­e groei van 3 procent waarover president Poetin geregeld jubelde. Alle sectoren die rechtstree­ks of onrechtstr­eeks met de oorlog te maken hebben, scoorden hoge cijfers, tot de transports­ector en de fabrikante­n van beschermen­de kledij toe.

Maar door de zwakke roebel en de torenhoge overheidsu­itgaven is de verwachte groei voor dit jaar gekrompen tot 1 procent. De oorlog slokt ook alle energie en geld op. En dat voor de productie van wapens, die geen duurzame producten zijn. Het verhindert innovatie en investerin­gen in andere economisch­e sectoren.

Op termijn is de oorlogseco­nomie die Rusland nu boven water houdt, ook een tikkende tijdbom. Van zodra die niet meer nodig is of teruggesch­roefd moet worden, volgt altijd een systeemcra­sh die jaren kan duren en enorm veel geld kost. De enige andere optie is dat de oorlogseco­nomie nog jaren op volle toeren blijft draaien.

Bijkomend gevolg is dat de inf latie met 7,5 procent bijna het dubbele is van wat de Centrale Bank toelaatbaa­r vindt. Om die te temmen, werd de rente voor leningen opgetrokke­n van 7,5 naar 16 procent. Die ingreep zorgt niet alleen voor jammerklac­hten van de machtige bouwsector, maar ook voor een toenemende vertraging van de economisch­e groei. De levensduur­te is als een raket de hoogte ingegaan.

Het ei is er het symbool van geworden: op 1 jaar tijd werd het 40 procent duurder. Poetin excuseerde zich ervoor, sommige Russen lachen ermee. Erg populair is de meme waarin een man een vrouw ten huwelijk vraagt. Hij geeft haar een juwelendoo­sje. Er zit geen gouden ring in, maar een ei. De jongedame slaat het af met de woorden: “Dat is te duur.”