Gazet van Antwerpen Stad en Rand

De chemieclus­ter is niet vanzelfspr­ekend

Hoog bezoek in Antwerpen dinsdag. De top van de Belgische politiek, de Europese Commissiev­oorzitter en meer dan zeventig CEO’s van grote Europese bedrijven hielden er een top over de toekomst van de industrie in Europa. Die ziet er niet rooskleuri­g uit. Commissiev­oorzitter Ursula von der Leyen wil daar iets aan doen.

Achter gesloten deuren zagen ze elkaar op de immense site van BASF in de Antwerpse haven. Von der Leyen, die maandag haar ambitie voor een tweede ambtstermi­jn bekendmaak­te, wil absoluut inzetten op de competitiv­iteit van de Europese industrie. Vorige week hield ze ook al een vurig betoog voor een eigen Europese defensie-industrie. Het lijkt wel of de leiders van Europa ineens hebben ingezien dat ze jarenlang te laks zijn geweest in het verdedigen van de Europese onafhankel­ijkheid.

Het is inderdaad de hoogste tijd voor een extra focus op de eigen Europese industrie. Die kampt namelijk met enkele handicaps. Zo is het voor internatio­nale bedrijven veel duurder om te produceren in Europa dan in de Verenigde Staten. Daar liggen zowel de energiepri­jzen als de lonen veel lager dan in Europa. Een tweede bedreiging komt uit het Oosten. De Chinese economie doet het slechter dan verwacht, dus gooien de Chinese bedrijven hun producten – met veel staatssteu­n gemaakt door arbeiders met lage lonen – voor een prikje op de Europese markt. Vooral in de Antwerpse chemiesect­or voelen ze de crisis. Veel machines liggen stil, veel werknemers zijn tijdelijk werkloos.

En dan hebben we het nog niet gehad over de Green Deal, die de Europese bedrijven niet alleen beperkinge­n maar ook investerin­gen oplegt. De landbouwer­s zijn volop aan het proberen om af te dingen op de inhoud van die deal. Nu staat ook de industrie aan de klaagmuur. Maar de Green Deal verder afzwakken zou een slecht idee zijn. De Europese Commissie zal creatief moeten zijn in het verzoenen van milieubesc­herming met een Europese industriël­e ontwikkeli­ng.

Tot daar de problemen van Europa, in België is de toestand zo mogelijk nog moeilijker. Niet alleen omdat de lonen hier door de automatisc­he loonindexe­ring hoger zijn dan in de buurlanden, ook omdat er door de belabberde staat van de Belgische staatskas weinig ruimte is voor incentives of subsidies aan bedrijven die investeren in duurzaamhe­id. En ook omdat de Vlaamse overheid zichzelf heeft vastgerede­n in het stikstofpr­obleem en er daardoor grote onzekerhei­d heerst over vergunning­en. Het aantal aanvragen neemt schrikbare­nd snel af.

Decenniala­ng hebben we het allemaal vanzelfspr­ekend gevonden dat de grote chemiebedr­ijven in Antwerpen bleven. Die tijd is voorbij. Hopelijk luidt deze top het begin van die bewustword­ing in.