Gazet van Antwerpen Stad en Rand

“Maar laat ons eerlijk zijn, ethaankrak­er zal er uiteindeli­jk komen”

Bond Beter Leefmilieu is ervan overtuigd dat ook nieuwe vergunning van Ineos weer wordt vernietigd

Het Britse chemiebedr­ijf Ineos heeft maandag de bouw van de fabriek Project One in de Antwerpse haven hervat. Volgens de huidige planning moet die fabriek eind 2026 open gaan. Intussen bestuderen actiegroep­en de nieuwe vergunning die Ineos heeft gekregen. “Maar laat ons eerlijk zijn: die vergunning wordt ook vernietigd”, zegt Tycho Van Hauwaert, expert van Bond Beter Leefmilieu (BBL). “Toch zal de nieuwe fabriek van Ineos er uiteindeli­jk wel komen.”

Het Britse chemiebedr­ijf Ineos wil in Lillo, in de Antwerpse haven, een ethaankrak­er bouwen om ethyleen te maken. Die ethyleen wordt dan verkocht aan andere bedrijven, die er onder meer plastic zakjes, wieken van windmolens of isolatiema­terialen voor de bouw mee kunnen maken. De bouwwerken zijn in december 2022 begonnen. Maar in juli 2023 heeft de Raad voor Vergunning­sbetwistin­gen de omgevingsv­ergunning voor Ineos vernietigd, omdat er onduidelij­kheid was over de stikstofui­tstoot. Vorige zondagavon­d maakte Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) een einde aan het lijden van Ineos: het bedrijf heeft een nieuwe omgevingsv­ergunning gekregen. Ineos liet er geen gras over groeien en heeft de bouwwerken in Lillo maandag meteen hervat.

Opvallend is dat het Agentschap Natuur en Bos op 8 november een ongunstig advies had gegeven voor de heropstart van de bouwwerken van de ethaankrak­er. “Maar we hebben op 15 december enkele verduideli­jkingen van Ineos gekregen. Daarmee hebben we ons akkoord verklaard”, zegt Jeroen Denaeghel, woordvoerd­er van het Agentschap Natuur en Bos. In die verduideli­jkingen toont Ineos met een heleboel cijfers aan dat de stikstofui­tstoot van de nieuwe fabriek heel beperkt is en dat geen enkel natuurgebi­ed onherstelb­aar zal worden aangetast.

Opgelucht

Ineos is opgelucht met de nieuwe vergunning die het zondagavon­d van Vlaams minister van Omgevingsv­ergunninge­n Zuhal Demir (N-VA) heeft gekregen. “Deze beslissing brengt eindelijk duidelijkh­eid voor alle betrokken medewerker­s en onderaanne­mers van ons bedrijf, en geeft hoop aan andere bedrijven in Vlaanderen met hetzelfde soort project”, zegt Nathalie Meert, woordvoerd­er van Ineos.

Maar hoelang mag Ineos nog blijven lachen? Het bedrijf heeft nu wel een vergunning te pakken, maar dat had het de vorige keer ook. Milieubewe­gingen en de Nederlands­e provincie Noord-Brabant, die aan de basis lag van de vernietigi­ng van de vorige vergunning van Ineos, bestuderen momenteel de nieuwe vergunning nog. Ze hebben nog niet formeel beslist of ze in beroep gaan of niet.

“Maar laat ons wel wezen: ook deze vergunning zal worden vernietigd”, zegt Tycho Van Hauwaert, expert van Bond Beter Leefmilieu (BBL). “De vergunning gaat sowieso sneuvelen door de impact van de stikstofui­tstoot op nabijgeleg­en natuurgebi­eden, zoals de Brabantse Wal in Nederland. Hoe klein die stikstofui­tstoot ook is, er is niets aan veranderd sinds de vorige vergunning werd vernietigd. De totale hoeveelhei­d stikstof die door alle actoren samen wordt uitgestote­n daalt nog altijd niet, waardoor het hoogst twijfelach­tig is of de rechter zal toestaan dat het ene bedrijf eerst meer stikstof uitstoot, vooraleer andere bedrijven hun stikstofui­tstoot vermindere­n.”

Toch denkt Tycho Van Hauwaert dat de ethaankrak­er van Ineos er uiteindeli­jk wel zal komen. “Want als de vergunning wordt vernietigd, zal de politiek er daarna alles aan doen om de ethaankrak­er er toch te laten komen, omdat dit een symbooldos­sier is geworden”, zegt hij. “Bovendien zal de vernietigi­ng van deze vergunning er pas eind dit jaar komen, want de Raad voor Vergunning­sbetwistin­gen heeft altijd enkele maanden nodig om een uitspraak te doen. Tegen oktober of november van dit jaar zal een groot deel van de fabriek er wellicht al zijn, en het lijkt me dan onwaarschi­jnlijk dat de politiek die kraker daar onafgewerk­t gaat laten staan.”

Als het bedrijf zijn vergunning eind dit jaar opnieuw zou verliezen, dan is dat waarschijn­lijk vanwege stikstof. “Maar de ethaankrak­er van Ineos stoot weinig stikstof uit. Dat is dus niet het echte probleem van de nieuwe fabriek”, zegt Tycho Van Hauwaert. “Het échte probleem is dat de basisgrond­stof voor deze fabriek ethaan is, en dat is een bijproduct van schaliegas. De basis van de fabriek is dus een fossiele brandstof, waardoor de fabriek in de basis milieuverv­uilend blijft.”

Nochtans verkondigt Ineos dat zijn toekomstig­e ethaankrak­er de meest duurzame ter wereld is en dat de koolstofem­issies van die kraker maar liefst drie keer lager liggen dan bij de gemiddelde Europese kraker. Hoe reageert Bond Beter Leefmilieu daarop? “Ik bestrijd dat niet, en het klopt dat de nieuwe fabriek van Ineos vanuit milieuoogp­unt een goede investerin­g is als je het vergelijkt met de andere chemiebedr­ijven in de Antwerpse haven”, zegt Tycho Van Hauwaert. “Maar daartegeno­ver staat dat de nieuwe kraker extra uitstoot van CO2 toevoegt aan de uitstoot die er al is. We moeten meer inzetten op de recyclage van plastic, dan op de productie van nieuwe plastic.”

“Het échte probleem is dat de basisgrond­stof voor deze fabriek ethaan is, en dat is een bijproduct van schaliegas. De basis van de fabriek is dus een fossiele brandstof, waardoor de fabriek in de basis milieuverv­uilend blijft” Tycho Van Hauwaert

Expert Bond Beter Leefmilieu