Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Lang niet zeker dat er jaarlijks 20.000 asielzoekers minder komen”
Wat is de impact op ons land van het Europese migratiepact?
Meer controle op vluchtelingen in Europa door screening aan de buitengrenzen en een verdeelsleutel tussen de landen. Dat is het doel van het migratiepact dat woensdag is afgeklopt. Wat is de impact op ons land?
De Europese onderhandelaars bereikten woensdag in de vroege uurtjes een deal over het migratiepact. Het is te zeggen: een voorlopige deal. Want de Europese trein kent veel stationnetjes. Toch is staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (CD&V) tevreden. Ze spreekt over een “ingrijpende en noodzakelijke hervorming”.
Screening aan buitengrenzen
Een belangrijke pijler is de screening van vluchtelingen aan de buitengrenzen van Europa. Bedoeling is in aankomstlanden aan triage te doen op basis van land van herkomst. Vluchtelingen die een lage kans hebben op internationale bescherming, komen in een snelle procedure terecht. Als een land van herkomst een erkenningsgraad van 20 procent heeft, valt de vluchteling onder de zogeheten ‘grensprocedure’. Dat is bijvoorbeeld het geval voor Congo. Minder dan 20 procent van de aanvragen wordt goedgekeurd. De vluchteling wordt in dat geval vastgehouden in het aankomstland en krijgt binnen de twaalf weken een beslissing over zijn verzoek om internationale bescherming. Voor gezinnen met kinderen komen er aparte centra. Maar dat ook kinderen in principe opgesloten kunnen worden, stuit op veel kritiek bij de groenen.
Spreiding over de lidstaten
De realiteit is natuurlijk dat veel vluchtelingen doorreizen binnen Europa. Die mensen komen ook in ons land terecht. Staatssecretaris De Moor klaagt al langer aan dat de spreiding over de lidstaten niet eerlijk is. In het migratiepact heeft Europa een verdeelsleutel afgesproken. Volgens De Moor gaan we 3,2 procent van het geheel moeten opvangen. Gebaseerd op de instroom van dit jaar zou dat neerkomen op 11.400 asielzoekers voor ons land. Dat is ongeveer één derde van het werkelijke aantal asielaanvragen in ons land, 31.500. We zouden dus 20.000 asielzoekers minder per jaar moeten opvangen.
Niet alle lidstaten willen meewerken aan die verdeelsleutel. Het Hongarije van Viktor Orbán is bijvoorbeeld tegen. Daarom is ook een “ontsnappingsroute” uitgewerkt. Landen die minder asielzoekers opvangen dan vooropgesteld, betalen 20.000 euro per persoon. Dat geld komt in een Europese pot terecht. “De kans be
staat dus dat we geld gaan krijgen”, zegt professor Europese politiek Steven Van Hecke (KU Leuven). “Want er zullen wel wat landen zijn die gewoon zullen betalen in plaats van meer mensen op te vangen. Net daarom valt de communicatie van Nicole de Moor mij tegen. Ze doet uitschijnen dat er 20.000 asielzoekers per jaar minder zullen komen. Maar dat is helemaal niet zeker. Ze spant een val voor zichzelf, want binnen een aantal jaar zal blijken dat de realiteit anders is.”
Meer werk maken van terugkeer
Een andere cruciale schakel is de terugkeer van wie is uitgewezen. Net daar wil Europa meer werk van maken door de snellere procedure aan de buitengrenzen. Wie die procedure overslaat, en toch doorreist naar pakweg België, kan daarvoor gestraft worden. “Wie toch verder door zou reizen, komt niet meer automatisch in de opvangcentra terecht”, schrijft Nicole de Moor in een persbericht. “En zal ook gemakkelijker teruggestuurd kunnen worden naar het Europese land waar hij of zij moest blijven.” Over een aantal andere aspecten van het terugkeerbeleid moet Europa dus nog onderhandelen.
Nu nog goedkeuren en uitwerken
De deal is een grote stap. Maar er ligt nog veel werk op de plank. De verordeningen moeten nog goedgekeurd worden door het Europees Parlement. En de uitwerking vraagt ook een pak voorbereiding en zal twee jaar duren. Nog werk genoeg dus voor ons land en staatssecretaris De Moor. Vanaf 1 januari is België officieel voorzitter van de Europese Unie en bepalen we (mee) de agenda van de vergaderingen. “Maar voor de federale regering is het goed nieuws dat de moeilijke knopen al zijn doorgehakt onder Spaans voorzitterschap”, zegt professor Van Hecke. “Mochten we zelf deze deal moeten presenteren, zou het tot discussie leiden in de federale regering. Nu kunnen CD&V en Open VLD benadrukken dat deze deal een compromis was. En de groenen zullen makkelijker kritiek kunnen geven.”
“Er zullen wel wat landen zijn die gewoon zullen betalen in plaats van meer mensen op te vangen. Staatssecretaris Nicole de Moor spant een val voor zichzelf, want binnen een aantal jaar zal blijken dat de realiteit anders is”
Steven Van Hecke
Professor Europese politiek (KU Leuven)