Wel zichtbaar, geen invloed
Hadja Lahbib wordt bevoegd voor crisisbeheer en humanitaire hulp, en krijgt zo een zwakke, maar zichtbare portefeuille.
De kans dat u al van Janez Lenarcic gehoord hebt, is klein. De Sloveen was de voorbije vijf jaar Europees commissaris voor crisisbeheer en humanitaire hulp. Hij was bevoegd voor de grote hoeveelheid humanitaire hulp die de EU wereldwijd biedt bij aardbevingen, oorlogen of hongersnoden en ook voor het ‘mechanisme voor civiele bescherming’. Dat laatste biedt EU-landen onderlinge hulp bij rampen zoals de bestrijding van branden en overstromingen. Als bijvoorbeeld Griekenland de bosbranden niet onder controle krijgt, wordt het mechanisme geactiveerd en schieten andere lidstaten met blustoestellen te hulp.
Als ze door de hoorzitting raakt, zal de Belgische minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) daar de volgende vijf jaar verantwoordelijk voor zijn binnen de volgende Commissie.
Louis Michel achterna?
Lenarcic bleef grotendeels onzichtbaar. Maar voor een politicus biedt de portefeuille humanitaire hulp wel een kans: “Het kan je zichtbaarheid opleveren. Je kunt zowel binnen als buiten de EU geregeld punten scoren”, zegt een Europese bron. Dat laatste bewees Louis Michel, die tussen 2004 en 2009 die portefeuille op zich nam als Europees commissaris en geen kans liet liggen om ‘op het terrein’ te komen en al weldoende rond te gaan, met in zijn zog tv-camera’s bij de levering van voedselhulp.
Maar inhoudelijk of qua politieke invloed binnen het college stelt de functie zo goed als niets voor: “Geen beleidsverantwoordelijkheid, geen wetgeving”, vat een andere bron het samen.
“De functie geeft je geen hefboom binnen het college. De andere commissarissen hebben jou niet nodig, en jij hebt de anderen niet nodig”, aldus de eerste bron. Bovendien liggen alle procedures vast om het mechanisme voor civiele bescherming of een humanitaire operatie te activeren. Voor dat laatste beschikt de EU over een korps ambtenaren – “een solide machine die over een echt commandocentrum beschikt”.
Strategie tegen racisme
Daarnaast krijgt Lahbib ook de bevoegdheid gelijkheid en moet ze onder meer een nieuwe strategie tegen racisme en een “roadmap” voor vrouwenrechten uitwerken. Concrete gevolgen hebben die strategieën veelal niet.
Het lijkt dat België de prijs betaalt voor de kandidatuur van Lahbib en het laattijdige karakter ervan
De vraag of België niet een andere – lees: zwaardere – portefeuille had kunnen krijgen als MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez Didier Reynders voor een tweede termijn had voorgedragen, ontweek Commissievoorzitter Ursula von der Leyen handig: “Lahbib heeft een stevige ervaring in buitenlands beleid. Nu ons continent af te rekenen heeft met meer overstromingen, branden en extreme weergebeurtenissen, is het belangrijk dat we ons daar beter op voorbereiden.”
Lahbib moet daarom ook de Europese capaciteit helpen te verbeteren om zich beter voor te bereiden op allerlei bedreigingen en crisissen. Maar eerder droeg Von der Leyen de Finse ex-president Sauli Niinisto al op om daarover een rapport te schrijven dat hij binnenkort publiceert.
Zo ziet het ernaar uit dat België de prijs betaalt voor de kandidatuur van Lahbib en het laattijdige karakter ervan.