Onderzoeksmuziek over de dood van Lumumba die alle zintuigen bespeelt
De ene giet een pot verf over Leopold, Johan Grimonprez maakt Soundtrack to a coup d’état, een documentaire die doet daveren en dansen.
Een lekkere roddel van horen zeggen, verteld door kennissen van indirecte getuigen en met een schoendoos vol vage foto’s waarop in- en uitgezoomd wordt, als ongezien beeldmateriaal. Zo serveren streamers hun documentaires al te vaak, opgerekt en ondervoed, als fastfood in slow motion. Voor Soundtrack to a coup d’état moet je een sterkere maag hebben en best geen aandachtstekort, want 150 minuten lang – en geen minuut te lang – bespeelt Johan Grimonprez al je zintuigen, tot en met je zesde.
Met Dial H-I-S-T-O-R-Y, zijn profetische film over vliegtuigkapingen vier jaar voor 9/11, toonde hij zich al een paranormaal begaafd documaker – het blijft een referentie in de videokunst en de beeldjournalistiek. In zijn nieuwste ontrafelt hij het web rond de moord op de Congolese onafhankelijkheidspremier Patrice Lumumba en de Belgisch-Amerikaanse spindoctors erachter, en weeft er een audiovisueel wandtapijt mee met de look en groove van een Blue Note-album.
Het begint met de drums van Max Roach en president Eisenhower die Lumumba dood wenst, en het eindigt met de schreeuw van Abbey Lincoln en de mededeling dat hij geliquideerd is. Het dreef Roach en Lincoln tot het revolutionaire album We insist! Freedom now suite. En het nekschot voor Lumumba in Katanga was ook het startschot van de Black Power Movement in Harlem.
Soundtrack to a coup d’état is een aaneenschakeling van vallende domino’s en medailles met keerzijdes. Met bolle trompetkaken blaast Grimonprez deksels van doofpotten en laat hij Nikita Chroesjtsjov met zijn schoen slaan op de maat van Dizzy Gillespie. Of hij rijt met de scherpe sax van Eric Dolphy een speech van Koning Boudewijn uiteen, als een soort ‘jazz interruptus’. Een muziekclip wordt politiek, een stemming in de VN gebruikt hij als lyric voor een compositie. Esthetisch interessant, maar ook functioneel en relevant. Investigative jazz, het zou een genre kunnen zijn – onderzoeksmuziek.