Russen manipuleren Amerikaanse kiezers opnieuw, en ze zijn gewiekster geworden
Net als in 2016 en 2020 probeert Rusland de Amerikaanse verkiezingen te beïnvloeden, maar deze keer gaat het toch anders. Het spant nu invloedrijke Amerikanen voor zijn kar, en de campagne wordt duidelijker dan ooit vanuit het Kremlin gedirigeerd. Dat zeggen topmensen uit de inlichtingendiensten.
Dat Rusland de uitslag van de Amerikaanse verkiezingen probeert te manipuleren, is niet nieuw. Het werk van speciaal onderzoeker Robert Mueller III leidde tot overweldigend bewijs van een grootscheepse campagne in 2016 om de kandidatuur van Hillary Clinton te ondermijnen. Dat gebeurde vooral via een trollenfabriek in Sint-Petersburg en via de Poetin-gezinde omroep Russia Today. Tientallen Russen, maar ook dichte adviseurs van Donald Trump werden aangeklaagd en veroordeeld, maar Trump zelf ontsprong de dans. Mueller schreef in zijn rapport dat het staatsbelang voorschrijft dat de lat voor bewijzen tegen een president hoger ligt dan voor anderen.
Acht jaar later zijn de pogingen tot inmenging in de Amerikaanse kiesstrijd zeker niet afgenomen, zeggen hoge functionarissen bij het Office of the Director of National Intelligence (ODNI) en de FBI nu in The Washington Post.
“Authentieke stemmen”
Qua methodes heeft de tijd echter niet stilgestaan. Zo hebben de Russen beter door hoe Amerikaanse verkiezingen werken: ze concentreren hun inspanningen meer op het beïnvloeden van de bevolking in de strijdstaten. Ze maken daarbij veel gebruik van artificiële intelligentie om desinformatie te verspreiden via sociale media, met een dubbel doel: de Amerikanen opzetten tegen verlengde militaire hulp aan Oekraïne, en hen meer op de hand krijgen van Trump.
In Amerika is Russia Today sinds de start van de oorlog in Oekraïne de mond gesnoerd. De Russen beseffen trouwens dat informatie van buitenlandse origine vandaag in de VS meer gewantrouwd wordt dan destijds. Daarom zijn ze meer gaan inzetten op “authentieke Amerikaanse stemmen” als spreekbuis voor hun propaganda. Ze gebruiken daarvoor Amerikaanse nepsites, maar span-nen ook Amerikanen met een grote schare volgelingen voor hun kar.
Volgens de onderzoekers gaat het om een mix van mensen die niet doorhebben dat ze worden gemanipuleerd, ingehuurde bedrijven en een aantal bekende persoonlijkheden. Er is werk genoeg: de Russen willen niet alleen de presidentsverkiezingen, maar ook die voor het Congres en voor nieuwe gouverneurs beïnvloeden.
Volgens een woordvoerder van het ODNI zijn de Russen actiever en gesofisticeerder, maar het goede nieuws is dat de inlichtingendiensten inmiddels veel meer ervaring hebben in het onderkennen en bestrijden van die inmenging.
Vorige week kondigde de regering een hele reeks maatregelen aan. Zo werden 32 websites platgelegd.
Influencers gedagvaard
Bovendien werden twee medewerkers van RT (zoals Russia Today vandaag heet) aangeklaagd. Zij betaalden aan een rechts-conservatief mediabedrijf in Tennessee ruim 10 miljoen dollar om propagandavideo’s te verspreiden via Youtube, Tiktok, Instagram en X.
Dat bedrijf, Tenet Media, stelt een hele rist rechtse influencers te werk, van wie er ook zes persoonlijk worden gedagvaard. Zij ontvingen honderdduizenden dollars per maand om radicaal-rechtse boodschappen te verspreiden over immigratie, gender en de economie – de favoriete gespreksthema’s van Trump. Eén van hen, de youtuber Matt Christiansen, zegt in een videoboodschap: “Ik word niet beïnvloed door Russen, ik promoot alleen maar waarden die teruggaan tot de stichting van de Verenigde Staten. Als dat overeenkomt met wat Poetin vertelt, dan ben ik erin geluisd.”
Dat beweren ook andere aangeklaagde influencers. Indien zij wetens en willens hun medewerking verleenden, hangen hen zware straffen boven het hoofd.
Orkestratie vanuit Kremlin
Een andere markante ontwikkeling is dat de FBI voortaan Sergej Kiriyenko, vicestafchef van Poetin, beschouwt als de leider van het ondermijningsproject. Dat zei een exRuslandspecialist bij de inlichtingendienst, Gavin Wilde, tegen The Washington Post. In het verleden gingen de inlichtingendiensten ervan uit dat de inmenging in de verkiezingen door het Kremlin werd aangemoedigd. Dat de dagelijkse coördinatie van de operatie er ook gebeurt, werd echter niet eerder met zoveel woorden bevestigd.
“Kiriyenko aan het stuur van het programma wijst op een niveau van orkestratie en coördinatie vanuit het Kremlin dat we nog niet eerder zagen”, aldus Wilde. Dat het nu niet meer alleen gaat om Trump en ander Rusland-gezinde Republikeinen aan de macht te helpen, maar ook om de steun aan Oekraïne te ondermijnen, is daar niet vreemd aan. Zo draaide de beïnvloedingsmachine op volle toeren om te voorkomen dat het Congres verlengde militaire steun aan Oekraïne zou goedkeuren.
Influencers ontvingen honderdduizenden dollar om radicaal-rechtse boodschappen te verspreiden
Trump spot ermee
Op een meeting in Wisconsin, zaterdag, reageerde Trump spottend op de dagvaardingen. “Wat is dat toch met dat arme Rusland?”, zei hij – zijn kritiek herhalend dat de Democraten geobsedeerd zijn met dat land.
In zijn rammelende toespraak vol ongehoorde uitspraken (hij zei onder meer dat er scholen in de VS zijn die overdag geslachtsoperaties op je kind uitvoeren), raakte Trump monkelend Poetins recente sarcastische uitspraak aan dat hij zijn steun betuigde aan Kamala Harris. “Dat vond ik heel beledigend, ik vraag me af waarom hij dat deed. Hij is een echte schaakspeler.” Of Trump Poetins ironie niet begrepen heeft of het spel juist meespeelde, was niet helemaal duidelijk. ▶ Blz. 13: berichtgeving.