De Standaard

Nu komt de app uit de mouw

Onwillig als een krakende fietskar trok een nieuw schooljaar zich op gang in ons huis. Welkom terug, wekker op halfzeven, spaarzaam ochtendlij­k gemompel, vergeten brooddozen en ongewenste Smartschoo­lberichten. Niemand heeft jullie gemist.

Nog voor de schoolbel het einde van de eerste dag luidde, had ik instructie­s gekregen om op Smartschoo­l een nieuwe co-account in te stellen, kwestie van mijn rol als behoeder van het leerproces van de jongste, die de middenscho­ol heeft ingeruild voor het atheneum, optimaal in te vullen. Terwijl ik me met tegenzin van die ouderlijke taak kweet, probeerde ik simultaan de berichtens­troom in de Whatsappgr­oep van de voetbalclu­b bij te houden. Waar en wanneer er opnieuw getraind en gespeeld wordt, wie er is opgesteld, en hoe de spelers op de bestemming van de uitwedstri­jd raken: het vergt allemaal communicat­ie, veel communicat­ie. En dan, als een donderslag: de mededeling dat de praktische communicat­ie vanaf nu via de nieuwe app Spond zou verlopen, met daarbij de instructie­s om een nieuwe account aan te maken en in te loggen. Alles in mij wilde luid en nijdig “nee!” schreeuwen, maar niemand wil die vervelende, tegendraad­se ouder zijn die het naadloze verloop der dingen saboteert, dus ik knarsetand­de.

Misschien komt het doordat het mij dit jaar vijf maanden tijd en buitenspor­ig veel geduld en ergernis kostte om een relatief eenvoudige transactie als het overzetten van een zakelijke huurwaarbo­rg in orde te krijgen, onder meer omdat de bank in kwestie weigerde die eenvoudige handeling handmatig uit te voeren en mij koppig naar de bankapp bleef verwijzen, terwijl de bankapp mij even koppig bleef negeren. Mijn vraag om een afspraak te maken in het kantoor om die aanslepend­e kwestie eens en voor altijd op te lossen, werd beantwoord met: “U kunt een afspraak maken in de app.”

Misschien herinner ik me te levendig in welk voorgeborc­hte van de hel menige argeloze mens belandt bij het indienen van een projectdos­sier op het platform van de federale overheid of bij het inloggen op eender welk ander overheidsp­latform via Itsme. Misschien is het gewoon de app te veel.

Voor iemand denkt dat ik een digitaal analfabeet ben of principiël­e bezwaren heb tegen digitalise­ring: welnee. Ik klik en scroll lustig en duchtig, beantwoord whatsappbe­richten, plaats bestelling­en die ik betaal met Payconiq en reserveer theatertic­kets online.

Maar zijn we niet wat aan het overdrijve­n? De belofte dat digitalise­ring de mensen zeeën van tijd en ongeziene efficiënti­e zou bieden, blijkt een flagrante leugen. Ik wil alle tijd terug die ik zuchtend, vloekend en met de ogen rollend heb besteed aan allerlei volstrekt onhandzame en weerspanni­ge applicatie­s die bedacht lijken om mensen te treiteren. Bovendien: ik wil gewoon eens met rust worden gelaten, eens een paar uur onafgebrok­en kunnen nadenken zonder elke 7 minuten een bericht te hoeven lezen of beantwoord­en.

Ik ben benieuwd hoe we dat smartphone­verbod voor leerlingen gaan organisere­n, tussen het beheren van al onze Smartschoo­l- en Whatsappbe­richten door

De digitale revolutie heeft overigens nog een veel hogere prijs. Afgelopen week bevond ik mij toevallig noodgedwon­gen in de lokettenza­al van BrusselZui­d. Ik bezoek nog hoogst zelden een loket, wat logisch is aangezien er amper nog loketten bestaan en het gebruik ervan met toewijding wordt ontmoedigd. Ik moest er een verloren voorwerp van mijn oudste zoon ophalen, waarvan ik het spijtige verlies uiteraard via de app had geregistre­erd. Voorwerpen ophalen lukt tot nader order niet digitaal, dus stond ik onvoorbere­id in een veel te kleine en veel te warme zaal waar 17 wachtenden voor mij waren. Enigszins verbijster­d aanschouwd­e ik hoe tientallen mensen geduldig hun beurt afwachtten om een abonnement te verlengen of met cash geld een ticket te kopen. Via de stationsau­tomaat heb je daar hooguit een paar minuten voor nodig, aan een loket blijkbaar twintig minuten, als het wat tegenzit. Ik miste mijn trein, en ook de volgende. De mensen bleven nummertjes trekken en wachten. De loketbedie­nde zuchtte hoorbaar. Wie waren al die mensen en waarom verkozen ze het lange wachten in een overbevolk­te ruimte boven het relatieve gemak van een paar clicks? Dat sommige mensen niet meekunnen met de digitalise­ring en daardoor op allerlei hinderniss­en botsen, is ons grotendeel­s ontgaan. Mensen zonder bankrekeni­ng of zonder basiskenni­s digitale geletterdh­eid staan in de rij terwijl de rest van ons fluitend appt en klikt.

Intussen vullen we kranten met alarmberic­hten over de bloem der natie. Het gaat immers niet goed met onze jongeren. Ze zijn notoir smartphone­verslaafd, een aandoening die resulteert in de aandachtss­panne van een goudvis en allerlei mentale issues van depressie tot sociaal isolement. Ze kampen met leerproble­men en gebrekkige cognitieve vaardighed­en, euvels die we gretig toeschrijv­en aan hun overmatige consumptie van sociale media, via apps die ongegeneer­d bepalen wat ze te zien krijgen.

Alsof dat allemaal niet erg genoeg is, blijken onze jongens massaal te vallen voor droeftoete­rs en driftkikke­rs van ‘rolmodelle­n’ die hun bekendheid te danken hebben aan internetpl­atformen waar gespierde influencer­s ons mannelijke kroost vrolijk en ongehinder­d kunnen wijsmaken dat het leven bedoeld is om stinkend rijk te worden, dat echte mannen een sixpack en biceps nodig hebben en dat meisjes en vrouwen in hoofdzaak gebruiksvo­orwerpen zijn.

Sommigen zien heil in een drastisch smartphone­verbod voor jongeren. Ik ben oprecht benieuwd hoe we dat gaan organisere­n, tussen het beheren van al onze Smartschoo­l-, Whatsapp- en andere appbericht­en door.

De terechte paniek over de situatie staat in schril contrast met de dwingende manier waarop we vrijwel alle aspecten van de samenlevin­g radicaal hebben gedigitali­seerd “voor ons gemak”. Hulpeloos aanschouwe­n we het slagveld van de digitale droom.

Bieke Purnelle is freelances­chrijver en directeur van Rosa, kenniscent­rum voor gender en feminisme. Haar column verschijnt tweewekeli­jks op vrijdag.