Drukte op het spoor doet NMBS voor verdere groei vrezen
Het Belgische spoornet is geregeld verzadigd. Dat kan nog erger worden, want Infrabel wil meer tijd tussen de treinen laten. De NMBS vreest voor extra obstakels voor haar groeiplannen.
Vier spoortrajecten in België zijn afgelopen zomer officieel verzadigd verklaard door spoorwegbeheerder Infrabel. Vorig jaar was het alleen rond het station van Gent-Sint-Pieters problematisch om nieuwe treinen in te passen en vervolgvertragingen binnen de perken te houden. Intussen staan ook de lijn Mechelen-Vilvoorde, de passage in Sint-Mariaburg in Antwerpen en het traject tussen AthusNord en Autelbas in de provincie Luxemburg op de lijst.
Dat blijkt uit interne documenten, die DeStandaard heeftkunnen inkijken. Een traject wordt verzadigd verklaard als twee concurrenten – bijvoorbeeld de NMBS en Eurostar – op eenzelfde tijdslot azen. “De ene partij kan een trein vijf minuten vroeger laten rijden, of de andere partij kan een andere route kiezen op dat ogenblik. Als er geen oplossing uit de bus komt, verklaren we het traject verzadigd en wijst Infrabel een zogenoemd rijpad toe via prioriteitenregels”, zegt Thomas Baeken van Infrabel. Zo krijgt een internationale trein bijvoorbeeld vaak voorrang op een lokale trein.
Voorrang op lokale trein
Volgens Baeken is het overdreven om het volledige net als structureel verzadigd te omschrijven. “Het aantal onderhandelingen bij conflicterende aanvragen daalde dit jaar, het aantal rijpaden dat wordt toegekend aan de NMBS is gestegen voor 2025”, zegt hij.
Het aantal rijpaden dat Infrabel weigerde, is evenwel gestegen. Vorig jaar waren dat er 13, dit jaar werden 19 tijdsloten niet toegewezen.
Het probleem zal vanaf december mogelijk nog groter worden. Op sommige plaatsen zal er standaard geen drie, maar vier minuten tijd tussen twee treinen worden gelaten. “Dat moet de stiptheid ten goede komen”, zegt Baeken. “Drie minuten is soms erg krap. Met een extra minuut hinderen treinen elkaar minder, en dat moet leiden tot minder vertragingen. De regel wordt doorgevoerd waar mogelijk en heeft geen impact op het transportplan.”
Het spoornet staat verder onder druk door bottlenecks – punten die op langere termijn problemen veroorzaken. Infrabel probeert die tijdig aan te pakken, al is dat in het drukke, wanordelijke België geen sinecure. “In de huidige meerjareninvesteringsplannen 2023-32 is er in budget voorzien, al is dat onvoldoende om alle punten weg te werken”, zegt Baeken. “We willen de beschikbare middelen inzetten op de punten waar ze het meest renderen. Daarover lopen haalbaarheidsstudies.”
Minder aanbod en reizigers
De verzadiging is een van de factoren die maken dat de NMBS het moeilijk acht om de door de regering opgelegde doelstellingen te halen. Ook het personeelstekort, waarover De Standaard donderdag berichtte, gooit roet in het eten. Bovendien maakt het thuiswerken
“Drie minuten tussen twee treinen is soms erg krap. Een extra minuut ertussen moet leiden tot minder vertragingen” Thomas Baeken Infrabel
en een minder snel aantrekkende economie het de NMBS moeilijker. Het aantal reizigers moet volgens de beheersovereenkomst met de overheid 30 procent omhoog tegen 2032, tot 294,2 miljoen. Voorlopig zouden dat er ‘slechts’ 291,9 miljoen zijn, met een aanzienlijk tragere groei in de komende jaren. De NMBS moet tegen 2032 ook 8,3 miljoen treinkilometers extra rijden, boven op de 83,3 miljoen in 2023. Dat einddoel zou gehaald worden, maar met een veel tragere stijging. Dat komt volgens de NMBS door capaciteitsproblemen. Minder aanbod en minder reizigers betekenen ook minder inkomsten.
De NMBS vroeg aan Infrabel een update van de timing van infrastructuurwerken.