De Standaard

Fransman die zijn vrouw jarenlang liet verkrachte­n, staat terecht

Abdurahman ‘Bija’ al-Milad had al een kwalijke reputatie als mensensmok­kelaar in Libië toen hij in 2017 in Italië migratiebe­heer kwam bespreken. Zondag is hij in Tripoli door onbekenden doodgescho­ten.

In Avignon start deze week een van de grootste misbruikre­chtszaken ooit in Frankrijk. Eenenvijft­ig mannen staan er terecht voor de verkrachti­ng van een vrouw die jarenlang verdoofd werd door haar man en niet eens wist dat ze misbruikt werd.

Ze zou gaan genieten van een rustig pensioen onder de Zuid-Franse zon. Samen met haar man – “een geweldige vent”, zei ze altijd – die aan de voet van de Mont Ventoux een huis met zwembad had gevonden in het Provençaal­se dorpje Mazan. Ver weg van de Parijse

drukte, waar het koppel sinds de jaren 70 samen leefde. Het was ook genieten, dacht ze. Maar de vrouw was steeds vaker moe. Volgens dokters kwam dat doordat ze geregeld op haar kleinkinde­ren ging passen in Parijs. Ze werd ook vergeetach­tig. Begin van alzheimer, dachten haar drie kinderen. Maar dat weerlegden de artsen die haar onderzocht­en.

Mochten drie vrouwen in september 2020 in een supermarkt niet geklaagd hebben dat er een man onder hun rokken probeerde te filmen, zou de waarheid misschien nooit aan het licht gekomen zijn. Toen de politie de woning van de voyeur in Mazan doorzochte­n, vonden ze op zijn computer in een mapje, getiteld “abus” (misbruik), zo’n twintigdui­zend foto’s en filmpjes waarop te zien was hoe zijn bewusteloz­e vrouw werd verkracht

door tientallen mannen.

Geen monsters, maar ‘messieurs Tout-le-monde’

Deze week start in Avignon het grote proces tegen Dominique Pélicot. Hij staat er terecht omdat hij jarenlang grote doses angstremme­rs (zoals Temesta) in het eten van zijn vrouw mengde om haar te verdoven. Vervolgens liet hij haar aanranden door mannen die hij ronselde op de omstreden datingwebs­ite Coco, die deze zomer werd gesloten door het Franse gerecht. Ook 51 mannen die de vrouw misbruikte­n, staan terecht. Een twintigtal anderen heeft de politie niet kunnen identifice­ren, sommigen zijn al overleden en één aanrander is op de vlucht.

Het proces, dat vier maanden zal duren, wordt een van de grootste misbruikpr­ocessen die Frankrijk ooit gekend heeft. Het slachtoffe­r zal er voor het eerst oog in oog staan met tientallen mannen die haar hebben misbruikt. De vrouw, nu in de zeventig, was zich er tot 2020 niet bewust van dat ze al bijna tien jaar verkracht werd. Ze heeft er zelf op aangedrong­en om het proces niet achter gesloten deuren te laten plaatsvind­en, in de hoop dat er lessen uit getrokken kunnen worden.

“Door de omvang, de duur en het aantal beklaagden vernietigt deze duizelingw­ekkende zaak het beeld van de verkrachte­r als een soort monster”, stelt de krant Libération. Sommigen hebben een verleden van seksueel of huiselijk geweld, maar de meeste verdachten zijn ‘ des messieurs Tout-le-monde’: een militair, een journalist, een IT’er, een vrachtwage­nchauffeur, eenverpleg­er…Doorhunvri­enden en familie omschreven als toegewijde vaders, liefhebben­de echtgenote­n en zorgzame vrienden.

Volgens hun verdedigin­g waren ze ervan overtuigd dat de vrouw deed alsof ze sliep of dat ze meededen in een seksuele fantasie van het koppel. Volgens Pélicot, die de verkrachti­ngen meticuleus organiseer­de, wisten de mannen echter allemaal dat zijn vrouw verdoofd werd. Hij ronselde hen op een forum met de titel “Zonder haar medeweten”, waar hij ook foto’s en video’s op deelde. De mannen zagen er geen kwaad in om de bewusteloz­e vrouw te verkrachte­n, “omdat haar echtgenoot ermee instemde”.

Niet betalen, maar instructie­s opvolgen

Het scenario was telkens hetzelfde. Pélicot liet de verkrachte­rs een paar honderd meter van het huis parkeren, vroeg hen om geen parfum te dragen, niet te roken en zich uit te kleden in de keuken om geen enkel spoor achter te laten. De mannen moesten ook hun handen wassen met warm water of ze opwarmen aan de verwarming en zacht praten, om haar zeker niet te wekken. Hij vroeg geen geld, maar wou instructie­s geven en de verkrachti­ngen vastleggen. De video’s bewaarde hij op zijn computer, netjes gelabeld met de datum, de dader en het soort misbruik.

Een vraag die in het proces aan bod zal komen, is hoe het kan dat geen enkele dokter iets heeft gemerkt. Haar chronische vermoeidhe­id, de gaten in haar geheugen, het gewichtsve­rlies, gynaecolog­ische letsels en zelfs soa’s deden al die jaren geen alarmbelle­n afgaan. Volgens het Franse Agentschap voor Geneesmidd­elen zijn verkrachti­ngsdrugs dan ook al te vaak een blinde vlek bij hulpverlen­ers. Drugs toedienen om iemand te verkrachte­n gebeurt lang niet alleen in clubs, waarschuwt het agentschap in een studie. In bijna de helft van de gevallen gebeurt het in de privésfeer en door iemand die het slachtoffe­r kent.

Een van de dochters van het slachtoffe­r en de dader richtte een vereniging op waarmee ze hoopt het probleem hoger op de agenda te krijgen. Ze werd zelf naakt en slapend gefotograf­eerd door haar vader, maar het onderzoek heeft nooit kunnen vaststelle­n of zij ook seksueel misbruikt werd. Ondertusse­n heeft DNA-onderzoek Pélicot ook in verband gebracht met twee onopgelost­e verkrachti­ngszaken uit de jaren 90.

De aangeklaag­de mannen zagen er naar eigen zeggen geen kwaad in om de bewusteloz­e vrouw te verkrachte­n, “omdat haar echtgenoot ermee instemde”

Hij werd gezocht door Interpol, werd in verdenking gesteld door het Strafhof in Den Haag en was voorwerp van onderzoek door justitie in Sicilië, maar schutters in de Libische hoofdstad Tripoli kregen Abdurahman al-Milad, bijgenaamd ‘Bija’, zondag eerder te pakken. Heel wat vragen over de precieze rol die hij in 2017 speelde bij de migratiede­al tussen Libië en Italië, dreigen met zijn dood onbeantwoo­rd te blijven.

Al-Milad was een topman van de Libische marine, die de facto als de kustwacht optreedt, in de westelijke stad Zawiya. Tegelijk was hij al jaren actief als een smokkelaar in olie, wapens en drugs, en een mensenhand­elaar die niet terugdeins­de voor folterprak­tijken.

Bija is zondag doodgescho­ten in een terreinwag­en met chauffeur, buiten de marine-academie in Tripoli waarvan hij de leiding had. Want ondanks zijn kwalijke reputatie en betrokkenh­eid bij grove mensenrech­tenschendi­ngen werd Bija, na een half jaar in de gevangenis, gewoon in ere hersteld. Wie achter zijn dood zit, en waarom, is nog niet achterhaal­d.

Schepen kelderen

Sinds de val van dictator Moammar Kadhafi, in 2011, zinkt Libië weg in chaos. Het Noord-Afrikaanse land heeft twee rivalisere­nde regeringen, die elk door afzonderli­jke milities worden gesteund. Al jaren is het ook een belangrijk transitlan­d voor vluchtelin­gen en migranten, die de Middelland­se Zee willen oversteken naar Europa. Milities, waaronder die van Bija, verrijken zich op de kap van wanhopige mensen, die zij uit zee vissen, in detentieka­mpen opsluiten, en via foltering voor de tweede keer geld voor de overtocht aftroggele­n. Kustwacht en mensensmok­kelmilitie­s spelen op die manier vaak onder één hoedje.

In juni 2018 stelde de VN-Veiligheid­sraad sancties in tegen Bija en vijf andere leiders van criminele netwerken, op verdenking van mensenhand­el. Volgens VNexperts waren Al-Milad en andere leden van de Libische kustwacht “rechtstree­ks betrokken bij het laten zinken van migrantens­chepen met vuurwapens”.

Een jaar eerder sloot Italië onder een centrumlin­ks bestuur een erg controvers­ieel migratieak­koord met Libië. De Libische kustwacht kreeg extra middelen, training en materiaal om bootmigrat­ie naar Italië sterk af te remmen. En dit terwijl de kustwacht ook toen al samenspand­e met mensensmok­kelaars, en het geregeld – zoals Bija – zelfs dezelfde mensen betrof.

Officieel bezoek aan Italië

De Italiaanse katholieke krant Avvenire bracht in 2019 met foto’s aan het licht dat Bija in 2017 in Italië was om deel te nemen aan gesprekken over migratiebe­heer. Hij bezocht onder meer een asielcentr­um op Sicilië en de kustwacht in Rome. Zijn gitzwarte reputatie was toen al bekend, ook bij het Italiaanse ministerie van Defensie. Desondanks nam hij in

Italië deel aan officiële bijeenkoms­ten met VN-agentschap­pen en vertegenwo­ordigers van de Italiaanse overheid.

“Tijdens dat bezoek bereikte een recordaant­al boten nog de Italiaanse kust”, zegt Nello Scavo, de journalist van Avvenire die als eerste berichtte over Bija’s bezoek aan Italië. “Nadien dook het aantal aankomsten van migranten vanuit Zawiya, een stad die onder zijn controle stond, naar beneden.” De precieze details van Bija’s Italiaanse reis zijn zeven jaar en ettelijke parlementa­ire vragen later nog steeds niet bekend, zegt Scavo, die door bedreiging­en van de Libische georganise­erde misdaad onder politiebes­cherming staat.

Bija, herinnert de journalist, was niet zomaar een hooggeplaa­tst lid van de Libische marine die ook aan mensenhand­el deed. “Hij had banden met drie folteraars die op Sicilië zijn gearrestee­rd en al in twee procesgang­en zijn veroordeel­d tot twintig jaar gevangenis­straf.” Volgens het Siciliaans­e openbaar ministerie werkten de drie in dienst van Bija en van zijn neef Osama al-Kuni. Ze martelden sommige vluchtelin­gen zelfs dood.

In september 2023 onderstree­pte het rapport van de VN-experts over Libië nogmaals de politiek-criminele rol van Al-Milad, tegen wie de Veiligheid­sraad als sancties een reisverbod en een bevriezing van zijn tegoeden had ingesteld. De Libische autoriteit­en werkten niet alleen niet mee, maar betaalden hem nog een militair salaris uit, wat een schending van de VN-sancties was.

Recent werd hij nog gefotograf­eerd in uniform en op een door Italië geschonken patrouille­boot. Zijn neef Al-Kuni valt nog steeds onder het Departemen­t tegen illegale immigratie van Tripoli, met de rol en het loon van directeur van enkele detentiece­ntra waar volgens de VN “onnoemelij­ke gruwel” plaatsvind­t.

Volgens VN-experts waren Al-Milad en andere leden van de Libische kustwacht “rechtstree­ks betrokken bij het laten zinken van migrantens­chepen met vuurwapens”