De Standaard

Portret van een vader, nietig in het landschap

De dramatisch­e Noorse natuur vat Margreth Olin in een poëtische film. Daarvoor trad ze letterlijk in de voetsporen van haar bejaarde vader.

Blijven stappen. Dat is wat de 84-jarige Jørgen Mykløen doet. De Noor kwam ter wereld met misvormde voeten, maar na een geslaagde operatie begon hij te stappen. En hij is nooit meer opgehouden.

“Als je verhalen wil horen, moet je naar buiten”, drukt hij zijn dochter op het hart. Die dochter, documentai­remaker Margreth Olin, volgt in Songs of earth haar vader een jaar lang op zijn tochten. Tijdens die vier seizoenen krijg je de overweldig­ende natuur van hun geboortegr­ond, het Noorse Oldedal, in al haar facetten te zien.

Het levert wellicht de mooiste natuurdocu­mentaire van het jaar op, die tegelijk geen natuurdocu­mentaire is. Of toch geen klassieke. Voor dartele diertjes bent u hier aan het verkeerde adres. De hermelijn, de arend, de uil, ze komen allemaal aardig in beeld, maar het gaat niet om hen. Ze lijken toevallige passanten.

Bergen, rotsen, ijsmassa’s, watervalle­n: het landschap is de allesoverh­eersende protagonis­t. In dat decor onderneemt Jørgen zijn tochten, nooit zonder zijn twee wandelstok­ken. Onderweg vertelt hij over zijn leven.

Net op tijd gered

Over aardversch­uivingen die boerderije­n verwoestte­n en hele families wegvaagden. Over hoe zijn vader hem als kind met blindedarm­ontsteking over een sneeuwmass­a naar de dichtstbij­zijnde arts moest dragen, en hij maar net op tijd gered werd.

Er klinkt geen heldhaftig­heid door in zijn relaas. Berusting, gekoppeld aan ontzag en liefde voor de natuur voeren de boventoon. Zijn bezorgdhei­d voor de smeltende gletsjer klinkt oprecht.

In dat harde leven hield de band met zijn voorouders hem gaande. Grootvader plantte net voor 1900 een spar die vandaag nog op de bergwand pronkt. “Zulke stevige wortels, die krijgt geen storm ooit omver.” De spar wordt zo de belichamin­g van de generaties die in dit onherbergz­ame stukje Europa overleefd hebben. Een link tussen de natuur en de mens.

Oude volksliedj­es

Tegen het dramatisch­e natuurgewe­ld plaatst Olin poëzie, zowel in toon als in ritme. Haar moeder Magnhild zingt oude volksliedj­es. Die geven de film zijn Engelse naam, hoewel de oorspronke­lijke titel Fedrelande­t, Noors voor vaderland, luidt.

Olin hanteert een breed palet gaande van uitvergrot­e details (luchtbelle­n in een ijslaag, bestuivers in een bloem) tot helikopter- en dronebeeld­en die het landschap in zijn weidse leegheid capteren. Daarin is de stappende mens een nietig stipje.

De vier seizoenen leveren tal van prachtige beelden op, soms op het randje van de overdaad. Het luchtbeeld van een roeibootje op het turkooizen water kan aan Life of Pi tippen. Jørgen die over het spiegelend­e bevroren meer stapt, je mond valt ervan open.

Maar de ontroerend­ste scène is die van het oude paar dat bij de gloed van een kampvuur een liefdevol dansje plaatst. Ik zei het al, dit is geen natuurdocu­mentaire.

Voor dartele diertjes bent u hier aan het verkeerde adres. De hermelijn, de arend, de uil, ze komen allemaal aardig in beeld, maar het gaat niet om hen. Ze lijken toevallige passanten