Topmagistraten klagen aangroei beroepszaken aan
Bij de opening van het gerechtelijke jaar zijn procureurs-generaal ongerust over de achterstand in de stapel zaken in beroep, en over het vertrouwen in justitie.
Wie vandaag een straf krijgt van de politierechter in Gent, bijvoorbeeld wegens dronken of te hard rijden, maar daartegen in beroep gaat, kan nog tot juni 2026 blijven rondrijden. Dan pas kan de zaak in beroep worden behandeld, zei de procureur-generaal van Gent Erwin Dernicourt tijdens zijn openingsrede voor het gerechtelijk jaar. Die lange wachttijd in Gent is een gevolg van de ‘stock’ aan verkeerszaken die in beroep moeten worden behandeld. Die telt momenteel 1.400 dossiers. In Dendermonde is er een wachttijd van vijftien maanden.
“Er was behoorlijk wat commotie in de media over de betekening van het verval van recht tot sturen na een veroordeling (kortweg: de intrekking van het rijbewijs, red.), naar aanleiding van het tragische verkeersongeval in Ruddervoorde”, zei Dernicourt. In augustus kwam een heel gezin om nadat het was aangereden door een man die in 2021 een rijverbod opgelegd had gekregen, maar die uitspraak nooit officieel ontving. “Maar heeft iemand er al bij stilgestaan dat mogelijke recidivisten in het verkeer nog vijftien maanden rondrijden voor hun proces begint?” Ook bij strafzaken in het rechtsgebied Gent is het soms lang wachten op de behandeling in beroep. In Dendermonde gaat het bijvoorbeeld om elf maanden.
Conflictcultuur
Ook de procureur-generaal van Brussel ging tijdens zijn openingsrede in op de stock aan strafdossiers in zijn rechtsgebied (Vlaamsen Waals-Brabant en Brusselhoofdstad). De laatste tien jaar is de stapel bij dat hof van beroep met 1.863 zaken toegenomen. De stijging doet zich vooral voor bij de Franstalige kamers. Tegelijk stelt procureur-generaal Frédéric Van Leeuw vast dat het aantal seponeringen om ‘opportuniteitsredenen’ alleen maar toenam. Die motivatie voor een seponering betekent doorgaans dat de politie er geen capaciteit voor heeft. “Vooral het aantal zaken dat geen gevolg kreeg vanwege andere prioriteiten bij opsporings- en vervolgingsbeleid, kende een onrustwekkende evolutie”, zei Van Leeuw. “Tussen 2018 en 2023 steeg dat van 7.334 naar 16.523 zaken, een stijging van liefst 125 procent.”
De cijfers zijn voor Van Leeuw slechts een opstap naar dé kwestie bij justitie vandaag: het dalende vertrouwen dat de bevolking in het gerecht heeft. Volgens de jongste Justitiebarometer is het vertrouwen van de burgers gedaald van 66 procent in 2007 naar 54 procent in 2024.
“Willen we dat mogelijke recidivisten in het verkeer nog vijftien maanden rondrijden voor hun proces begint?”
Erwin Dernicourt Procureur-generaal van Gent
Van Leeuw verwijst ook naar een groeiende conflictcultuur. “Niet alleen op internationaal niveau, maar ook binnen onze sociale relaties. Die spanningen komen vroeg of laat bij justitie terecht: de toename van het geweld in onze hoofdstad is niemand ontgaan.”
Een gevolg daarvan is de stijging van het aantal assisendossiers, wat weer gevolgen heeft voor de gerechtelijke achterstand. Elke zaak “ontneemt voor aanzienlijke periodes meerdere rechters en procureurs uit de kamers waar ze hun ambt uitoefenen”, stelt Van Leeuw nog.