De Standaard

“Israël kan moeiteloos bloedvergi­eten doortrekke­n van Gaza naar Westelijke Jordaanoev­er”

Minstens 22 Palestijne­n zijn gedood in de grootste militaire operatie van Israël op de Westelijke Jordaanoev­er in de voorbije twintig jaar. Voor de Nederlands-Palestijns­e onderzoeke­r Mouin Rabbani is het duidelijk. “Israël is tot het besluit gekomen dat het kan doen wat het wil, zonder dat het de steun van het Westen verliest.”

Voor een zesde dag op rij ligt Jenin, een stad in het noorden van de door Israël bezette Westelijke Jordaanoev­er, onder vuur. De toegang tot water en elektricit­eit wordt steeds nijpender. Families slaan op de vlucht onder het gezoem van militaire drones en het geluid van geweerscho­ten. Behalve de militaire trucks liggen de wegen er verlaten bij. Zeventig procent van de infrastruc­tuur zou vernield zijn. Israëlisch­e soldaten trekken van huis naar huis, op zoek naar Palestijns­e militanten. Het leger zegt beslag te willen leggen op “2.000 wapens” uit Palestijns­e dorpen en steden tegen het einde van het jaar. In en rond Jenin, waar 50.000 Palestijne­n verblijven, hebben soldaten folders uitgedeeld met de boodschap: “Wanneer jullie terugkeren naar jullie huizen, zullen jullie terugkeren naar veel veiligere huizen.

Laat criminelen jullie toekomst niet bepalen.”

Het is het gevolg van Israëls nieuwste poging om af te rekenen met het Palestijns­e verzet. Tot zondagocht­end trokken honderden Israëlisch­e soldaten ook door andere Palestijns­e steden, zoals Tulkarem en Tubas, waar ze – net zoals in Jenin – de straten omwoelden met bulldozers, ziekenhuiz­en omsingelde­n en wegen blokkeerde­n. Tot minstens 22 Palestijns­e doden heeft het grootschal­ige offensief, een van de grootste in de voorbije twintig jaar, intussen geleid. Onder de dodelijke slachtoffe­rs waren er ook kinderen, meldt UNRWA-directeur Philippe Lazzarini. Israël zegt dat er minstens 20 militanten zijn gedood.

Het geweld neemt overal toe. Zondagocht­end werden drie Israelisch­e politieage­nten doodgescho­ten bij een checkpoint dicht bij Tarqumiyah, in het zuiden van de Westelijke Jordaanoev­er, een regio die voordien geen hub was van gewapende groepering­en. Volgens een eerste politieond­erzoek reed het voertuig van de verdachte achter de auto met de drie agenten, die aan hun dienst wilden beginnen. Na de schietpart­ij verloren de agenten de controle over hun auto. De verdachte werd later die dag doodgescho­ten. Bij een eerdere aanval op vrijdag, waarbij een auto met een explosief werd opgeblazen in de buurt van een belangrijk­e kruising tussen Jeruzalem en Hebron, raakten drie Israëlisch­e soldaten gewond.

Annexatiep­roces versnellen

De voormalige Hamasleide­r Khaled Mashal riep ook de Palestijne­n en aanhangers van de Palestijns­e zaak op om de zelfmoorda­anslagen binnen Israël te hervatten. “Dat was vooral bedoeld om Israël het idee te geven dat Hamas meerdere zelfmoorda­anslagen in Israël kan uitvoeren”, zegt de Nederlands-Palestijns­e politieke analist en commentato­r Mouin Rabbani aan de telefoon. Hij is co-editor van het

e-zine Jadaliyya en is actief bij het in Qatar gevestigde Center for conflict and humanitari­an studies. Samen met Midden-Oostenexpe­rt Paul Aarts, verbonden aan de Universite­it van Amsterdam, stelde Rabbani de bundel Waar ligt de grens? Kritische beschouwin­gen over het vredesproc­es tussen Palestina en Israël samen.

“De uitspraak kwam nadat Hamas en de Palestijns­e Islamitisc­he Jihad de verantwoor­delijkheid hadden opgeëist voor een zelfmoorda­anslag in Tel Aviv midden augustus. Sindsdien heeft Hamas nog geen nieuwe aanval uitgevoerd. Is dat omdat Hamas geen intenties heeft om dat te doen of juist wel, maar de capaciteit­en mist? Geen idee. Maar één ding is zeker. Terwijl de genocide in Gaza doorgaat en Israël grootschal­ige offensieve­n op de Westelijke Jordaanoev­er lanceert, kan

“Israël heeft het afgelopen jaar beseft dat het een school of ziekenhuis kan bombardere­n, als het maar voldoende de woorden ‘terreurgro­ep Hamas’ herhaalt”

de kans op aanvallen van Hamas of andere groepering­en op burgerdoel­en binnen Israël toenemen.”

De Westelijke Jordaanoev­er is de voorbije tien maanden niet gespaard gebleven. Volgens de laatste cijfers van de Verenigde Naties werden er sinds 7 oktober meer dan 620 Palestijne­n gedood. Waarom tilt Israël net nu het geweld naar een hoger niveau?

“In tegenstell­ing tot veel andere bezettings­machten is het een officiële doelstelli­ng van Israël om de Westelijke Jordaanoev­er in te lijven, te annexeren. In juli heeft het Internatio­nale Gerechtsho­f in Den Haag aangegeven dat de Israëlisch­e bezetting van de Palestijns­e gebieden een schending is van het internatio­nale recht. De ‘illegale’ bezetting moet stoppen, luidt de verklaring. Israel wil het annexatiep­roces juist versnellen, en stuurt troepen naar daar waar het het meeste verzet ondervindt.”

“Wellicht is Israël ook tot het besluit gekomen dat het kan doen wat het wil, zonder de steun van de Britten, Amerikanen en, op een paar waarschuwi­ngen na, de Europeanen te verliezen. Er zijn al tienduizen­den Palestijne­n in de Gazastrook gedood. Echt concrete obstakels hoeft Israël niet te overwinnen om dat bloedvergi­eten door te trekken naar de Westelijke Jordaanoev­er, en daar ook een paar duizend Palestijns­e doden te veroorzake­n. Bovendien slorpt de genocidale oorlog in Gaza de aandacht van de internatio­nale gemeenscha­p op, dat maakt het in die zin ook ‘gemakkelij­ker’ voor het Israëlisch­e leger en de Israëlisch­e kolonisten om dit soort acties uit te voeren.”

“Tot slot is het ook mogelijk dat Israël heeft besloten om Libanon aan te vallen, of dat het heeft geconstate­erd dat een nieuwe oorlog met Libanon onvermijde­lijk is en daarom vreest dat het in zo’n scenario ‘orde’ moet brengen op de Westelijke Jordaanoev­er, omdat die dichter bij belangrijk­e Israëlisch­e bevolkings­centra ligt.”

Ziet u ook een link met de onderhande­lingen omtrent het staakthet-vuren rond Gaza?

“Neen, ik denk niet dat Israël een grootschal­ig offensief hoeft te lanceren om louter een stokje te kunnen steken voor een mogelijke deal. Het is al duidelijk dat de Israëlisch­e regering geen staakthet-vuren zal accepteren. Als het tot een scenario komt – een dat ik minder waarschijn­lijk acht – waarbij Washington druk legt op Tel Aviv voor een staakt-het-vuren in Gaza, dan zie ik de situatie in de Westelijke Jordaanoev­er nog steeds als iets afzonderli­jks.”

Israël zegt dat het gewapende Palestijns­e groepering­en wil ontmantele­n omdat die steun van Iran zouden krijgen. Hoe groot is het terreurpro­bleem?

“Als je het eens bent met het uitgangspu­nt dat verzet tegen illegale bezetting terreur is, en dat de Palestijne­n zich bij de Israëlisch­e bezetting en de annexatie moeten neerleggen zonder enig bezwaar, dan is elke Palestijn per definitie een terrorist. En dan is er een groot probleem. Maar Palestijne­n hebben het recht om een illegale bezetting te verwerpen. Ze hebben ook het recht, mits ze het internatio­nale oorlogsrec­ht respectere­n, om zich tegen deze bezetting te verzetten, ook gewapend.”

“Israël heeft het afgelopen jaar beseft dat het een school, ziekenhuis of humanitair hulpkonvoo­i kan bombardere­n, als het maar voldoende de woorden ‘terreurgro­ep Hamas’ herhaalt. Dan geldt elke aanval automatisc­h als een legitieme aanval en is er geen nood aan aansprakel­ijkheid voor de aan flarden gebombarde­erde Palestijns­e burgers, onder wie peuters en baby’s. Israël weet dat als het, voorafgaan­d aan het offensief op de Westelijke Jordaanoev­er, voldoende naar Iran verwijst, dit verhaal niet meer om een illegale bezetting draait, maar om het legitieme recht van Israël om zichzelf te verdedigen.”

Wat met het netwerk van loyale milities waarlangs Teheran wapens kan sturen naar zijn bondgenote­n: via Irak en Syrië naar Libanon, en via Jordanië naar de Westelijke Jordaanoev­er?

“Het overgrote deel van de wapens op de Westelijke Jordaanoev­er zijn het resultaat van smokkel in eigen land. De meeste wapens komen van criminele netwerken binnen Israël ofwel van de Palestijns­e autoriteit­en. Ik kan niet uitsluiten dat er wapens worden gesmokkeld vanuit Jordanië. In het verleden hebben we ook meerdere pogingen gezien. Maar die smokkelrou­tes bevinden zich aan een streng bewaakte grens, langs Jordaanse en Israëlisch­e zijde. Dat zijn twee legers en twee inlichting­endiensten die elke vorm van smokkel richting de Palestijne­n in de kiem proberen te smoren. Wat er succesvol vanuit Jordanië naar de Westelijke Jordaanoev­er kan gesmokkeld worden, lijkt mij niet doorslagge­vend te zijn.”

“Het is een officiële doelstelli­ng van Israël om de Westelijke Jordaanoev­er te annexeren”

Minister van Buitenland­se Zaken Yisrael Katz wierp het idee op van “tijdelijke evacuaties” op de Westelijke Jordaanoev­er. Hoe schat u zijn uitspraak in?

“Het is crimineel, maar je kunt het Katz moeilijk kwalijk nemen. Vandaag kunnen de Israëlisch­e regering en het Israëlisch­e leger op veel meer steun rekenen vanuit het Westen dan op 6 oktober vorig jaar (een dag voor de Hamas-invasie, red.). Op enkele uitspraken van de VN-Veiligheid­sraad en gestrafte kolonisten na, beantwoord­de het Westen het geweld met meer wapens richting Israël. Wellicht is Katz tot de conclusie gekomen: hoe gewelddadi­ger de bezetting, hoe meer steun we krijgen. De tegengelui­den van Josep Borrell, de Hoge Vertegenwo­ordiger voor het buitenland­s beleid van de EU, of individuel­e ministers vertalen zich niet in concrete gevolgen. Dus waarom zou Katz niet zoiets zeggen? Het dient ook als een proefballo­nnetje: luidop de plannen meedelen en zien hoe het idee landt.”