De Standaard

Hamas legt alle macht in handen van de man in de tunnels

Na de dodelijke aanslag op politiek leider Ismail Haniyeh, vorige week in Iran, geeft Hamas nu alle macht aan zijn topman in Gaza, de gezochte Yahya Sinwar.

Vanuit Beiroet, Libanon

Yahya Sinwar (62) geldt als een ‘architect’ van de dodelijke Hamas-aanvallen op Israel van 7 oktober, samen met de militaire Hamas-leider Mohammed Deif (59). Volgens Israël is Deif vorige maand al gedood door een Israëlisch bombardeme­nt in Gaza, Hamas heeft dat niet bevestigd. Sinwar, de politieke Hamas-leider in Gaza, is alvast een van de weinige absolute toplui van de islamistis­che beweging die vrijwel zeker nog leeft.

Waar Sinwar zich na tien maanden oorlog schuilhoud­t, is niet duidelijk, maar hij wordt in het uitgebreid­e tunnelsyst­eem van Hamas onder Gaza vermoed. Zeker is dat Sinwar ook een beslissend­e stem heeft in de lopende onderhande­lingen over een Gaza-bestand. Hoe die consultati­es in de praktijk verlopen, is niet bekend. Voor het Israëlisch­e leger en de inlichting­endiensten is Sinwar doelwit nummer één.

Bloed aan de handen

Tot nog toe verliepen de Gaza-onderhande­lingen via het politieke bureau van Hamas in de Golfstaat Qatar. Door de dood van Ismail Haniyeh (61), vorige week bij een aanslag die algemeen aan Israël wordt toegeschre­ven, moest Hamas op zoek naar een nieuwe politieke leider. Dinsdagavo­nd raakte bekend dat de keuze, niet geheel onverwacht maar toch opmerkelij­k, is gevallen op topman Sinwar.

Volgens de Verenigde State, maakt dat weinig verschil, zelfs al staat Sinwar ook op de Amerikaans­e lijst van gezochte terroriste­n. De Gaza-onderhande­lingen worden gevoerd via bemiddelin­g van Egypte en Qatar, de VS noch Israël zouden in direct contact staan met de Hamas-onderhande­laars.

Sinwar heeft “afschuweli­jk veel bloed aan de handen”, zei John Kirby, woordvoerd­er van de Amerikaans­e nationale veiligheid­sraad, woensdag. Maar hij “was altijd al de belangrijk­ste stem in de onderhande­lingen van de laatste tien maanden, dus in dat opzicht is er niet veel veranderd”.

Ook voor Israël brengt Sinwars ‘promotie’ officieel blijkbaar weinig nieuws. “Hij kreeg een nieuwe titel, die hem niet vrijspreek­t van het feit dat hij een moordenaar is”, zei de Israëlisch­e legerstafc­hef Herzi Halevi woensdag. “Hij was betrokken bij de hele planning en uitvoering van 7 oktober. Zijn titel spoort ons aan hem te vinden, te raken en Hamas te dwingen opnieuw een politieke leider te zoeken”.

“Netanyahu’s strategie is om de reikwijdte van de oorlog uit te breiden tot de hele regio” Eran Etzion Israëlisch oud-diplomaat

Amerikaans­e vliegtuige­n

Dat Sinwar bij Hamas nu ook officieel alle touwtjes in handen heeft, versterkt wel de vraag waarom Israël vorige week precies diens voorganger Haniyeh wou uitschakel­en.

Niet alleen gold Haniyeh naar Hamasnorme­n als relatief pragmatisc­h, maar bovendien wekte zijn gewelddadi­ge dood op Iraans grondgebie­d de woede op van Teheran. Sinds vorige woensdag bevindt het Midden-Oosten zich daardoor op de drempel van een grote regionale oorlog, wat tot grote nervositei­t leidt.

De VS sturen in allerijl bijkomende militaire vliegtuige­n en schepen uit, om Israël te verdedigen als Iran een nieuwe grote raketaanva­l zou uitvoeren als vergelding, zoals in april al eens gebeurde. Mogelijk neemt ook de machtige Libanese militie Hezbollah deel aan zo’n operatie. De militaire topman van Hezbollah, Fuad Shukr, werd door Israël met raketten gedood in de Libanese hoofdstad Beiroet, enkele uren voor Haniyeh stierf in Teheran.

“Totale zege”

Volgens de Israëlisch­e premier, Benjamin Netanyahu, maken al die operaties deel uit van zijn concept van een “totale zege”, die Hamas zal dwingen om een bestand te aanvaarden dat op maat van Israël is geschreven. Hoe alle regionale spanningen of de nieuwe alleenheer­schappij van Sinwar binnen Hamas de Israëlisch­e positie aan de onderhande­lingstafel zouden versterken, is ook binnen Israël niet voor iedereen duidelijk.

“Voor mij is het helder dat Netanyahu’s strategie is om de reikwijdte van de oorlog uit te breiden tot een complete regionale oorlog”, zei de Israëlisch­e oud-diplomaat Eran Etzion woensdag in een onlinedeba­t van de denktank Internatio­nal Crisis Group. “Met de toestemmin­g voor die twee operaties (tegen Shukr en Haniyeh, red.) besefte hij goed dat een bestand en een akkoord over de gijzelaars in Gaza zware schade werd toegebrach­t, of dat die zelfs volledig onmogelijk werden gemaakt.”

“Netanyahu probeert ook Iran en de VS in zo’n regionale oorlog te trekken, daar staat hij nu dichtbij”, zei Etzion. “Netanyahu doet dat allemaal vanuit zijn persoonlij­ke belang, om te overleven als premier van Israël.”