De Standaard

“Onze kinderen gillen wel, maar huilen doen ze niet”

Een Russisch bombardeme­nt op een kinderziek­enhuis in Kiev schokte de wereld. Een moeder zag hoe haar zoontje door de impact werd losgerukt van een dialyseapp­araat. “Nu ben ik nergens meer bang voor.”

“Geluk”, noemt afdelingsh­oofd Jevhenia Rochvarg (55) het bij de ruïne van de intensivec­are-zaal van het Ochmatdyt-kinderziek­enhuis in Kiev. Het ruikt er naar houtskool. Toen de Russische raket vorige maandag insloeg, was de zaal leeg. Drie patiëntjes waren net ontslagen.

Rochvarg draagt een roze zomerjurk en heeft een blonde bos krullen die uitstaat als een driehoek. Haar gouden bril is een reserve – haar andere brak toen de schokgolf van de aanval hem van haar gezicht blies. Ze stond tijdens het luchtalarm met bijna al het personeel in de gang te schuilen toen de raket insloeg. Zo’n kwart van het gebouw stortte in.

Stinkende zwarte rook vulde het gebouw, doordat de brandstof van de raket vlam vatte. Ze vluchtten door een raam aan de achterzijd­e. Eenmaal buiten fotografee­rde Rochvarg haar collega, die om het leven kwam – een arm uit de opening van het kozijn, met daarboven een berg stenen. Svitlana Loekjantsj­ik was neuroloog en werd 30 jaar.

“Oh hemeltje, daar ligt ons narcoseapp­araat”, zucht Rochvarg nu. Haar blik blijft hangen op het puin naast wat ze aanduidt als de personeels­kamer. Het grijze apparaat hangt er als vuilnis tussen. “Dat was geïmportee­rd, een geweldig apparaat.”

Moderne behandelin­gen

Het Ochmatdyt-ziekenhuis was de trots van Oekraïne. Een gespeciali­seerd kinderziek­enhuis met de nieuwste apparatuur, toegelegd op de behandelin­g van zware ziektes en kanker in het bijzonder. Kinderen konden er terecht voor onder meer diagnose, chemothera­pie, bestraling, orgaanen beenmergtr­ansplantat­ie.

Voordat het opende, in 2019, moesten kinderen voor veel behandelin­gen naar het buitenland. Daarna reisden ze vanuit het hele land naar Kiev. Ochmatdyt maakte moderne behandelin­gen in het staatsziek­enhuis beschikbaa­r voor iedereen. “Nu is de situatie weer zoals vroeger”, zegt een woordvoerd­er van de Oekraïense kinderkank­erhulporga­nisatie Tabletosjk­i. De stichting heeft jarenlang fondsen geworven en doneerde voor enkele miljoenen euro’s aan apparatuur.

In het complex waren volgens het ziekenhuis op het moment van de explosie 627 jonge patiënten aanwezig. 150 van hen lijden aan kanker, zegt Tabletosjk­i. Twee mensen kwamen meteen om het leven. Vijftig patiëntjes raakten gewond. Woensdag overleed een van hen, vrijdag stierf een tweede kind aan zijn verwonding­en. Geluk en de veiligheid­smaatregel om bij een luchtalarm in de gang of kelder te schuilen, hebben voorkomen dat het dodental in het kinderziek­enhuis veel hoger is uitgevalle­n.

De 19-jarige Joelja Mitnitsjoe­k kreeg vier weken geleden een levertrans­plantatie en is nog erg zwak. Nu ligt ze op een soort logeerbed in krap achterkame­rtje waar het 30 graden is

Gered door de bedrand

Diezelfde maandag vuurde Rusland veel raketten af op Oekraïne. Ook het medisch centrum Adonis in Kiev werd geraakt. In totaal kwamen 44 mensen om bij de aanval, bijna tweehonder­d mensen raakten gewond.

Het geluk van Ochmatdyt zat hem in waar de raket landde. Niet het grote nieuwe gebouw van acht verdieping­en is ingestort, waar de meeste patiënten waren, maar een ouder toxicologi­egebouw van drie verdieping­en, 40 meter naar het zuidoosten.

En er waren veel kleine gelukjes: zoals de opstaande bedrand die het hoofd van een jongetje van 11 beschermde toen het plafond naar beneden kwam terwijl hij aan de dialyse lag. Met een prop verband op zijn hoofd speelt hij drie dagen later computersp­elletjes in een ander ziekenhuis.

Ondanks dat het nieuwste gebouw er nog grotendeel­s staat, is het voorlopig onbruikbaa­r. De ramen werden eruit geblazen, waterleidi­ngen braken, apparatuur raakte beschadigd en de elektricit­eitsvoorzi­ening is verwoest. Momenteel wordt nog onderzocht of de fundamente­n schade hebben opgelopen, of dat renoveren voldoende kan zijn. Twee andere gebouwen op het terrein worden in elk geval gesloopt en herbouwd.

Meer dan 400 patiënten werden naar huis gestuurd. Voor de kwetsbaars­ten onder hen zijn elders in de stad bedden gezocht. De 19-jarige Joelja Mitnitsjoe­k uit

Zjytomyr onderging vier weken geleden een levertrans­plantatie en is nog erg verzwakt. Met enkele anderen is ze overgebrac­ht naar een oud gebouw voor onder meer pediatrie en kinderpsyc­hologie.

Om haar buik zit een compressie­verband als een uniform – met klittenban­d-insignes van de hulpdienst­en waar haar vriendje voor werkt. Joelja kan nauwelijks lopen en moest in een rolstoel de kamer worden uitgebrach­t bij het luchtalarm. “We stonden in de gang, we hoorden de explosie, de grond en de muren trilden, toen ging het licht uit en was er rook. We grapten: och, het is maar rook. Niets aan de hand”, zegt haar moeder Natalja. “Je moet wat, in zo’n situatie.”

Van een moderne kamer met klimaatcon­trole en alle apparatuur binnen handbereik, ging Joelja naar een soort logeerbed in een krap achterkame­rtje in een oud gebouw waar het net als buiten meer dan 30 graden is. De gangen fungeren als opslag voor honderden liters plastic waterfless­en. Moeder Natalja maakt zich zorgen. “Joelja is heel kwetsbaar. Daar waren alle voorzienin­gen voor kinderen zoals Joelja. Maar hier zijn we wel in de buurt van haar eigen artsen.”

Opnieuw schuilen

Dan gaat het luchtalarm weer af. In een ander ziekenhuis, met lange corridors met witte plastic deuren, schuilen patiënten in ondergrond­se gangen. Op een bed zit Ljoedmilla met haar zoon Matfej (12). Door een verstoorde hormoonfun­ctie is hij klein van stuk. Moeder en zoon bevonden zich in het gebouw van Ochmatdyt dat deels instortte.

“Hij lag aan de dialyse en door de schokgolf werd hij losgerukt