De Standaard

Met flinterdun programma zet Trump zijn partij ook inhoudelij­k naar zijn hand

De machtsgree­p leek al totaal, toen Donald Trump zijn tegenstand­ers buitenspel zette en zijn schoondoch­ter voorzitter van de Republikei­nse partij werd. Ook op het partijprog­ramma drukt hij nu zijn stempel.

America first: a return to common sense. Zo heet het flinterdun­ne partijprog­ramma dat de voorbije weken werd samengeste­ld door een commissie, die de stempel van Donald Trump droeg. Normaal gezien zijn het de vijftig staten die twee leden voor de commissie aanduiden. Maar dit jaar verliep het anders. De partij, met Trumps schoondoch­ter Lara als voorzitter, heeft zelf de leden van die programmac­ommissie aangeduid. De bespreking­en waren niet openbaar, zoals anders, maar achter gesloten deuren.

Het partijprog­ramma dat deze week formeel wordt goedgekeur­d, lijkt op veel terreinen een coherenter­e versie van een Trump-rally, zij het sterk afgezwakt wanneer bepaalde standpunte­n de partij en Trump stemmen kunnen kosten. Zelfs enkele heilige huisjes van de partij moesten daarom sneuvelen. Trump gaat er – met reden – van uit dat openlijke protesten toch beperkt zullen blijven.

Project 2024

Recent distantiee­rden Trump en zijn acolieten zich van enkele van de meest controvers­iële plannen voor een tweede termijn. Al maanden schreven topjournal­isten zoals Maggie Haberman over Trumps grote interesse voor Project 2024. Dat is een door uiterst conservati­eve organisati­es opgesteld telefoonbo­ek met vaak ronduit antidemocr­atische beleidspla­nnen. Zo zou de volledige federale ambtenarij worden afgedankt en vervangen door contractue­len, die hun trouw aan de ideeën van de president eerst moeten aantonen.

Maar de jongste twee weken doet Trump opeens of hij daar nog nooit van gehoord heeft. Slechts onderdelen worden behouden in het programma – zoals de afschaffin­g van “radicale Democratis­che ideeën in de academisch­e wereld, het leger en de overheid” (waarmee onder meer het diversitei­tsbeleid wordt bedoeld).

Nog opvallende­r is een halve bocht rond abortus. Trump benoemde als president de uiterst conservati­eve rechters die Roe vs. Wade (het federaal gegarandee­rde recht op abortus) afschaften. Sindsdien namen tientallen conservati­eve staten strenge abortuswet­ten aan. Christelij­k-conservati­eve kiezers hoopten op een stap verder: een nationaal opgelegde regeling die liberale staten zou terugfluit­en. Dat voornemen stond in het partijprog­ramma van 2016, en 2020. Maar Trump weet dat abortus zijn achilleshi­el kan zijn. Daarom wordt nu alleen nog vermeld dat “de grondwet het recht op leven garandeert”, en dat daarom “staten altijd dat recht op leven in wetten mogen gieten”. Maar “iedere staat beslist zelf” is dat – geen stap naar een algemeen abortusver­bod.

Sociaal tintje

Nog zo’n knieval voor de brede publieke opinie is dat het huwelijk niet langer een zaak van man en vrouw wordt genoemd. Trump wil zich voorstelle­n als “niet zo radicaal”. Het risico is dat witte evangelisc­he christenen, een zeer belangrijk­e peiler van zijn achterban, dat niet pikken. Organisati­es zoals de Faith and Freedom Coalition ver

Een knieval voor de brede publieke opinie is dat het huwelijk niet langer een zaak van man en vrouw wordt genoemd

bergen hun teleurstel­ling. Anderen, zoals Mike Pence, Trumps hyperchris­telijke voormalige vicepresid­ent, doen dat niet. De voorzitter van de Family Research Council moppert dat “belangrijk­e principes gedumpt worden, zonder inspraak”.

Het nieuwe partijplat­form heeft zowaar ook een sociaal tintje: in de partij van lage belastinge­n en zware besparinge­n mag er “geen dollar meer bespaard worden op Medicaid en sociale zekerheid”.

Het levert in liberale media kanttekeni­ngen op over de geloofwaar­digheid: het programma is zo dun, dat het probleemlo­os verticaal geklasseer­d kan worden.

Ongeziene facelift

Het trumpisme is zeker niet opeens soft geworden. Het economisch­e deel is radicaal-protection­istisch, met de nadruk op draconisch­e invoerheff­ingen – met name tegen China. En het hoofdgerec­ht is en blijft een keihard immigratie­beleid, met de al herhaaldel­ijk beloofde massadepor­taties van mensen zonder papieren: samen met de aan Joe Bidens beleid toegewezen hoge inflatie blijft dat dé speerpunt van de campagne.

De ingrepen kunnen gerelative­erd worden, schrijft The New York Times. Maar een zo ingrijpen

de ideologisc­he facelift, puur om de verkiesbaa­rheid van één kandidaat nog te verhogen, is wel ongezien. Het illustreer­t hoe onaantastb­aar de keizer geworden is. Hij is zo machtig dat er ook een geheel nieuw punt is toegevoegd: “Recente door de Democraten geleide politieke vervolging­en moeten onmiddelli­jk worden stopgezet.”