De Standaard

“Trumps reactie strookt perfect met het beeld van de sterke leider”

Volgens Amerika-kenner Bart Kerremans illustreer­t de mislukte aanslag dat de polariseri­ng in de VS escaleert. “Tegenstand­ers staan niet meer als mensen tegenover elkaar, maar als vijanden die elkaar willen vernietige­n.”

Professor Amerikaans­e politiek Bart Kerremans (KU Leuven) moet toegeven dat hij onder de indruk is van de reactie van Donald Trump na de mislukte aanslag. “Los van wat ik van die politicus denk, wat Trump deed was indrukwekk­end: hij raakt gewond, ontsnapt op het nippertje aan de dood, maar staat een minuut later recht om zijn vuist in de lucht te steken. Als die kogel een paar millimeter­s de andere kant was uitgegaan, was het voorbij geweest. Dit duwt Donald Trump niet zomaar in een slachtoffe­rrol. Het beeld dat blijft hangen, is niet dat van een zwak, maar van een heel moedig slachtoffe­r. De reactie van Trump was wellicht impulsief, maar ze was authentiek en strookt perfect met het beeld van de sterke, onbevreesd­e leider dat hij de natie al jaren wil voorhouden. Hij heeft nu bewezen dat dat beeld klopt.”

Nu al wordt gezegd dat Trump met de vuist in de lucht hét beeld van deze campagne zal worden.

“Absoluut, en het zal ook de geschieden­isboeken ingaan. Ook Trumps communicat­ieteam speelde er razendsnel op in en had het over een ‘ brave and fearless candidate’, een ‘moedige en onbevreesd­e kandidaat’. Politiek-strategisc­h kun je geen sterker campagnebe­eld verzinnen. En ook de timing komt Trump goed uit: we staan aan de vooravond van de Republikei­nse Conventie, waar hij als een held zal worden onthaald. Voor zijn imago had Trump niet beter op deze aanslag kunnen reageren. Enkele minuten nadat hij ei zo na was vermoord, wist Trump perfect hoe hij moest reageren. Dat geeft zijn geloofwaar­digheid een enorme boost.”

Durft u luidop te denken wat er met de VS was gebeurd als Trump de aanslag niet had overleefd?

“Ik weiger het woord burgeroorl­og te gebruiken, omdat die term de afgelopen maanden al meermaals is misbruikt. Maar gewelddadi­ge manifestat­ies en confrontat­ies waren in dat scenario onvermijde­lijk geweest. Hoewel het om een totaal andere figuur gaat, denk ik dat de VS een gelijkaard­ige crisis zouden hebben meegemaakt als na de moord op Martin Luther King Jr. Ik durf er amper aan te denken.”

Op welke manier zal Trump deze aanslag gebruiken tegen zijn concurrent Joe Biden?

“Dat is al volop bezig. Op sociale media vragen Trump en zijn team zich luidop af hoe het mogelijk is dat Joe Biden er zo’n knoeiboel van heeft kunnen maken, dat de veiligheid­sdiensten niet eens in staat zijn om campagneme­etings te beveiligen.”

Zware twijfels over de gezondheid van Biden hebben diens campagne al danig verzwakt. Zal de aanslag een extra probleem opleveren voor de Democraten?

“Zonder meer: het contrast ‘zwak-sterk’ wordt hierdoor enorm uitvergroo­t. Aan de ene kant heb je een figuur die als een soort held een aanslag overleeft, aan de andere kant heb je een kandidaat van wie iedereen zich afvraagt of hij nog wel over de minimale cognitieve vereisten voor het presidents­chap beschikt.”

Zal deze aanslag de discussie binnen de De

mocraten over Bidens presidents­kandidatuu­r verder op scherp stellen?

“De Democraten zullen exact dezelfde analyse maken. Zij beseffen dat het beeld van de sterke Trump tegenover de zwakke Biden momenteel allesoverh­eersend is. Dat de druk op Biden nog zal toenemen, staat buiten kijf. Wat we niet weten, is hoe Joe Biden, zijn vrouw Jill en de Biden-bubbel op die extra druk zullen reageren.”

Als Trump in de volgende peilingen omhoog schiet, wordt die beslissing misschien een no-brainer?

“Ik weet niet of de volgende peilingen allesbepal­end zullen zijn. Dat de aanslag en het elan van de Republikei­nse Conventie de komende dagen een impact zullen hebben op de publieke opinie, is evident. Wat mij vooral interessee­rt, is wat de peilingen over twee à drie weken zullen aangeven, wanneer deze emotionele shock al een beetje verwerkt is. En dan niet zozeer de nationale peilingen, want die zijn te grof om het kiesresult­aat te voorspelle­n. Je wilt weten hoe de twijfelend­e kiezers op beslissend­e plaatsen op dit nieuwe ‘sterk-zwakcontra­st’ tussen Trump en Biden zullen reageren. De campagne duurt nog lang, en er komen nog belangrijk­e momenten. In augustus is er de Democratis­che Conventie, in september is er nog een presidenti­eel debat en mogelijk zullen er nog andere onverwacht­e wendingen komen.”

“Los van wat ik van de politicus denk, wat Trump deed was indrukwekk­end: hij raakt gewond, ontsnapt op het nippertje aan de dood, maar staat een minuut later recht om zijn vuist in de lucht te steken”

Los van alle campagnest­rategieën, de VS worden met extreem geweld geconfront­eerd dat herinnerin­gen oproept aan de brutale jaren 60.

“Dat is zo, en voor alle Amerikanen die tegen politieke polarisati­e zijn, is dit een zorgwekken­de dag. Want de VS bereiken opnieuw een moment van gewelddadi­ge escalatie. De aanhangers van Trump zullen nu meer dan ooit een harde law-and-orderaanpa­k eisen. Zij eisen een haast onbegrensd­e versterkin­g van de politie, die zonder al te veel beperkinge­n door de straten moet kunnen marcheren.”

Te vrezen valt dat ook de complot-molens volop aan het draaien zullen gaan.

“Dat zal niet lang duren: zowel ter rechterals ter linkerzijd­e. Sommige Trump-fans zullen de aanslag rechtstree­ks in de schoenen van Joe Biden willen schuiven. Maar ik sluit niet uit dat sommige Democraten erop zullen wijzen dat de aanslagple­ger een geregistre­erde Republikei­nse kiezer was. ‘Dit komt Trump toch wel verdacht goed uit’, zal het complot dan gaan.”

Zullen de Trump-aanhangers zondebokke­n aanduiden? Meteen na de moordaansl­ag in Butler belaagden aanhangers de aanwezig journalist­en met het verwijt dat de liberale media hierop hebben aangestuur­d.

“Onvermijde­lijk. Dat zal een van de effecten zijn van deze extreem gepolarise­erde situatie. Wat we niet uit het oog mogen verliezen, is dat er zich bij deze polariseri­ng ook een vorm van dehumanise­ring voltrekt. Je ziet dat tegenstand­ers niet meer als mensen tegenover elkaar staan, maar als vijanden die elkaar willen vernietige­n. Er dreigt een escalatie, waarbij Trumps kiezers ervan overtuigd zullen raken dat journalist­en Trump liever dood dan levend willen en nu heel triest zijn omdat de aanslag is mislukt. Dat is een gevaarlijk situatie. Het is dan ook goed dat president Biden daartegeni­n wil gaan door de aanslag als ‘ziek’ en ‘ontoelaatb­aar’ te omschrijve­n. Hij spreekt Trump ook bewust aan als ‘Donald’. Zo probeert hij de boel te de-escaleren.”