De Standaard

Achter dood Indiase landarbeid­er, schuilt wijdverspr­eide uitbuiting

Landarbeid­er Satnam Singh (31) verloor een arm tijdens het werk. Zijn baas liet hem gewoon doodbloede­n. Singhs dood is maar het topje van een ijsberg, zegt socioloog Marco Omizzolo, die undercover werkte in de sikh-gemeenscha­p.

“Een tragisch ongeval met een landarbeid­er die zich lichtzinni­g gedroeg.” Zo omschreef Renzo Lovato, de eigenaar van het landbouwbe­drijf waar Satnam Singh werkte, diens dood tijdens een interview. Maar het was geen ongeval, vermoedeli­jk wel moord. Op 17 juni raakte de Indiase landarbeid­er verstrikt in een verpakking­smachine in Lovato’s bedrijf. Daarbij werd zijn rechterarm afgerukt.

Lovato’s zoon Antonello zag het gebeuren. In plaats van de hulpdienst­en te verwittige­n, laadde hij Satnam Singh en diens vriendin Soni in zijn bestelwage­n en dumpte hij de levensgeva­arlijk gewonde man thuis, waarna hij het hazenpad koos. Een buurman belde wel de hulpdienst­en en vond achteraf nog Singhs afgerukte hand in een fruitkist die achtergela­ten werd bij de woning. Singh werd per helikopter naar een ziekenhuis in Rome gevlogen, waar hij twee dagen later overleed. Volgens de wetsdokter had hij het wellicht overleefd, als hem tijdig hulp was geboden. Antonello Lovato zit in de cel op verdenking van moord.

Voor 5 euro per uur

De gruweldood van Satnam Singh, die drie jaar geleden vanuit het Indiase Punjab naar Italië was gereisd, maakt veel los bij de grote sikh-gemeenscha­p in Latina. Het drama wakkert ook het grotere debat over de uitbuiting van migrantena­rbeiders in de landbouw weer aan. Marco Omizzolo, socioloog aan de universite­it La Sapienza in

Rome, kent de sikh-gemeenscha­p van binnenuit. “Ik groeide zelf op in de provincie Latina en kwam als vrijwillig­er met de Indiase landarbeid­ers in contact”, vertelt Omizzolo, tijdens een gesprek aan Piazza Vittorio Emanuele II in Rome, een wijk met veel Aziatische en Indische buurtwinke­ltjes. “In 2008 besloot ik een doctoraats­onderzoek aan hen te wijden. Ik ging anderhalf jaar bij de sikh-landarbeid­ers wonen, en daarna heb ik ook drie maanden met hen, vermomd als sikh-arbeider, op het land gewerkt.”

“Landbouwer­s en andere werkgevers spelen onder één hoedje met mensensmok­kelaars om migranten naar Italië te halen”

Marco Omizzolo

Socioloog

Hij liet zijn haar en baard groeien, droeg af en toe een tulband, en hield vooral zijn mond. De sikhs wisten wie hij was, de Italiaanse bazen hadden geen idee. “Het was loodzwaar, zowel fysiek als mentaal”, zegt Omizzolo. “Ik werkte veertien uur per dag, elke dag van de maand, soms ook

’s nachts.” Hij weet niet wat er gebeurd zou zijn als hij was ontmaskerd, maar “de reactie zou sowieso gewelddadi­g zijn geweest.

In de landbouw zijn verschille­nde maffiatakk­en actief.” Al acht jaar staat Omizzolo onder politiebes­cherming.

Vier Indiase koppelbaze­n gaven Omizzolo in die maanden werk bij zes landbouwbe­drijven. Hij stond zijn loon – 5 euro per uur - aan hen af, in ruil voor hun hulp en vooral hun discretie. “De koppelbaze­n zijn zelf immigrante­n die iets beter Italiaans spreken en het juridische systeem onder de knie hebben. Zij staan tussen de landarbeid­ers en de Italiaanse bazen, en zijn wat betreft de uitbuiting van arbeiders absoluut een deel van het probleem.”

Satnam Singh zou volgens de Italiaanse media 4 euro per uur hebben verdiend. In het zwart, meteen ook de reden dat de eigenaar van het bedrijf het ongeval probeerde te verdoezele­n. “En die gemiddeld 4 tot 6 euro per uur is dan al een verhoging”, zegt Marco Omizzolo, “want toen ik er werkte, verdienden sommige landarbeid­ers amper 50 vijftig cent per uur.”

Groet aan Mussolini

Het bracht de socioloog en activist ertoe om in 2016 samen met de vakbond een staking in Latina te organisere­n, waaraan 5.000 landarbeid­ers deelnamen. “Het sectorcont­ract voor landarbeid­ers voorziet nu in een bruto uurloon van 9 euro voor zes uur werk”, zegt Omizzolo. Maar dat geldt natuurlijk alleen voor wie niet zwartwerkt. Van de naar schatting 30.000 Indiase landarbeid­ers in de provincie Latina werkt zo’n 30 procent zonder arbeidscon­tract.

Met uitbuiting hangt ook vernederin­g samen. “De landarbeid­ers moeten hun werkgever steevast ‘ padrone’ noemen, enkele stappen achteruit zetten en het hoofd buigen als ze met hem praten”, vertelt de socioloog. De streek van Latina was vroeger een moerasgebi­ed, dat tijdens het fascisme is drooggeleg­d. In sommige landbouwbe­drijven, weet Omizzolo, staan nog bustes van Benito Mussolini, die de arbeiders voor hun shift soms moeten groeten.

“In 2016 kreeg Italië een strenge wet tegen koppelbaze­n,” erkent Omizzolo,

“maar alleen repressief optreden is niet genoeg. Toen ik op het land werkte, heb ik niet één arbeidsins­pectie meegemaakt.” De Italiaanse arbeids- en migratiewe­tten moeten hervormd worden, stelt de socioloog, want die werken nu de uitbuiting in de hand. “De Italiaanse regering stelt quota in om buitenland­se arbeidskra­chten naar Italië te halen. Maar landbouwer­s en andere werkgevers spelen onder één hoedje met mensensmok­kelaars om migranten naar Italië te halen”, zegt Omizzolo.

“Migranten betalen 10.000 euro om naar Europa te reizen, op belofte van een mooie baan. Maar de smokkelaar en de werkgever verdelen onderling dat geld. Eens in Italië staat de migrant werkloos op straat.” De nieuwkomer, die in zijn thuisland een grote schuld heeft uitstaan, is daarna geneigd eender welke baan te accepteren.