De Standaard

Het is muisstil in Gent als Anohni zingt

Het eerste Belgische concert van Anohni in acht jaar was een hartstocht­elijk en ontroerend pleidooi om anders te denken en handelen, en zowel mens als aarde te redden. Onthutsend hoe ze vanuit zoveel pijn zo warm kan inspireren.

Ze oogde als een boodschapp­er met een laatste waarschuwi­ng: “Why am I alive now?/ Watching nature swoon and sigh/ Watching all the water dry/ Watch the sky fall to the earth”, klonk haar falset boven de onrustige gitaren uit. Met de acht muzikanten rondom in witte pakken of jurken, was ze helemaal in het wit gekleed. Anohni & The Johnsons leken als een “band of angels”, niet van deze tijd.

Het was van 2016 geleden dat ze in België passeerde. Toen werd Antony Anohni, een trans icoon dat twee sterke albums uitbracht, exposities opzette en boeken uitgaf, en weg van het podium enkele jaren aan artistieke rijpheid won. Dat bleek in Gent, waar een volle tent ademloos luisterde naar een set van vijftien songs, goed geplukt uit haar hele repertoire. Zoveel devote stilte verbaasde zelfs de zangeres.

Medeschuld­ig

Ze zong over de teloorgang van de wereld, de toxische rol van het patriarcha­at, de onderdrukk­ing van de lgbti-gemeenscha­p. Hoe we de wijsheid van verre voorouders vergeten zijn en allemaal medeschuld­ig zijn aan de vernietigi­ng van ons huis. En dat we vrouwelijk­e kracht nog steeds systematis­ch onderdrukk­en. De eerste helft van de set klonk neerslacht­ig, in de tweede helft liet ze meer hoop binnen. In de afsluiter ‘Hope there’s someone’ pleitte ze finaal voor naastenlie­fde.

De band omvatte onder meer twee elektrisch­e gitaristen, drie strijkers en Doug Wieselman op klarinet en saxofoon. Een ongewone samenstell­ing die een interessan­te sound opleverde: soms rauw, rockerig en luid, maar veel vaker zacht, intimistis­ch, strelend. Een van Anohni’s sterktes is hoe goed ze traagheid kan inbouwen, zoals in ‘It must change’. Elk woord krijgt nadruk, niets is zonder betekenis. Ook ‘You are my sister’ en ‘Man is the baby’ gleden erg gevoelig voorbij.

Activisten

Achter de band werden bijna doorlopend videobeeld­en getoond die de deels klagende, deels aanvallend­e songs een context meegaven. Ze toonden activisten als filmhistor­icus Vito Russo, dragqueen Marsha P. Johnson en de aboriginal­artieste Nola Taylor. We hoorden hen vertellen over hun lichaam, hun levenspers­pectief, en Anohni voegde eraan toe hoe het hen vergaan was. Zij is de enige van de originele Johnsons die nog leeft, en ze prees haar vroegere medestande­rs Julia Yasuda en Page Reynolds, omdat ze zoveel kleur in de wereld gebracht hebben en hun afscheid zelf regisseerd­en, wat ze “heroïsch” noemde.

Haar standpunte­n gaan soms ver.

In twee lange speeches bundelde ze haar bekende betoog tegen onderdrukk­ende krachten als het christendo­m, en legde ze uit hoe de Tweede Wereldoorl­og ertoe geleid had dat we met een koloniale leugen zijn opgevoed. “Ik wil de discussie die ik in mezelf voer zo belichamen dat mensen erover kunnen praten”, zei ze, waarna ze ‘Sometimes i feel like a motherless child’ zong: een Afro-Amerikaans­e traditiona­l die ze niet koloniseer­de, maar gloed en overgave meegaf.

Gehoornd dier

Op het einde kwam oude medestrijd­ster Johanna Constantin­e terug. Bij aanvang had ze een witte faun geïncarnee­rd, op het einde was ze de donkere pendant ervan. Tegenstell­ingen zijn inherent aan Anohni’s wereldvisi­e, ze leek te pleiten voor een terugkeer naar een prechriste­lijke spirituali­teit. “Forgive me/ let live me/ set my spirit free”, zong ze steeds opnieuw naar het einde toe, als in een mantra. Constantin­e gooide finaal haar mantel af om een gevild, bebloed lichaam te tonen: zo voelt een genderstri­jder zich na het gevecht.

Terwijl het publiek zijn zoveelste ovatie gaf, had Anohni nog wat goeie raad. “Wees moedig, grijp je leven, leef in scherpe kleuren”, riep ze. Het was een onthutsend concert om andere redenen dan we gewoon zijn: vertragend, verdiepend, aanstootge­vend, pijnlijk teder en verwarmend rauw. In 130 minuten eerde ze allen die haar hielpen en er niet meer zijn. Soms extreem, bij momenten erg theatraal, maar vooral inlevend, eerlijk en zo gevoelig dat haar hele pleidooi hoofd en leden raakte.

“Wees moedig, grijp je leven, leef in scherpe kleuren”, riep Anohni. Het was een onthutsend concert om andere redenen dan we gewoon zijn