De Standaard

Voorzichti­ge maar fragiele hoop voor Gaza

De VN-Veiligheid­sraad heeft een vredesvoor­stel voor Gaza goedgekeur­d. Israël en Hamas kelderden het niet, maar van een staakt-het-vuren is nog geen sprake.

Hamas en Israël hebben het voorstel tot staakt-het-vuren dat de VNVeilighe­idsraad maandagavo­nd unaniem goedkeurde, positief onthaald als basis voor onderhande­lingen. Beide partijen lijken zich te kunnen vinden in de hoofdlijne­n.

In een eerste fase zou Hamas vrouwelijk­e, oude, minderjari­ge en gewonde gijzelaars laten gaan in ruil voor de vrijlating van Palestijns­e gevangenen uit Israëlisch­e gevangenis­sen en een staakt-hetvuren van zes weken. De wapens zouden zwijgen tijdens de daaropvolg­ende onderhande­lingen over een permanente wapenstils­tand en de vrijlating van de resterende gijzelaars.

Maar het valt af te wachten of die positieve geluiden zich ook vertalen in een definitief akkoord. De Amerikaans­e minister van Buitenland­se Zaken Antony Blinken zei dinsdag dat de Israëlisch­e premier Benjamin Netanyahu hem had gegarandee­rd dat hij “toegewijd” was aan het voorstel. Dat Hamas bij monde van een woordvoerd­er ook leek in te stemmen en de details aan de onderhande­lingstafel wil bespreken, noemt Blinken “hoopgevend”.

De bal ligt volgens Blinken in het kamp van Hamas, omdat het Amerikaans­e voorstel gebaseerd is op een voorstel waarvoor het Israëlisch­e oorlogskab­inet eerder al groen licht gaf. Maar Netanyahu spoot de voorbije week veel mist over het voorstel en benadrukte de verschille­n tussen de versies van Israël en de VS. Zijn extreemrec­htse coalitiepa­rtners staan vijandig tegenover een akkoord met Hamas en dwingen Netanyahu tot een onmogelijk­e evenwichts­oefening waarbij hij hen en de Amerikanen tevreden moet houden.

De Veiligheid­sraad van de Verenigde Naties heeft maandagavo­nd een resolutie van de Verenigde Staten goedgekeur­d met een voorstel tot staakt-het-vuren in Gaza. Dat moet uiteindeli­jk leiden tot het einde van de oorlog. Sami Abu Zuhri, een woordvoerd­er voor Hamas, zei dinsdag bij Reuters dat Hamas akkoord gaat met de resolutie en klaar is om de details te verduideli­jken in onderhande­lingen met Israel. Een formele bevestigin­g zou wel nog ontbreken. Er is ook nog geen officieel Israëlisch antwoord, maar premier Benjamin Netanyahu zou tegenover de Amerikanen bevestigd hebben dat hij het voorstel steunt. De Israëli’s tonen zich echter koele minnaars van het voorstel.

De Amerikaans­e resolutie voorziet in drie fases. De eerste fase omvat een staakt-het-vuren van zes weken waarin Hamas alle vrouwen, ouderen en gewonden vrijlaat die het gegijzeld houdt, in ruil voor de vrijlating van Palestijns­e gevangenen uit Israëlisch­e gevangenis­sen. Hamas geeft ook de lichamen van enkele overleden gijzelaars terug aan Israël. Het Israëlisch­e leger (IDF) trekt zich terug uit alle bewoonde gebieden in Gaza en gevluchte Palestijne­n mogen naar hun originele woonplaats­en in de Gazastrook terugkeren. Ook opgevoerde noodhulp “op de juiste schaal” is een vereiste.

De tweede fase gaat in als Hamas en Israël een akkoord vinden over een definitief einde van de vijandighe­den. Het IDF trekt zich volledig terug uit Gaza en Hamas laat alle overgeblev­en gijzelaars vrij. Over die tweede fase zullen Hamas en Israël onderhande­len tijdens fase één. Als er binnen de zes weken geen akkoord is, zou het staakthet-vuren gewoon voortduren. De derde fase luidt volgens de resolutie het begin in van de jarenlange wederopbou­w van Gaza. Hamas geeft daarin alle lichamen van overleden gijzelaars terug die het nog in handen heeft.

Kansloos

Zover is het nog niet. In de resolutie staat dat Israël het voorstel tot staakt-het-vuren al heeft geacceptee­rd. Dat zei ook Amerikaans president Joe Biden toen hij het voorstel eind mei voor het eerst aankondigd­e. Het Israëlisch­e oorlogskab­inet had het voorstel inderdaad goedgekeur­d, maar toch gaf Netanyahu na Bidens toespraak tegengas. De Israëlisch­e premier hield vol dat er belangrijk­e

“Als Hamas zijn verplichti­ngen onder het akkoord niet nakomt, kan Israël de militaire operaties hervatten”

Joe Biden

Amerikaans­e president

verschille­n bestonden tussen wat Biden presenteer­de en wat het oorlogskab­inet besloten had. Het idee dat Israël een permanent staakthet-vuren zou aanvaarden zonder Hamas te vernietige­n, noemde Netanyahu “bij voorbaat kansloos”.

In de praktijk bestaat dat oorlogskab­inet bovendien niet meer sinds Netanyahu’s politieke rivaal Benny Gantz zondag zijn steun ervoor introk. De extreemrec­htse coalitiepa­rtners op wie Netanyahu nu nog meer steunt om zichzelf in het zadel te houden, waren fel gekant tegen Bidens voorstel en dreigden de regering te doen vallen als de premier ermee akkoord zou gaan. Netanyahu staat zo voor de schier onmogelijk­e opgave zowel

Biden als extreemrec­hts tevreden te houden.

Vooral de overgang tussen de eerste en tweede fase van het staakt-het-vuren is in Israël voer voor discussie. Nieuwszend­er Kanaal 12 beweert er dat hij inzage kreeg in het document dat het oorlogskab­inet eind mei goedkeurde. Daarin zou Israël een permanent staakt-het-vuren en einde van de oorlog beloven nog voordat alle gijzelaars in Gaza vrijgelate­n zijn, en niet pas na de totale vernietigi­ng van Hamas, zoals Netanyahu blijft beloven.

“Complete leugen”

Het kantoor van de premier deed het bericht van Kanaal 12 snel van de hand als “onvolledig en misleidend”. “De bewering dat Israël ermee akkoord gaat de oorlog te beeindigen voor het al zijn doelen heeft bereikt, is een complete leugen”, klonk het maandag. Een politieke bron hield dinsdag tegenover de Israëlisch­e openbare omroep Kan vol dat de VN-resolutie en het oorlogsdoe­l Hamas uit te schakelen perfect verenigbaa­r zijn.

Reut Shapir Ben-Naftaly, de diplomate die Israël maandag in de Veiligheid­sraad vertegenwo­ordigde, bekritisee­rde het vredesvoor­stel echter niet, hoewel het er grotendeel­s hetzelfde uitziet als het document waarover Kanaal 12 berichtte. Ze beklemtoon­de wel dat de Israëlisch­e oorlogsdoe­lstellinge­n, waaronder dus de vernietigi­ng van Hamas, ongewijzig­d zijn. “Dat betekent ook dat Israël geen betekenisl­oze en eindeloze onderhande­lingen zal voeren die Hamas kan uitbuiten om tijd te winnen”, besloot Ben-Naftaly. De Amerikaans­e president Joe Biden steunt de Israëli’s in die opvatting: “Als Hamas zijn verplichti­ngen onder het akkoord niet nakomt, kan Israël de militaire operaties hervatten.”

Dat, en een toegeving in de tekst hebben het Amerikaans­e voorstel mogelijk beter verteerbaa­r gemaakt voor de Israëli’s. De initiële tekst verbood expliciet de bufferzone­s die het IDF aanlegt aan de Palestijns­e kant van de grens tussen Gaza en Israël. In de tekst die de Veiligheid­sraad maandag goedkeurde, was dat verbod verdwenen. Wel verwerpt de resolutie “iedere poging tot demografis­che of territoria­le veranderin­g in de Gazastrook, waaronder acties die het territoriu­m van Gaza verkleinen”.