De Standaard

Indiase oppositie beschuldig­t Modi van fraude met beleggings­advies

De Indiase beurs herstelt van een flinke ‘flashcrash’. Dat premier Modi en minister Amit Shah Indiërs vlak voor de crash aanraadden om naar de beurs te trekken, valt slecht bij de oppositie.

Rahul Gandhi van de Indiase Congrespar­tij heeft zich met vernieuwde energie in zijn rol als oppositiel­eider gesmeten. Narendra Modi is zondag nog maar voor de derde keer ingezworen als premier, of Gandhi beschuldig­t hem en diens minister van Binnenland­se Zaken Amit Shah al van “deelname aan monumental­e aandelenfr­aude”.

De aanleiding was een mooie stijging op de Indiase beurzen vlak voor de verkiezing­en, gevolgd door een harde, snelle crash na de bekendmaki­ng van de resultaten. De verkiezing­suitslag was veel negatiever voor Modi dan gedacht, waarbij prompt 386 miljard dollar werd uitgewist. “Waarom kwamen beide leiders op televisie koopadviez­en geven aan gewone Indiers?”, brieste Gandhi achteraf op een persconfer­entie. “Hoort dat wel bij hun rol?” Volgens de BJP, de partij van Modi, gaat het om een “ongefundee­rde samenzweri­ngstheorie van een gefrustree­rde oppositie”.

1 WatzoudenM­odienShahj­uistgedaan­hebben?

Op

13 mei vertelde Shah op tv dat mensen beter aandelen zouden kopen voor 4 juni. “We gaan naar een grote BJPoverwin­ning en de markten zullen pieken”, stelde hij. Dat deed hij op NDTV, waarin de met Modi bevriende miljardair Gautam Adani een belang van minstens 20 procent heeft. Een week later herhaalde Modi dezelfde boodschap op tv.

Op 1 juni verschenen er exitpolls die voorspelde­n dat Modi’s coalitie in het Indiase Lagerhuis 355 tot 380 zetels zou halen, op een totaal van 543 zetels. Zo’n absolute meerderhei­d zou erg goed zijn voor bedrijven die trouw zijn aan de BJP. De Indiase aandelenin­dexen bereikten hun hoogste waarde ooit. Op 3 juni was er een ongewoon aantal transactie­s op de beurs.

Op 4 juni volgde de crash: de belangrijk­ste Indiase beursindex zakte 8 procent, sommige (staats)bedrijven verloren tot 25 procent. Modi’s alliantie scoorde met slechts 293 zitjes onder de verwachtin­gen. Volgens de oppositie waren de exitpolls gemanipule­erd en wist de BJP intern al dat ze niet konden kloppen.

Een week na de verkiezing­en heeft de Indiase beurs het verlies min of meer goedgemaak­t. Je zou dus kunnen zeggen dat er niets aan de hand is. Maar handelaars in de financiële wereld beschikken over instrument­en om te profiteren van zo’n plotse marktbeweg­ing. Een kort moment van verlies kunnen ze via derivaten of hefbomen omzetten in veel winst op korte termijn. Ze spelen daarbij in op de verwachtin­gen van de grote massa. Volgens Gandhi hebben “politici en dubieuze buitenland­se investeerd­ers” zo geprofitee­rd van de ‘flashcrash’, ten koste van

kleine Indiase beleggers.

2 Isdaarhard­bewijsvoor?

Voorlopig niet, ook al omdat een parlementa­ir onderzoek naar de kwestie, zoals Gandhi vraagt, er waarschijn­lijk niet komt. De Indiase financiële waakhonden laveren tussen laks en tandeloos. Buitenland­se analisten stellen al langer vragen bij zakenman Adani, maar de vele verdachtma­kingen worden in India niet onderzocht. Ook bizar is dat NDTV de voormalige voorzitter van de financiële waakhond Sebi heeft aangeworve­n. Die had zich eerder soepel opgesteld tegenover Adani.

Wel zeker is dat er een groot machtsonev­enwicht is tussen institutio­nele beleggers (profession­elen met veel toegang tot data en netwerken) en retailbele­ggers (gewone burgers). Waren er in 2020 nog ‘maar’ 40 miljoen private beleggings­accounts van Indiase burgers, dan loopt dat aantal nu aan tegen 100 miljoen. Dat zijn mensen met een bescheiden spaarpotje en weinig ervaring die hun eerste stappen op de beurs zetten via de smartphone. Vanop het platteland streamen ze filmpjes van finfluence­rs die amper verantwoor­ding moeten afleggen voor hun ‘advies’.

In 2020 telde India nog ‘maar’ 40 miljoen private beleggings­accounts. Nu zijn het er al bijna 100 miljoen, veelal van kleine spaarders

Elke maand vloeit er zo volgens de Indiase krant The Financial Express 2 miljard dollar naar de Indiase beurs. “Veel goedgelovi­ge nieuwkomer­s verliezen geld via derivatenh­andel”, zegt Sandeep Bhardwaj van de bank HDFC Securities in The Financial Express. 89 procent van de Indiase retailinve­steerders die zich aan zulke complexe producten wagen, maakt verlies. Toch boomt de handel erin. Mogelijk speelden ze een rol bij de plotse flashcrash.

3 Iszo’nduistereb­elangenver­mengingtus­senpolitie­kenbankenw­ereldverge­zocht?

Niet helemaal, want India heeft in het verleden wel ergere beursschan­dalen meegemaakt. Dat gebeurde ook toen de Congrespar­tij aan de macht was. In 1992 bleek dat beurshande­laar Harshad Mehta massaal de publieke banken oplichtte. Met dat geld duwde hij aandelen op de beurs van Mumbai artificiee­l omhoog voor minstens 35 miljard roepie. Een reeks toezichtho­uders, bankiers, handelaars en politici bleek betrokken, keek de andere kant uit of verdiende er iets aan.

Toen de zaak uitkwam, zakte de Indiase beurs met 72 procent en bleef twee jaar in de touwen liggen. Kleine spaarders waren de dupe. In vergelijki­ng met die turbulenti­e is deze flashcrash voorlopig een windje. Maar wel eentje dat de BJP veel reputaties­chade kan opleveren.