Partij van Indiase premier Narendra Modi verdient fortuin door “legale omkoping”
Geldstromen met een verdacht geurtje en wel erg nauwkeurige propaganda-apps: de regeringspartij van premier Modi laat bij de verkiezingen niets aan het toeval over. “De BJP runt het grootste afpersingskartel ter wereld.”
India kiest tussen 19 april en 1 juni een nieuw parlement, maar zijn alle randvoorwaarden vervuld voor faire verkiezingen, met gelijke kansen voor alle deelnemers? Die vraag dringt zich op na getuigenissen als die van Haresh Savakara (41) uit deelstaat Gujarat. De landbouwer, lid van de laagste kaste, zei tegen onderzoeksnieuwssite The Quint dat “zijn familie om de tuin is geleid om te doneren aan regeringspartij BJP”. The Quint baseerde zich op bankafschriften en documenten van Savakara en zes familieleden. Allemaal dienden ze een klacht in bij de politie.
De problemen begonnen toen de familie voor meer dan 1 miljoen euro haar land verkocht aan een grote holding. Die holding is nauw verweven met de hindoenationalistische machthebbers, de BJP (Bharatiya Janata-partij) van premier Narendra Modi. Een manager bij dat bedrijf claimde dat de familie “veel te veel geld zou verliezen aan belastingen”. Het bedrijf en een lokale partijsecretaris van de BJP kwamen met een oplossing. “Ze zeiden dat we het geld konden investeren in een electorale kasbon. Zo zouden we minder belastingen betalen en meer opbrengst krijgen over een paar jaar”, aldus Savakara.
In feite is die ‘electorale kasbon’ een donatie. Het is geen belegging en je krijgt geen interest. Op 16 oktober 2023 haalde de BJP de cheque van de Savakara’s af bij de staatsbank van India.
“Wij zijn ongeletterde mensen”, zei Savakara. “Wij kenden dat systeem niet goed en het klonk allemaal erg overtuigend.” De BJP ontkent, maar The Quint heeft jaren baanbrekend onderzoek gedaan naar die electorale kasbons. In februari besliste India’s hoogste rechtbank dat deze vorm van partijfinanciering ongrondwettelijk was, en schafte het af. Sinds de staatsbank van India de registers moest vrijgeven, komt het ene na het andere smeuïge verhaal boven over die duistere financiering van de politiek.
Smet voor progressieven
De BJP haalde er een klein fortuin mee binnen. Maar liefst 65 procent van alle donaties tussen 2013 en 2023 ging naar de hindoenationalisten, goed voor minstens 987 miljoen dollar. De centrumlinkse
Congrespartij, de grootste uitdager, haalde 11 procent binnen, regionale partijen de rest. Critici noemden het systeem een vorm van legale omkoping. Dat bleek uit het gedrag van donoren. Zo steunde zakenman Martin Santiago, verkoper van loterijtickets en verwikkeld in talloze juridische disputen, de afgelopen jaren zowel linkse als rechtse partijen.
“De controverse schaadt de meer progressieve partijen, de regionale spelers en de oppositie meer dan de BJP”, zegt politicoloog Vignesh Karthik vanuit India aan De Standaard. “De BJP-kiezer ligt hier minder van wakker. Eerder linkse kiezers vragen hogere standaarden van hun partij. Dat geldt als een stigma, en de BJP valt de oppositie er ook op aan.”
Regeren via raids
33 bedrijven sleepten 172 overheidscontracten of -projecten in de wacht na schenkingen aan de BJP. Maar daardoor kregen de bedrijven nog geen macht over de BJP, integendeel.
Maar liefst 41 bedrijven betaalden samen 310 miljoen dollar aan de BJP na raids op hun kantoren door de politie of de belastingdienst. Zo gaf de regeringspartij rijke Indiërs via intimidatie een ‘duwtje’ richting giften. “De BJP is het grootste afpersingskartel in de wereld”, concludeerde Rahul Gandhi, leider van de Congrespartij.
De afgelopen jaren stuurde de regering van Modi wel vaker ambtenaren of belastinginspecteurs af op ‘lastige’ ngo’s uit binnen- en buitenland. “Het is machtsoefening via raids, en heel India is er intussen aan gewend” stelt journalist Praneet Pathak bij nieuwssite The Wire. “De onderzoeken betreffen altijd critici of tegenstanders, de regeringspartij blijft buiten schot. Zelden leiden zulke onderzoeken tot een effectieve veroordeling bij de rechtbank.” De Indiase ambtenarij begon zelfs, op amper twee maanden van de verkiezingen, zo’n fiscaal strafonderzoek tegen de Congrespartij.
Kiezers volgen met app
Dankzij al dat geld kon de BJP een efficiënte beïnvloedingsmachine uitbouwen. “De beelden van de verkiezingsmeetings van de BJP zijn veelzeggend”, zegt Karthik. “Ze brengen over het hele land tot honderdduizenden mensen samen in groots opgezette rally’s. Alle bezoekers krijgen er eten en allerlei merchandising.” Verder heeft de BJP geld om een leger van lokale teams en militanten te onderhouden. Die partijsoldaten kunnen op het terrein families ‘bewerken’, zoals de Savakara’s.
Nog crucialer is het aankopen van online aanwezigheid. In de eerste drie maanden van dit jaar bleek de BJP de grootste politieke adverteerder op Google en Meta. De gemiddelde Indiase kiezer is laaggeletterd en gevoelig voor visuele propaganda. Bij vorige verkiezingen was het niet ongewoon dat individuen zo’n 120 pro-BJP-berichtjes per dag te zien kregen.
Nu blijkt dat de BJP nog een stap verder is gegaan, met een eigen partij-app. Die kan per locatie meten hoeveel mensen enthousiast reageren op Modi’s speeches. Waar de app minder enthousiasme registreert, worden partijmedewerkers op campagne gestuurd om een tandje bij te steken. De app heet Saral (Sangathan Reporting and Analysis). “Ik ging van deur tot deur om 600 personen de app te laten downloaden”, vertelde een BJPpartijmilitant tegen de Indiase nieuwssite Rest of the World.
Saral verzamelt uitzonderlijk veel data over gebruikers. Zo registreren ze hun sociale zekerheidscode, hun kaste en religie. De grens tussen de apps van overheidsdiensten en Saral wordt bewust vaag gehouden. “Met de technologie kan de BJP kiezers bijna op microschaal aanspreken, met een boodschap op maat van hun kaste of religie”, schrijft Rest of the World.
“De Indiase autoriteiten hebben steeds meer controle over online platforms en verzamelden massaal veel persoonlijke data waarmee ze de campagne kunnen sturen”, waarschuwt ook Human Rights Watch. “Dat maakt het speelveld ongelijk.”
41 bedrijven betaalden samen 310 miljoen dollar aan de BJP na raids op hun kantoren door de politie of de belastingdienst