Een glimp van het bovenaardse
Hedendaagse kunst als alternatief voor religie? Een mooie tentoonstelling in Z33 onderzoekt de relatie tussen kunst en geloof.
Wanneer je in het kunstcentrum Z33, in Hasselt, de gang met het indrukwekkende, hoge plafond binnenwandelt, komen religieuze gezangen je tegemoet. De Belgische kunstenaar Kris Martin laat uit een met gips besmeurde werfradio de compositie Miserere mei, Deus van de Italiaanse componist Gregorio Allegri klinken. Het banale, in de vorm van de vuile radio, contrasteert hier met iets hogers.
Kris Martins werk gaat goed samen met de imposante sculptuur van Peter Buggenhout die wat verder in de gang aan het plafond bevestigd is. Het lijkt wel een uitgebrand gebouw – de sfeer is postapocalyptisch – dat dreigend boven je hoofd hangt wanneer je er passeert. Je moet er maar op vertrouwen dat het ding niet valt. Het maakt je nietig. The blind leading the blind #97 heet het werk, een verwijzing naar een bijbels schilderij van Pieter Bruegel de Oude. Het is een knap openingsbeeld voor de tentoonstelling Een sprong in het onbekende.
In processie
In deze expo onderzoekt curator Tim Roerig de relatie tussen kunst en geloof, een band die lang geleden werd doorgeknipt, zou je denken. Maar deze tentoonstelling bewijst het tegendeel. Kunst heeft geen religieuze functie meer, maar blijft er vaak wel door beïnvloed. Zo is er in Z33 werk te zien dat knipoogt naar religieuze schilderijen: Cathy Wilkes’ mooie doeken in pastelkleuren die doen denken aan halfvergane fresco’s in kerken. Op de schilderijen van Antonio Obá is godsdienstige symboliek te zien: een priesterhand met kaars, een aureool, een witte duif. En de leuke video The modern procession van Francis Alÿs verwijst naar processies: de kunstenaar laat replica’s van werken van Giacometti, Duchamp en Picasso in New York in een stoet van Manhattan naar Queens dragen. Zo legt hij een verband tussen de verering van kunst en van religieuze voorwerpen, want voor sommige atheïsten is moderne kunst een soort alternatief geloof geworden, en het museum een bedevaartsoord.
En dan is er werk dat zelf iets sacraals uitstraalt, zoals de sculptuur Sjemkel I van Berlinde De Bruyckere, waarvoor ze zich liet inspireren door een Venetiaans renaissanceschilderij van een engel die de lijdende Christus troost. Haar werk lijkt wel een donsdeken of een jas, maar wie goed kijkt, kan er ook een engelenvleugel in ontwaren. Ook het knappe drieluik uit textiel van Edith Dekyndt lijkt wel gewijd. Het middelste doek heeft ze begraven, waardoor het door de impact van mineralen, insecten en bacteriën in de aarde half vergaan is. De doeken ernaast zijn bedekt met goud en zilver – ook materiaal dat uit de aarde komt, maar edel. In dit werk voel je de kwetsbaarheid van het leven, maar tegelijk is het van een bovenaardse schoonheid. Dit drieluik in vele tinten roze maakt je eventjes stil.
Met deze tentoonstelling lijkt Z33 een nieuwe richting te hebben ingeslagen. Na een hele reeks expo’s die een uitgesproken politieke of maatschappelijke lading hadden, met werk dat je in eerste instantie cerebraal moest benaderen, ligt de focus nu weer op het visuele. Kunst mag weer gewoon mooi zijn.
Aan het einde van Een sprong in het onbekende is een neonwerk in stervorm van Daan Gielis te zien. Bij binnenkomst kon je dat werk ook al zien hangen, als je goed keek, helemaal bovenaan in de gang. Op de verdieping zie je de ster op ooghoogte, mooi ingelijst door een uitsparing in de muur. Ook is weer zachtjes Miserere mei, Deus te horen. En zo is de cirkel rond.
Een sprong in het onbekende
tot 25 augustus in Z33, Hasselt. ★★★★☆
Kunst heeft geen religieuze functie meer, maar blijft er vaak wel door beïnvloed