Slovaakse regering-Fico ontmantelt publieke omroep
De nationaal-populistische regering van de Slovaakse premier Robert Fico zal de openbare omroep afschaffen en vervangen, omdat die partijdig zou zijn. Een machtsgreep uit het “handboek voor autocraten”, zeggen critici.
Presentatoren, cameralui en technici van de Slovaakse publieke omroep RTVS (Radio en Televisie van Slovakije) werkten donderdag in het zwart gehuld voor een “dag van rouw”. Daarmee protesteerden ze wanhopig tegen de plannen die de nationaal-populistische regering van premier Robert Fico woensdag goedkeurde om de publieke omroep af te schaffen en te vervangen door een nieuw orgaan. In juni stemt het parlement, waar de regeringspartijen een meerderheid hebben, over het voorstel.
De regering-Fico zet zo een nieuwe stap in de drastische vertimmering van de overheid waar ze vorig jaar bij haar aantreden aan begon. In die tijd heeft ze al een gerechtelijke eenheid opgedoekt die belast was met de aanpak van corruptie binnen de Slovaakse elite en liet ze de chefs van de politie en de inlichtingendiensten vervangen.
Door de publieke omroep af te schaffen, die Fico ergerde met haar kritische verslaggeving, gaat de premier nu een stap verder. RTVS “kan niet objectief zijn, omdat het in een permanent conflict verkeert met de Slovaakse regering”, aldus de premier.
Staatscontrole
“Dit lijkt een nauwelijks verholen poging om de Slovaakse publieke omroep te veranderen in een staatsmedium”, reageerde Noel Curran, de directeur van de koepelorganisatie van Europese openbare omroepen EBU. Het opheffen van een “gerespecteerde publieke omroep” betekent volgens de EBU “een gevaarlijke stap terug voor de democratie en de vrijheid van meningsuiting”.
RTVS-medewerkers brachten een video uit waarin ze eveneens waarschuwen dat het wetsvoorstel de publieke omroep dreigt te herleiden tot een spreekbuis voor de regering. Hun werk, zeggen ze, “moet alle burgers van Slovakije dienen, niet alleen de machtsambities van één partij”.
Volgens Michal Simecka, de leider van de grootste oppositiepartij Progressief Slovakije, put de regering uit een “handboek voor autocraten” om de staatsinstellingen in te palmen. In een peiling van het Reuters Institute for the Study of Journalism gaf 54 procent van de Slovaken vorig jaar aan dat ze de publieke omroep vertrouwden, terwijl 25 procent wantrouwig was. Desondanks spreekt Fico over een “onhoudbare situatie”.
Extremistische minister
Fico, die eerder al tien jaar premier was van Slovakije, nam in 2018 ontslag in de nasleep van de anticorruptieprotesten die volgden op de moord op onderzoeksjournalist Jan Kuciak en zijn vriendin. Na jaren in de oppositie won hij vorig jaar de verkiezingen door verder op te schuiven richting een populistische en pro-Russische houding. Met de hulp van extreemrechtse coalitiepartners kwam hij voor een vierde keer aan de macht.
Een van die partners is minister van Cultuur Martina Simkovicova, de architecte van de ontmanteling van RTVS. Simkovicova treedt naar eigen zeggen op tegen het “politieke activisme” van een zender die alleen de “mainstream” belicht. Zelf werd ze in 2015 ontslagen als tvpresentatrice bij een commerciële zender wegens haatdragende opmerkingen over vluchtelingen op haar sociale media.
Later liet ze zich volgens de krant Dennik N opmerken “vanwege haar extremistische, homofobe en pro-Russische standpunten” op een Youtubekanaal dat complottheorieën verspreidde. Recent laakte ze de “perverse seksuele activiteiten” van trans personen. Ook noemde ze een schilderij in het gebouw van de Slovaakse radio, een werk van de bekende Slovaakse schilder Andrej Dubravsky waarop twee naakte mannen elkaar vastnemen, “verontrustend”.
Als minister begon Simkovicova prompt met een reorganisatie aan de top van belangrijke cultuurhuizen en herstelde ze de samenwerking tussen publieke cultuurinstellingen en hun tegenhangers in Rusland en Wit-Rusland. Bij de nieuwe omroep zal ze een belangrijke rol spelen in het aanduiden van de bestuursraad, samen met de minister van Financiën en het parlement.
De omroep zal niet langer Radio en Televisie van Slovakije heten, maar Slovaakse Televisie en Radio, kondigde ze aan. “We brengen het bijvoeglijk naamwoord ‘Slovaaks’ terug in de naam: een bevestiging van het ondubbelzinnige nationale en staatsvormende karakter van onze publieke omroep.”
De plannen van Simkovicova leidden behalve tot protesten op de nationale tv en radio eerder ook al tot demonstraties in de hoofdstad Bratislava.
Minister van Cultuur Simkovicova, de architecte van de ontmanteling van RTVS, noemde een schilderij van twee naakte mannen die elkaar vastnemen “verontrustend”