Begrotingstoezicht door EU kan België versterken
In september begint een nieuw tijdperk voor de Belgische politiek. Vanaf dan zal Europa er weer op toezien dat de lidstaten budgettair in het gareel blijven. Na de uitbraak van covid-19 was dat toezicht tijdelijk opgeschort. Maar daar komt dit jaar een einde aan. Voor België heeft dat zware gevolgen. In ons land zijn de begrotingstekorten groter dan in de buurlanden. Het zal niet makkelijk zijn om België budgettair opnieuw in de pas te laten lopen met de rest van Europa.
Voor politici is dat een lastige boodschap. Vandaar dat linkse partijen dinsdag in het Europees Parlement tegen de nieuwe begrotingsregels stemden. En vandaar ook dat vakbonden en andere middenveldorganisaties nu al waarschuwen voor de negatieve gevolgen van de hernieuwde beleidslijnen.
Maar is er een alternatief? Eigenlijk niet. België is stichtend lid van de Europese Unie en profiteert volop van de voordelen. Maar lidmaatschap brengt ook plichten mee. Een daarvan is om de begroting niet te laten ontsporen. Dat is niet onredelijk, want financiële instabiliteit in één land kan afstralen op de hele Unie. Geen enkele club aanvaardt leden die wel profiteren van de lusten, maar weigeren de lasten op zich te nemen.
Critici zeggen dat de Unie in haar geheel soepeler moet omgaan met begrotingsnormen. Economen zijn tot het inzicht gekomen dat een te zuinig begrotingsbeleid negatieve gevolgen kan hebben. Maar het nieuwe begrotingspact heeft juist rekening gehouden met die nieuwe inzichten. Het is in veel opzichten soepeler en flexibeler dan de oude aanpak. Dat het nóg beter had gekund, zal ongetwijfeld waar zijn. Maar Europese besluitvorming is per definitie een kwestie van compromissen sluiten.
Een van de verbeteringen van het nieuwe pact is dat het ook rekening houdt met de wil van lidstaten om structureel te hervormen. Dat is belangrijk, want hervormingen die groei bevorderen, zijn minstens zo belangrijk als inspanningen om de uitgaven in toom te houden. Ook op dat vlak is België een slechte leerling. Pogingen om meer mensen aan het werk te krijgen, om ondoelmatige regels bij te schaven of om het belastingstelsel te moderniseren verlopen moeizamer dan elders in Europa.
Dat Europa opnieuw druk zal uitoefenen op de Belgische beleidsmakers, is niet onredelijk. Het hoeft ook niet verkeerd uit te pakken. Integendeel, de geschiedenis leert dat het zonder externe druk moeilijk is om iets in beweging te krijgen. Nu is het zaak om intelligent om te gaan met de verplichtingen. Als ze goed worden toegepast, zullen ze België versterken, niet verzwakken.
De geschiedenis leert dat het zonder externe druk moeilijk is om in ons land iets in beweging te krijgen