De ooit zo populaire Lula is zijn mojo kwijt, en dat maakt hem nerveus
Peiling na peiling daalt de populariteit van de Braziliaanse president Lula da Silva. Dat maakt hem en zijn adviseurs erg nerveus. “Terwijl hij er vroeger in uitblonk met iedereen te praten, lijkt hij nu in een bubbel te zitten.”
Stijgende voedselprijzen, dubieuze uitspraken, weinig voeling met de niet-linkse kiezers die hem mee verkozen hebben: de Braziliaanse president Lula da Silva heeft zijn populariteit niet langer mee – en dat maakt hem nerveus.
Als het over populariteit gaat, is Luis Ignácio Lula da Silva (78) in zijn lange carrière veeleer verwend. In 2010 verliet hij het Planalto-paleis na twee ambstermijnen nog altijd met goedkeuringscijfers van 80 procent. Gesteld dat Brazilië dit jaar een nieuwe president moest kiezen, toch zou Lula vlotter winnen dan eind 2022 het geval was, toen hij het met een duimlengte voorsprong haalde van zijn extreemrechtse rivaal en voorganger Jaír Bolsonaro.
Met een populariteitsgraad die in maart volgens peilingbureaus naar 47 procent zakte, en al enkele maanden in dalende lijn gaat, blijft Lula ook beter scoren dan pakweg Emmanuel Macron in Frankrijk en de meeste Europese regeringsleiders, die in de buurt van 30 procent blijven steken.
Crisisvergadering
Omdat hij wilde weten wat er gaande was, riep Lula vorige week zelfs zijn ministers en adviseurs over de kwestie samen. Gaat het economisch niet redelijk góed met Brazilië? Het voorbije jaar groeide de economie met 3,48 procent, de werkloosheid is teruggevallen en ook de inflatie is onder controle. Maakte een recent opinieonderzoek van Atlas Intel bovendien niet duidelijk dat de Brazilianen Lula’s regering op alle vlakken vakkundiger vinden dan die van Bolsonaro, die – toegegeven – van een historische incompetentie bleek? Of het nu onderwijs, volksgezondheid, macro-economie, diplomatie of buitenlandse zaken betreft, over de hele lijn behaalt de huidige ploeg een fraaier rapport dan de vorige. Waar zit het probleem dan, vragen Lula en de zijnen zich af.
Op het nieuwsplatform UOL Notícias zegt analist Tales Faris dat vooral Lula’s communicatie te wensen over laat. “Hij heeft geen narratief nu de euforie van zijn eerste maanden voorbij is. Terwijl Lula er vroeger in uitblonk om met iedereen te praten – de oppositie, het bedrijfsleven of andere sectoren die niet aan zijn kant stonden – lijkt hij nu in een bubbel te zitten”, zegt analist Ricardo Kotscho, die 20 jaar geleden Lula’s woordvoerder was.
Een vaak gehoorde kritiek is dat de president uitsluitend voor zijn eigen linkse achterban rijdt, de Arbeiderspartij (PT), en daarbij te nonchalant op succesformules van 20 jaar geleden teruggrijpt, zoals het Bolsa-Famíliaprogramma, dat geld geeft aan moeders die hun kinderen vaccineren en naar school sturen.
Lula zou vergeten zijn dat hij zijn nipte zege op Bolsonaro minder aan zijn eigen basis dan aan het Brede Front te danken heeft, de vele centrum- en centrumrechtse kiezers die in naam van de democratie – zij het niet van harte - voor Lula stemden.
Dat Lula het Israëlische offensief in Gaza een genocide noemde, schoot in het verkeerde keelgat bij heel wat evangelische Brazilianen
De indruk dat hij niet op dezelfde golflengte zit als veel van zijn kiezers kwam allicht nog het treffendst tot uiting in de controverse over de uitspraken die de president recent over Israël deed. Op de top van de Afrikaanse Unie in de Ethiopische hoofdstad Addis Abeba, in februari, vergeleek hij het Israëlische offensief in Gaza met een genocide. Die woorden zetten niet alleen de diplomatieke relaties met de Joodse staat onder hoogspanning, maar schoten ook bij veel Brazilianen in het verkeerde keelgat, zeker het Israëlgezinde evangelische electoraat.
Lula’s weigering om de dood van de Russische opposant Alexej Navalny te veroordelen en om Poetin in het vizier te nemen, stond dan weer in schril contrast met het imago van ‘redder van de Braziliaanse democratie’ dat hem aan zijn overwinning hielp.
Sportfilmpjes à la Macron
Dat alles neemt niet weg dat de onvrede over Lula ook over bread-andbutter issues gaat: over voedselprijzen die ondanks de lagere inflatie stijgen, over de Uber-economie die bij de gewone Braziliaan aanslaat maar op politiek-ideologisch verzet van Lula stuit, over de onveiligheid op straat of de moeizame aanpak van de dengue-epidemie.
Heeft Lula de les begrepen? Hij zegt van wel. Geduld, vraagt hij van zijn medeburgers, en hij vertelt er een parabel over zaai- en oogsttijd bij.
Maar ook de sociale media helpen: in een zopas gelanceerd filmpje dat onwillekeurig doet denken aan de beelden van Macron in boksersoutfit, zien de kijkers een joggende, erg sportief ogende Lula. Het filmpje is intussen tientallen miljoenen keer bekeken.