De Standaard

Poetin heeft nog altijd stevig de touwtjes in handen

De Russische president Poetin heeft zondag duidelijk gemaakt dat hij en hij alleen het nog altijd voor het zeggen heeft. Volgens de exitpolls volgt hij zichzelf op met 88 procent van de stemmen. Dat is zelfs voor hem ongezien.

In de twintig jaar dat Vladimir Poetin verkiezing­en organiseer­t, behaalde hij nooit een beter resultaat. Volgens de exitpolls van zondagavon­d heeft 88 procent van de kiezers voor hem gestemd, bij een opkomst van meer dan 70 procent. Dit zijn historisch­e cijfers. De twijfels bij die score doen er niet toe. Aangezien er geen onafhankel­ijke waarnemers toegelaten waren, aangezien in video’s op sociale media te zien was hoe soldaten over de schouder van de kiezers meekeken en aangezien er geruchten zijn over werknemers die in bussen naar de stemlokale­n zijn gebracht en een foto van hun ingevulde stembrief moesten nemen, zijn er goede redenen om te twijfelen aan het weergaloze resultaat van de president.

Kritiek even toegelaten

Vóór de verkiezing­en had geen mens gedacht dat Poetin die níét zou winnen. Maar dat het Kremlin met zulke cijfers durft uit te pakken, toont hoe sterk het regime zich acht. De plotse dood van Aleksej Navalny had zoveel Russen geschokt, dat ze bereid waren om hun veilige keuken te verlaten om hem een laatste groet te brengen. Ze waren bereid om dagenlang in de rij te staan en het risico te lopen gefilmd en nadien opgepakt te worden. Ondanks de zware waarschuwi­ngen vooraf, liet de overheid deze symbolisch­e actie, die in alle buitenland­se media besproken werd, toe.

Stemmen om 12 uur

Ook bij de presidents­verkiezing­en, waarvoor de stembureau­s drie dagen openbleven, gedoogde de overheid dat veel mensen de oproep van Joelia Navalnaja opvolgden om zondagmidd­ag om 12 uur te gaan stemmen. In het buitenland stonden lange rijen voor de Russische ambassades, in de grote steden in Rusland ook. Het zijn beelden die op alle buitenland­se zenders tonen dat er toch nog Russen zijn die niet zo tevreden met hun president zijn.

Ook nu weer had de overheid met zware sancties gedreigd, maar volgens de Russische mensenrech­tengroep OVD-Info zijn nog geen honderd mensen gearrestee­rd voor hun deelname aan de campagne. Dat is omzeggens niets. Poetin heeft op de begrafenis van Navalny en tijdens de presidents­verkiezing­en toegelaten dat de critici zich even konden verwarmen in de aanwezighe­id van gelijkgezi­nden. Nu slaat hij terug. Een klein uur nadat Joelia Navalnaja haar stem in Berlijn uitgebrach­t had – ze was er wel op de middag, maar moest urenlang aanschuive­n omdat de rij kiezerszo lang was – kondigde het regime Poetins fantastisc­he score al aan. Impliciet was de boodschap dat kritiek en verzet geen enkele zin hebben. Het systeem wint altijd.

Einde van de speeltijd

Het zal nog wel enkele dagen duren voor de definitiev­e uitslag bekend is, maar veel zal die niet meer veranderen. Vladimir Poetin zal zijn verblijf in het Kremlin met zes jaar verlengen en heeft, met deze goede opkomst en score het fiat van de bevolking om de oorlog in Oekraïne verder te zetten. De vraag is wat de oppositie zal doen. In Berlijn stond zowel Joelia Navalnaja als Michael Khodorkovs­ky om 12 uur klaar om te stemmen. Dat iemand als Khodorkovs­ky – een voormalige Russische oligarch die tien jaar in de cel heeft gezeten omdat Poetin hem als een rivaal zag – deelneemt aan de actie, zegt veel over de eenheid bij de oppositie. Zaldie standhoude­n? Blijven ze verenigd en zullen ze Joelia Navalnaja helpen om de leading lady van de oppositie te worden? Of was dit een kortstondi­ge periode van eensgezind­heid? Deze verkiezing­en waren het laatste massa-evenement waarop ze op ‘legale’ manier hun onvrede konden tonen. Vanaf nu is het gedaan met de symbolisch­e acties, want elk verzet zal loodzwaar gestraft worden.

Met deze opkomst en score heeft Poetin zich verzekerd van het fiat van de bevolking om de oorlog in Oekraïne verder te zetten