De kroonprins doet troonsafstand bij Barcelona
Clubicoon Xavi stopt aan het einde van dit seizoen vroegtijdig als coach van FC Barcelona. Ondanks zijn adelbrieven bleek hij niet de juiste man om de beoogde wederopstanding van de club te begeleiden.
Zaterdagavond kondigde Xavi aan dat hij op 30 juni opstapt als coach van FC Barcelona, ondanks een contract tot 2025. De 3-5-nederlaag tegen Villarreal was de aanleiding, maar de beslissing bleek al eerder genomen.
De voorbije twee weken verknoeide Barça zowat zijn volledige seizoen. In de Saoedische hoofdstad Riyad verloor het met 4-1 de Supercup tegen Real. Woensdag bleek Bilbao met 4-2 te sterk in de kwartfinale van de Copa del Rey. In de competitie is de achterstand op Girona en Real Madrid opgelopen tot elf en tien punten, terwijl Atlético en Bilbao zijn genaderd. Alleen de Champions League biedt theoretisch nog kans op een trofee. Binnen drie weken speelt Barça in Napels de heenwedstrijd van de achtste finales.
De Catalaanse sportpers volgt Xavi in de motivatie van zijn beslissing als ultieme uiting van ‘ barcelonismo’, de liefde voor de club. Eerder dit seizoen had hij al aangegeven dat hij “nooit een probleem voor Barça” zou zijn. Xavi identificeert zichzelf in de eerste plaats nog steeds als Barça-fan, die zijn verantwoordelijkheid neemt om de negatieve dynamiek in en rond de club te keren. Tegelijk is het een duidelijke keuze voor zichzelf. Xavi gaf aan zich bevrijd te voelen door het vooruitzicht te kunnen stoppen met een job die hij “wreed en onprettig” noemde, zijn energie opvreet en zijn mentale gezondheid bedreigt.
Theorie en praktijk
Het leek nochtans een ideale combinatie. Xavi incarneert de voetbalidentiteit van de club: hij komt uit de befaamde La Masiajeugdacademie en werd tussen 1998 en 2015, eerst als jonge speler naast en later als kapitein onder Pep Guardiola, een van de beste middenvelders ter wereld. Daarna was hij hoofdcoach bij het Qatarese Al Sadd.
De hereniging begon veelbelovend. Xavi nam over van Ronald Koeman in het najaar van 2021, na het traumatiserende vertrek van Lionel Messi. Hij leidde het team van de negende plaats naar de tweede. Vorig seizoen won Barça onder Xavi niet alleen de Supercup, maar ook zijn eerste titel in vier jaar. Hij bleef bovendien principieel in zijn toewijding aan La Masia. In iets meer dan twee jaar liet hij vijftien jeugdspelers debuteren. Vorig seizoen bracht hij Lamine Yamal op zijn vijftiende, dit seizoen volgden middenvelder Fermín López (20), aanvaller Marc Guiu (18) en verdedigers Héctor Fort (17) en Pau Cubarsí (17).
Xavi heeft de visie, maar hij slaagt er onvoldoende in om die in de praktijk te brengen. Zijn functioneren als coach zou komende zomer grondig geëvalueerd worden, maar het was al duidelijk dat hij niet, zoals gehoopt, de ideale man is om de beoogde wederopstanding van de club vorm te geven.
Dat het team nauwelijks vooruitgang boekt, werd pijnlijk duidelijk in de Supercup. Terwijl vorig jaar in Riyad met winst in de Supercup de basis gelegd werd voor de latere titel, werd Barça nu weggespeeld. Xavi had centrale verdediger Ronald Araújo als rechtsachter geposteerd, naast Jules Koundé, om zoals in eerdere Clásico’s de snelle Vinícius Júnior op te vangen. Realcoach Carlo Ancelotti speelde Vini daarop centraal uit, en na tien minuten had de Braziliaan al tweemaal gescoord. Barça leek een team zonder organisatie, zonder ideeën en zonder veerkracht. Xavi bleek niet in staat tactisch bij te sturen.
De cijfers laten weinig aan de verbeel
Xavi heeft de visie, maar hij slaagt er onvoldoende in om die in de praktijk te brengen
ding over. Barça slikte 29 tegengoals in 21 competitiewedstrijden. Het was al meer dan zestig jaar geleden dat Barcelona nog eens vijf tegengoals slikte in een thuiswedstrijd in La Liga. In december kon zelfs hekkensluiter Almería twee keer scoren tegen Barça, en Girona vier keer. Tegelijk maakt Barça onder Xavi gemiddeld amper 1,89 doelpunten per wedstrijd. Dat is nipt minder dan de verguisde coaches Quique Setién en Ronald Koeman, de slechtste leerlingen in het post-Guardiola-tijdperk. Het is ruim minder dan de 2,87 onder Luis Enrique, tien jaar geleden die andere kroonprins bij Barcelona. In amper vier competitiewedstrijden van de 21 stond Barça na 75 minuten op voorsprong. Wanneer Barça won, was het al te vaak op de valreep.
Ervaren coach
Het functioneren van Xavi kan niet los worden gezien van de financiële en institutionele crisis waarin de club al enkele jaren verkeert. Dat hij niet het volle vertrouwen van de club genoot, gaat wellicht terug tot de voorzittersverkiezingen van 2021. Xavi steunde de kandidatuur van Victor Font, maar Joan Laporta won het pleit.
Het is nog onduidelijk hoe het verder moet. Omdat Barça voor volgend seizoen een ervaren coach wil, lijken ex-spelers als Rafael Márquez (Barcelona B) en Thiago Motta (Bologna) geen optie. Wel haalbaar en betaalbaar zijn Francisco Javier García Pimienta, de voormalige jeugdcoach van Barcelona die nu verrast met Las Palmas, en Míchel, die promovendus Girona met uitstekend aanvallend voetbal in de titelrace houdt.