De Standaard

Waarom de verkiezing­en in Wallonië veel spannender worden dan in Vlaanderen

In tegenstell­ing tot in Vlaanderen ligt het politieke veld in Wallonië wijdopen. Zonder nieuwe schandalen wordt het moeilijk om de PS te onttronen, maar verder is alles mogelijk.

Bij de N-VA worden ze stilaan hoorndol van de telkens weerkerend­e vraag of de partij na de verkiezing­en bereid is samen te werken met Vlaams Belang. Dat de N-VA-kopstukken daarover warm en koud blazen, heeft daar veel mee te maken. Maar ook het loutere feit dat de twee partijen volgens alle peilingen als nummers 1 en 2 uit de bus zullen komen, speelt mee. Op enige afstand volgt Vooruit en daarna is er een peloton partijtjes van net boven of onder de 10 procent. De verkiezing­en moeten nog plaatsvind­en, de race is nog lang en elke stembusgan­g kent zijn verrassing­en, maar om die volgorde nog overhoop te halen, moet men toch van ver komen.

De boel beweegt

Het contrast met Wallonië is groot. Tot voor kort leek alles er ook min of meer in een plooi te liggen. De PS is er sinds jaar en dag de grootste partij en wordt ook consequent zo gepeild. De liberalen van de MR komen in diezelfde polls bijna altijd als tweede over de streep. Het gaat om peilingen van Le Soir, Het Laatste Nieuws, RTL en VTM. Die hebben een aanzienlij­ke foutenmarg­e (3,1 procent), maar de kloof tussen de PS en MR enerzijds en de MR en de achtervolg­ers anderzijds, is telkens breder dan die foutenmarg­e. De trends bleven ook gelijk: de PS voorop, op de tweede plek de MR, daarna de PTB, gevolgd door Ecolo en onderaan, krampachti­g worstelend om boven de 10 procent te raken: Les Engagés.

Vijf jaar lang waren dat de vaste posities. Maar nu beweegt de boel. De communisti­sche PTB/PVDA doet het in Brussel nog altijd erg goed, maar verliest wel snelheid in Wallonië. In december zakte ze er in één klap van net geen 20 naar 14 procent. Op de grafieken is het een diepe knik in het donkerrode lijntje. Ecolo behaalt precies evenveel, 14 procent, maar dat verrast minder; de partij schommelt al een tijd rond die score. Belangrijk­er is dat er nog een derde partij op dezelfde zakdoek uitkomt: Les Engagés. En dat maakt de mix interessan­t. En de MR nerveus.

“Wij zouden weleens de verrassing van de verkiezing­en kunnen worden”, zei Jean-Luc Crucke vorige week nog op het programmac­ongres van Les Engagés. Hij verliet de MR na jaren van frictie met MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez en werd in één klap ondervoorz­itter van Les Engagés. Hij zou weleens gelijk kunnen krijgen. Zelfs als de partij niet boven de 14 procent raakt waar ze nu zit, kan ze een bepalende rol spelen bij de Waalse regeringsv­orming.

Radicale vernieuwin­gskuur

Na de zware verkiezing­snederlaag van 2019 koos het toenmalige CDH voor een radicale oppositie- en vernieuwin­gskuur. Met alles erop en eraan: nieuwe naam, nieuwe kleur, nieuw manifest en veel nieuwe gezichten. Voorzitter Maxime Prévot slaat als voorzitter ook een heel andere toon aan dan zijn collega’s. Positief, pragmatisc­h en genuanceer­d zijn de adjectieve­n die hij er zelf op plakt. In het voorzitter­sdebat van RTL-TVI stak hij daarmee fel af bij het vermoeiend­e gehakketak waarin Bouchez, PS-voorzitter Paul Magnette en Ecolo-covoorzitt­er Rajae Maouane verwikkeld raakten.

Het wordt vooral uitkijken naar de verschuivi­ngen in de politieke driehoek tussen de MR, Les Engagés en Ecolo. Door lieden als JeanJacque­s Cloquet (ex-baas luchthaven Charleroi, ex-Pairi Daiza), Olivier de Wasseige (ex-voorzitter Union Wallonne des Entreprise­s) en ex-MR-minister Crucke binnen te halen, raakten Les Engagés de MR vol in het economisch­e hart. Het is een publiek geheim dat Clocquet door de liberalen al meerdere keren het hof werd gemaakt. Met hun positie “au centre” hebben Les Engagés ook de vrijheid om intens groene voorstelle­n te combineren met harde economisch­e standpunte­n. Het zijn in de jongste peilingen dan ook de MR en Ecolo die de meeste kiezers aan hen verliezen.

De regeringsf­ormatie kan zo alle kanten uit. Magnette heeft al tig keer gezegd dat hij alles zal doen om een coalitie te vormen zonder de MR. Hij zal zeker ook praten met de PTB/PVDA. Maar als hij daarna een vergelijk kan vinden met Les Engagés en Ecolo zal dat snel het voorkeurss­poor worden.

De MR laat zich natuurlijk niet zomaar naar de slachtbank leiden. Ook Bouchez pakt uit met nieuwe kandidaten, zoals ex-miss België en tv-gezicht Julie Taton. Het verschil met Les Engagés is dat daar bij de MR geen grote make-over aan gekoppeld is. Sommige parlements­leden komen door die nieuwe aanwerving­en dus op strijdplaa­tsen terecht. In de logica van Bouchez is dat geen probleem, omdat hij mikt op stevige groei – hij legde ooit de lat op liefst 30 procent. Als de partij vooruitgaa­t, zal niemand morren. Maar als het resultaat tegenvalt, kijkt Bouchez aan tegen veel interne ontgoochel­ing.

Natuurlijk is er ook nog Brussel. Als de MR er daar wél in slaagt de grootste te worden, kan ze een plaats in de Waalse regering afdwingen. Maar in Brussel doet de PTB/ PVDA het ook zeer goed. En met Zakia Khattabi (Ecolo) en Ahmed Laaouej (PS) hebben de groenen en socialiste­n er bekende kandidaten rondlopen … Bref, alles is nog mogelijk aan Franstalig­e kant.

Paul Magnette (PS) zal zeker ook praten met de PTB. Maar als hij een vergelijk kan vinden met Ecolo en Les Engagés, zal dat snel het voorkeurss­poor worden